In de zeventiger jaren werden er nog scripties geschreven met titels als
Het boek als waar of
Het literaire werk als economisch product. Het waren studies met een veelal zogenaamde marxistische insteek. Veertig jaar later kijkt niemand er meer van op, dat literatuur handelswaar is geworden, die de schrijver geacht wordt zelf aan te prijzen in tv programma’s. Sommigen van hen verzetten zich daartegen, anderen gaan er vol voor. Het
e-book is in opmars, zelfs een boeken-Spotify schijnt in aantocht te zijn, een streamingdienst waarbij abonnees onbeperkt e-boeken zouden kunnen lezen, al is het de vraag of schrijvers daarbij financieel baat hebben. Nu houden ze van een papieren boek van 19.95 euro zelf 1,88 euro over. Een digitaal boek, al of niet via een streamingsdienst aangeboden, levert hen minder op, zeker als e-boeken illegaal gedownload worden, zoals nu massaal gebeurt. De schrijvers René Appel en Nelleke Noordervliet schreven er in de NRC van 7 maart j.l. een open brief over aan de minister van Justitie onder de titel
Opstelten help ons, we worden bestolen. In de boekenbranche heeft de pure handelsgeest duidelijk schipbreuk geleden in het concept van boekhandelketen
Polare. Pim Fortuyn vroeg al aandacht voor de menselijke maat. Die is niet alleen wenselijk in zorg en onderwijs maar ook in de boekhandel, zoals Max Pam onlangs betoogde in een column in de VK, waarin hij de heren commissarissen van Polare te kijk zette als – althans wat het boek betreft – liefdeloze berekenende managers. Ze hebben geen gevoel voor het boek. Geen liefde voor het vak. Dat hebben wel de verkopers op de werkvloer, die hun voormalige boekhandel – al of niet met
crowdfunding – nieuw leven inblazen. Zo kun je in Nijmegen weer naar de oude vertrouwde Dekker & Van de Vegt (na één week al anderhalve ton aan crowdfunding). In Amsterdam zijn er trouwens nog genoeg goede, mooie en bijzondere zelfstandige boekhandels te vinden, al of niet met extra activiteiten. Niet op toplocaties, met vooral bestsellers, kalenders, speelgoed en games. Nee, goedgesorteerde boekhandels in de buurt, waar je rustig een tijdje kunt rondhangen om dat ene perfecte boek aan te schaffen. In één daarvan kocht ik op de eerste dag van de Boekenweek, een typisch Nederlands verschijnsel, een paar boeken, waarvan de boekverkoper zei –om Pam te parafraseren: dat zijn mooie boeken, die moet je lezen. En ik kreeg een prachtig verhaal van Tommy Wieringa als boekenweekgeschenk cadeau.
Yasmina Reza, schrijfster en actrice in Frankrijk, dochter van een Joods-Iraanse ingenieur en een