De Godwin van het jaar 2014

 

In Nederland lijkt niets interessanter dan een provocerende uitspraak van Geert Wilders. De afgelopen week was zijn vraag aan zijn achterban of ze meer of minder Marokkanen wilden het sein voor een nationaal debat. Ingeklemd tussen de gemeenteraadsverkiezingen en de nucleaire top in Den Haag kreeg het een media-exposure die de indruk wekte dat ontwakende nationaal-socialistische gevoelens weer bestreden moesten worden alsof het een besmettelijk virus was. ‘Goede vaderlanders’, waaronder veel Marokkanen haastten zich naar het dichtstbijzijnde politiebureau om aangifte te doen als bewijs van goed gedrag.

Ik heb me zowel geërgerd als geamuseerd bij deze Godwin van het jaar. Die werd al voor Wilders zijn uitspraak deed ingeleid door Fouad Sidali die op facebook liet weten dat Hitler onder ons was in de gedaante van Geert Wilders. Natuurlijk had hij daarna spijt van die vergelijking, zoals ik nu ook al spijt heb van mijn bewering dat Fouad Sidali de Marokkaanse Joseph Goebbels is. Van een mug een olifant maken is nog wel even wat anders dan van een kraai een levensgevaarlijk monster maken dat zelfs een bekende Nederlander zich liet afvragen waar Volkert van der G. was als je hem nodig had. De halve natie roept daartoe aangespoord ‘minder Wilders’, alsof haatzaaien goedgekeurd kan worden als het object abject genoeg wordt afgeschilderd.

Ik zag het als een opleving van de nationaal levende polarisatie rond een vraagstuk dat een negatieve reactie oproept, zodra het benoemd wordt. Dezer dagen schoot me het lot weer te binnen dat Paul Scheffer trof nadat hij op een integer te noemen wijze het debat over het ‘multiculturele drama’ op de agenda had gezet en daarmee een taboe doorbrak. In het eerste hoofdstuk van zijn boek: ‘Het land van aankomst’ (2007), kijkt hij daar met pijn op terug. In het eerste hoofdstuk noteert hij: ‘Het onbevangen idee dat de vrijheid van spreken alom gewaardeerd wordt, behoort ineens bij een ver en onwaarschijnlijk verleden.

Er is selectieve verontwaardiging te vinden in de wijze waarop verschillend wordt geoordeeld over de uitspraken van Fouad Sidali en Wilders. Spekman liet als voorzitter van de PvdA weten de uitspraak van Sidali ongepast te vinden, maar voorkwam daarmee niet dat het halve land aan de haal ging met ‘holocaust-retoriek’ om Wilders aan de kaak te stellen.

Fouad Sidali kan bepaald geen heilige worden genoemd, naast anderen als Mohammed Rabbae meldt hij zich regelmatig aan het front om Nederlanders de les te lezen over discriminatie en racisme. Ik kan daar geen bezwaar tegen hebben, het hoort bij de discussie die blijvend gevoerd moet worden. Maar een discussie voeren is wat anders dan het aanzetten tot polarisatie en het verketteren van tegenstanders. Polarisatie levert niets anders op dan onbeweeglijke fronten die elkaar gevangen houden. De scheuring loopt zelfs door het koninklijk huis. Terwijl Maxima ooit beweerde dat de Nederlandse identiteit niet bestaat, benoemde Willem-Alexander in zijn aanvaardingsrede dat we in de geschiedenis die we delen de verankering vinden van de waarden die we delen. Het is nog steeds een geschiedenis om trots op te zijn. Een geschiedenis die in belangrijke mate heeft bij gedragen aan tolerantie, vrijheid van meningsuiting en vrijheid van religie. Het is nog geen ‘ver en onwaarschijnlijk verleden’ geworden zoals Paul Scheffer in zijn moeilijkste dagen noteerde. Er is echter wel sinds inmiddels tientallen jaren een schaduw over gevallen die signalen van gevaar in zich draagt. Slechts weinigen maken zich druk om de meest lawaaiige Godwin ooit. Terwijl je zou verwachten dat veel mensen zich te weer zouden stellen tegen een in alle opzichten ongepaste en oneerbiedige vergelijking, wordt de indruk gewekt alsof de WA al klaar staat om een nieuwe ‘Kristallnacht’ aan te richten. De nazi’s riepen helemaal niet ‘minder joden’. Ze wilden de wereld middels genocide, te beginnen bij Europa, ontdoen van joden, zigeuners, gehandicapten en homo’s. Het vergelijken van Wilders met Hitler en zijn aanhang met nationaal-socialisten is een eersteklas geschiedvervalsing. Het is bedoeld om de mond te snoeren van mensen die iets ten nadele van de islam of Marokkanen willen zeggen. Het is opvallend. In dit land kun je van alles en nog wat roepen over katholieken, Limburgers of Twenten, gereformeerden, over beroepsgroepen als medisch specialisten of bankiers, zonder dat het woord discriminatie valt. Zo hoort het in Nederland waar het elkaar de spiegel voorhouden een zwaar bevochten vrijheid is en waar Nederland van in beweging blijft. Dat geldt niet voor de Marokkaanse voormannen waarvan Sidali en Rabbae de bekendste boegbeelden zijn. Er is terechte kritiek op de Marokkaanse gemeenschap. Met afstand zijn Marokkanen aanvoerders van alle verkeerde lijstjes. Kritiek die in feite uitgelegd kan worden als ‘doe es normaal’, wordt vanuit de Marokkaanse gemeenschap al decennia lang beantwoord met een oproep aan vooral de overheid om zulke kritiek af te wijzen als onbehoorlijk en de slechte cijfers zo veel als mogelijk aan het zicht te onttrekken. Het moet iets te maken hebben met de Marokkaanse cultuur en met een wijze van denken die ik wel on-Nederlands durf te noemen. In een NRC-artikel ‘Polderende Moslims’ (5-4-2008) geeft psycholoog Hicham Rhezouani een vorm van verklaring. “Marokkanen zijn kwetsbaarder dan de Turken, zegt Rhezouani. „Je bent eerst Turk, en dan pas moslim. Van Marokkanen hoor je altijd alleen: ik ben een moslim. Het moslim zijn ís hun identiteit.”

Die analyse kan ons een stap verder brengen. In de eer-gerelateerde islamitische cultuur is de schijn belangrijker dan de werkelijkheid. Wat niet gezien is, is niet gebeurd. Nergens is de hypocrisie groter dan in die cultuur. Het werkt twee kanten uit. Een vrouw die zich niet decent kleedt is een hoer, ondanks dat ze verder van een onberispelijk moreel gehalte kan zijn. Maar als je prostituee bent, niemand dat officieel weet en je decent kleedt, kun je een prima moslima zijn. De schijn houdt de werkelijkheid gevangen. De oproepen van Sidali en Rabbae leiden er toe dat goedwillende mensen bewogen worden de schijn te aanvaarden. Ze willen niet als racist bekend staan. Het betekent dat heel wat mensen die de mond zouden moeten roeren, uit angst zwijgen. Marokkanen hebben een kwetsbare identiteit en die uit zich onder meer in onverdraagzaamheid als er met een vinger naar ze gewezen wordt. Het verhindert ze kennelijk ook om eindelijk eens orde op zaken te stellen in eigen huis.

Peter Louter