Over spot & respect.

Het blijft een eigenaardig verschijnsel: velen die niet terughoudend zijn met grappen maken over christenen en Christendom wagen zich niet aan de geringste spot over moslims en islam.

Er zijn veel mogelijke verklaringen:

1. Angst; beledigde christenen zijn gemiddeld genomen lang zo gevaarlijk niet als beledigde moslims.

2. Angst, niet zo zeer voor de woede van de beledigde moslim, en dus voor het eigen hachje, maar om de tere moslimziel te kwetsen, dus uit medelijden: moslims zijn al zo geweldig sneu en ze hebben het bij ons al zo moeilijk, dat het wreed zou zijn grappen over hen en hun godsdienst te maken.

3. Angst om door weldenkend Nederland voor racistisch te worden versleten, met alle hoogst onaangename gevolgen van dien. Het blijkt namelijk mogelijk het begrip “racisme” zo op te rekken dat grapjes over moslims als racistisch kunnen worden beschouwd, dus op dezelfde wijze bedenkelijk als grapjes over negers of joden.

4. Niet serieus nemen van moslims: men houdt ze voor té achterlijk of té onbelangrijk om er grappen aan te willen spenderen.

5. We weten te weinig van de islam of staan er te ver van af; over een voor velen onbekend of ondoorgrond fenomeen is het moeilijk grappen maken.

6. De overweging dat wij, zelf christenen of als nazaten van christenen, best grappen over het christendom mogen maken, maar dat het aan moslims is om grappen over de islam te maken -en als zij dat niet doen moeten zij dat weten. (Op dezelfde wijze is het homo's gepermitteerd allerlei grappen over homosexualiteit te maken, maar wordt het bedenkelijk als hetero's dat doen; idem met joden, die zich makkelijker dan niet-joden grappen kunnen permitteren over joden en Jodendom.)

7. De islam is eigenlijk iets zó naargeestigs dat er moeilijk een leuke grap over te verzinnen valt (zo min als er veel leuke grappen zijn te verzinnen over de ziekte kanker, of over kankerpatiënten).

8. Christendom en christenen kunnen bij de categorie van machtige onderdrukkers worden ingedeeld, moslims daarentegen bij de categorie onmachtige slachtoffers. Spotten met christenen en christendom dient het moreel gerechtvaardigde doel om die akelige onderdrukkers naar beneden te halen; moslims bespotten -onmachtige slachtoffers- dient geen moreel te rechtvaardigen doel.

ad (2) Belgenmoppen -weliswaar geen humor van de meest smaakvolle soort- worden misschien wel hierom zo onbekommerd gemaakt omdat er van angst om de tere Belgenziel te kwetsen geen sprake is; we gaan er eigenlijk van uit dat de Belgen in werkelijkheid niet sneu zijn of het bijzonder moeilijk hebben.
ad (4) Voor zover deze verklaring opgaat zou je mogen verwachten dat er in kringen van islam-kenners heel wat leuke grappen over de Islam circuleren, waarover Islam-kenners onder elkaar zich een rotje lachen; mij is daar niets van bekend, maar ik ben dan ook geen Islamkenner.

De ene verklaring sluit de andere niet uit, en mogelijk zijn er nog andere verklaringen. Maar de terughoudendheid bij het maken van grappen over moslims en Islam heeft naar mijn indruk in elk geval niet met een bijzonder groot respect voor moslims en Islam te maken. Mensen die makkelijk spotten met christenen en Christendom, maar zich onthouden van het bespotten van moslims en Islam, doen dat niet omdat ze moslims en Islam zo veel meer respecteren dan christenen en Christendom. Integendeel, denk ik.

Eigenlijk zouden moslims, die er zo tuk op zijn dat ze gerespecteerd worden, er blij mee moeten zijn als ze niet voor te sneu, te onbelangrijk, te exotisch of te gevaarlijk werden gehouden om met hen de spot te drijven. Aan de andere kant zouden al die progressievelingen, die zo makkelijk met het christendom spotten, met nóg minder terughoudendheid de Islam moeten bespotten, wanneer ze zouden willen dat hun pretentie van respect voor de islamitische medemens enigermate geloofwaardig is.

Kees Rudolf