Tommy Wieringa schrijft subliem boekenweekgeschenk

Het boekenweekgeschenk heeft geen geweldige reputatie. Soms betreft het hooguit een aardig werk, vaak is het nog minder. Met Een mooie jonge vrouw, het boekenweekgeschenk van dit jaar, brengt Tommy Wieringa in één klap een einde aan deze dubieuze reputatie. Dit is niet alleen het beste boekenweekgeschenk dat ik ooit heb gelezen, het is ook een van de beste boeken die ik de laatste tijd onder ogen heb gekregen. Ik onthoud mij meestal van superlatieven, maar met ‘Een mooie jonge vrouw’ heeft Tommy Wieringa een graad van perfectie bereikt die je niet zo heel vaak tegenkomt in de literatuur.

Het gegeven is simpel. Al wat oudere man, de viroloog Edward Landauer, 42 jaar oud, valt op de
mooie 28-jarige Ruth Walta. Al snel na hun kennismaking blijkt een huwelijk imminent, maar tussen de regels door geeft Wieringa kleine speldeprikken die duidelijk maken dat dit niet goed gaat aflopen. De kiem van de mislukking is al vroeg gezaaid. Zo zegt de vader van Ruth bij de eerste kennismaking: “U en ik schelen tien jaar. U bent eerder van mijn generatie. Ik had gehoopt dat ze mij zou verzorgen, maar zoals het er nu naar uitziet zal ze uw wagen duwen. Wilt u dat, dat mijn dochter uw verzorgster wordt?” Edward ziet het als het gevoel voor humor van zijn toekomstige schoonvader, maar ook hij moet zich realiseren dat er een veel te serieuze ondertoon in zit om dit met humor af te kunnen doen. 

Edward is een vermaard viroloog die zich in een klap in het middelpunt van de belangstelling wist te plaatsen door een ontdekking in de strijd tegen aids, ten tijde dat de ziekte nog dagelijks vele slachtoffers eiste. Als de combinatietherapie van aids een chronische ziekte maakt lijkt de urgentie die het onderzoek naar een medicijn kenmerkte, naar de achtergrond verdwenen. In de volgelgriep ziet Edward een nieuwe roeping. Zonder al te veel woorden voel je als lezer zijn teleurstelling dat het niet het grote wereldwijde probleem wordt waarvoor aanvankelijk werd gevreesd.

Onderwijl werkt Ruth aan haar afstudeerscriptie. Haar omgang met leeftijdgenoten drukt Edward extra met zijn neus op het feit van het leeftijdsverschil. “Ruth en hij zouden niet samen oud worden. Hij was het al en zou, als de demografie haar algemene wetten toepaste, niet oud genoeg worden om het haar te zien worden. Wat had hij er niet voor over om te kunnen terugkeren naar het allereerste begin, toen hij door deze dingen nog niet zo werd gekweld als nu. De triomf toen hij haar veroverd had! Maar nu, zes jaar later, wist hij dat het een overwinning was die nooit kon worden opgeëist. Wat begon als overwinning, was nu een ongelijke strijd.”

Als de spreekwoordelijke loser Friso, de door zijn echtgenote verlaten broer van Ruth, met zijn zoon Hunter – een jongetje dat in ontwikkeling achterblijft bij zijn leeftijdgenootjes – hun leven binnenkomt, ontstaan er niet alleen extra irritaties, maar wordt bij Ruth ook een moedergevoel aangewakkerd. Als na veel problemen zoon Morris wordt geboren heeft het huwelijk de neerwaartse gang al ingezet. Edward merkt dat hij zich veel meer aangetrokken voelt tot zijn nog jongere assistente, die het in schoonheid echter in de verste verte niet haalt bij Ruth. Morris toont aan hoezeer de komst van een kind een huwelijk kan desintegreren. Maar het boek eindigt niet in mineur: het door Ruth vaak aangehaalde verwijt dat het Edward ontbreekt aan empathie lijkt aan het eind te worden gelogenstraft.

Natuurlijk moest Tommy Wieringa zich binnen de gewenste lengte van het boekenweekgeschenk houden. Maar als je deze 94 bladzijden achter je laat heb je als lezer het idee dat je een heel wat dikkere roman hebt gelezen. In een recent interview in NRC zei de schrijver dat hij niet dol was op wat hij noemt onnodig lange sfeerbeschrijvingen. Die ontbreken dan ook in dit kleine maar o zo knap geschreven boek waarin Tommy Wieringa niet alleen aantoont hoezeer hij de economische stilistische precisie tot in de perfectie beheerst, maar waarmee hij vooral laat zien dat hij momenteel zeer terecht wordt gezien als de belangrijkste Nederlandse schrijver.

Zorg dat u het boek krijgt. U hebt nog een week de tijd – en met het geschenk als vervoerbewijs mag u ook nog eens de hele zondag 16 maart gratis treinen door Nederland.

Kees Bakhuijzen 

Tommy Wieringa: Een mooie jonge vrouw. Een uitgave van de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek. Boekenweekgeschenk t/m 16 maart bij aan koop van minimaal € 12,50 aan boeken.