Hoeiboei Hoofddoekprijs 2010 voor Jeltje van Nieuwenhoven!

Wie o wie krijgt dit jaar de Hoeiboei Hoofddoekprijs 2010 toegewezen? Wie heeft zich het afgelopen jaar het beste ingezet voor de promotie van dit symbool? De lap stof, die in Nederland door een minderheid in vrijheid kan worden gedragen maar die op wereldschaal (al eeuwen) geldt als symbool van vrouwenonderdrukking.

Een interessante kijk op dit fenomeen biedt historicus Marc Vermeersch, schrijver van een 'allesomvattende wereldgeschiedenis' De maatschappij van jagers en verzamelaars. Hij liet in het februari-nummer van EOS, maandblad over wetenschap, nog weten: "De vrouw is lang het bezit geweest van de man. De hoofddoek kan je dan ook niet anders interpreteren dan als het teken dat de vrouw voor een groot stuk aan de man toebehoort. Via de islam komt die ongelijkheid onze maatschappij opnieuw binnen. Dat dit zo gemakkelijk geaccepteerd wordt, bewijst hoe gemakkelijk het voor sommige mensen is om die atavistische ongelijkheid opnieuw te aanvaarden”.

Toch leuk om vanuit dit perspectief van een wetenschapper een mening over 't onderwerp te horen. Vermeersch is geen kandidaat voor de Hoeiboei Hoofddoekprijs maar een andere wetenschapper, Annelies Moors, scoort hoog bij de jury. Deze socioloog en arabiste van de Universiteit van Amsterdam deed namelijk onderzoek naar het dragen van gezichtssluiers in Nederland, kleding dus waarbij alleen de ogen vrij zijn. In een 56 pagina's tellend rapport (Gezichtssluiers, Draagsters en Debatten) komt Moors o.a. tot de conclusie dat zelfs "nikab-draagsters meestal goed geïntegreerd zijn". De geïsoleerd levende nikabvrouwen heeft Moors helaas niet kunnen bereiken, ook niet via haar eigen netwerk, en dus komen die niet in haar uitgebreide rapport voor. Met deze inzet maakt Moors kans op de prijs.

Maar er zijn meer kandidaten. Dankzij de vervroegde verkiezingen wordt de eindeloze discussie over de islamitische hoofddoek steeds opnieuw gevoerd.

Is Geert Wilders dan wellicht een kandidaat voor de prijs? Boze tongen beweren immers dat door zijn anti-hoofddoek-houding juist steeds meer vrouwen, ja mannen met een sterk invoelend vermogen zelfs, de hoofddoek gaan dragen. Een merkwaardige redenatie, zeker als men bedenkt dat gelijkertijd wordt beweerd dat 9/11 het gevolg is van de oorlog in Irak. Deze mensen kunnen we beter niet serieus nemen.

Nee Wilders zal de hoofddoekprijs niet winnen, onlangs bepleitte hij hoofddoeken te weren uit overheidsinstanties en gesubsidieerde instellingen. Een betere ontmoediging kunnen we ons niet voorstellen.

Wie de prijs volledig verdient is de politicus Jeltje van Nieuwenhoven. Lange tijd vernamen we weinig van haar, maar ineens is ze er weer met het terugkerende verhaal over de muts van haar oma. In 2002 interviewden de journalisten Carel Brendel en Theo Gerritse Van Nieuwenhoven en vroegen haar:

“Is uw toegevendheid aan het hoofddoekje niet het verkeerde signaal op een moment dat duizenden vrouwen zo’n hoofddoek opgedrongen krijgen van hun echtgenoot, hun vader of de imam?"

Van Nieuwenhoven: “Dit onderwerp luistert nauw. De emancipatie krijgt bij mij altijd de nadruk. Iedereen moet kunnen dragen wat hij of zij wil. Mijn grootmoeder is in 1862 geboren in Friesland. Ik was dertien toen ze stierf. Ik ken haar niet zonder muts. Er bestaat maar één foto zonder, tijdens de oorlog toen ze op de pasfoto moest voor het persoonsbewijs. Zolang mensen het prettig vinden, moeten ze dragen wat ze willen. Alleen als iets vanuit de godsdienst wordt verplicht, moeten we het tegengaan. Daarvoor is de PvdA opgericht.”

Volgende vraag: “Uw partij durfde vroeger in te gaan tegen pastoors en dominees. Waarom zo omzichtig met de imams?”

Van Nieuwenhoven: “Ik zal me altijd verzetten als vanuit de kerk of de godsdienst wordt bepaald hoe je moet leven. Dat is een inbreuk op de persoonlijke vrijheid. Maar een mens moet ook vrij kunnen kiezen voor een godsdienst.”

Acht jaar later heeft Jeltje van Nieuwenhoven het nog steeds over de muts van haar grootmoeder. Uit een dubbelinterview in De Pers van 17 februari jl.:

"De PvdA-lijsttrekker legt uit dat haar partij gelooft in ‘het leren van de tijd’. ‘Er is altijd emancipatie.’ Soms gaat dat, zoals bij haar familie, in één generatie. En soms zijn daar drie of vier generaties voor nodig. ‘Ik ben nog nooit iemand tegengekomen met een hoofddoek die zich onderdrukt voelde. In één van de debatten voor de verkiezingen voerde deze week nog een vrouw met een hoofddoek het woord die advocate is. Een zelfstandige, geëmancipeerde vrouw die helemaal geen man nodig heeft om te weten wat ze wil. Accepteer die hoofddoek gewoon. Of kiest u ervoor om, net zoals de Duitsers, die muts van mijn grootmoeder te weigeren?’"

Is dit geen mooi voorbeeld van voortschrijdend inzicht bij een politicus die zegt zich hard te maken voor de allochtonen die zich zorgen maken over hun toekomst en die van hun kinderen? En komt dat niet mooi uit nu er zoveel moslimvrouwen en moslimpeuters in Nederland wonen die allemaal vrijwillig en onderdanig de hoofddoek dragen?

Na Anja Meulenbelt (2007), Job Cohen (2008)en Margriet van der Linden (2009) is Jeltje van Nieuwenhoven een waardige winnaar van de Hoeiboei Hoofddoekprijs 2010.

Jeltje van Nieuwenhoven, van harte gefeliciteerd met de Hoofddoekprijs 2010!

Voor deze prijs zijn 5 hoofddoeken ontworpen en Jeltje van Nieuwenhoven mag kiezen welk ontwerp daadwerkelijk uitgevoerd gaat worden. De zwarte doeken zijn allen handbeschilderd en bevatten de volgende teksten 1. "Alle macht aan de islamitische man". 2. "Uw vrouwen zijn een akker voor u". 3. "De hoofddoek maakt me vrij!". 4. "Sla uw ogen neer" en last but not least 5. "Noli me tangere! (Raak me niet aan!)

De Jury
8 maart 2010