Twee broeders vinden elkaar terug in Slotervaart

Stadsdeelvoorzitter Ahmed Marcouch verwelkomt de FION-moskee in Slotervaart. Deze FION is, zo erkent minister Ter Horst, een afdeling van de FIOE, de Europese tak van de Moslimbroederschap. FION-voorzitter Yahia Bouyafa werkte nauw samen met Ahmed Marcouch, toen deze nog woordvoerder was van de moskeeorganisatie UMMAO. De twee hebben elkaar opnieuw gevonden in de prachtwijk Slotervaart.

In de Nederlandse moslimwereld is regelmatig onenigheid over het exacte begin van de vastenmaand ramadan. Turkse moslims gaan meestal uit van astronomische berekeningen. Veel moslims van Marokkaanse en Surinaamse afkomst wachten op de melding dat de nieuwe maan met het blote oog is waargenomen.

Gelukkig is er in zo’n geval de European Council of Fatwa and Research (ECFR) van de ‘zeer gerespecteerde’ islamgeleerde Yusuf al-Qaradawi. Vijf Nederlands-Marokkaanse moslimleiders deden in 2005 een beroep op deze raad om aan alle onzekerheid een einde te maken. Het resultaat was een persbericht, waarin de vijf voor het gemak namens heel islamitisch Nederland de begindatum van de ramadan vaststelden.

Het bericht is te vinden op het forum van website maroc.nl. “Ten einde dit jaar onduidelijkheid te voorkomen en gelijktijdig met de Ramadan te beginnen, zijn wij in gezamenlijkheid en samenwerking met de Europese Raad voor de Fatwa overeengekomen het begin van de maand Ramadan te laten afhangen van twee door de sharia gestelde voorwaarden; namelijk dat de maand dient te worden waargenomen met het oog en onderbouwd dient te worden door wetenschappelijke berekeningen door sterrenkundigen. Op basis van deze berekeningen is vastgesteld dat de nieuwe maan zal worden waargenomen op dinsdag 4 oktober 2005, en dus zal de eerste dag van de Ramadan woensdag 5 oktober zijn.”

Voor meer uitleg over sharia en ramadan konden de lezers van het persbericht onder anderen terecht bij Ahmed Marcouch van de Amsterdamse moskeevereniging UMMAO en Yahia Bouyafa van de Federatie Islamitische Organisaties Nederland (FION). Marcouch is sinds 2006 de PvdA-burgemeester van het Amsterdamse stadsdeel Slotervaart. Bouyafa is via de FION opgeklommen tot voorzitter van de Contactgroep Islam, een door de regering als gesprekspartner erkende koepelorganisatie.

De moskeebestuurder uit IJsselstein nam in oktober 2004 de leiding over van de Liga van de Islamitische Gemeenschap in Nederland (LIGN). In die functie haalde hij in maart 2005 de pers met een poging om een tweede deel van Submission, de film van Ayaan Hirsi Ali en de inmiddels vermoorde Theo van Gogh, te verbieden. Hoewel hij deel één niet had gezien, wist Bouyafa bij voorbaat dat het vervolg een vorm van heiligschennis zou zijn. Ook eiste hij dat de met de dood bedreigde Ayaan haar excuses zou aanbieden voor kwetsende uitlatingen over de profeet. “Die vrouw haat de islam en veroorzaakt spanningen tussen bevolkingsgroepen.” De eisen van Bouyafa en zijn Liga werden afgewezen. De Nederlandse wet kent geen censuur vooraf.

Niet lang daarna (officieel op 8 juli 2005) richttte Bouyafa de FION op als opvolger van de LIGN. Opvallend was de nauwe samenwerking van deze nieuwe club met de UMMAO, de Unie van Marokkaanse Moskeeën in Amsterdam en Omstreken. Zo stuurden FION en UMMAO op 16 juni 2005 een e-mail naar premier Jan Peter Balkenende. Ze waren verontwaardigd omdat de regering een brandstichting in de Rottterdamse Shaan-e-Islam moskee niet had veroordeeld.

In oktober 2005 deden Bouyafa en Marcouch een gezamenlijke oproep om te bidden voor en financiële hulp te verlenen aan de slachtoffers van de zware aardbeving in Pakistan. Ze riepen de moslims op om tijdens de vastenmaand ruimhartig te storten voor de hulpactie van de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO). “Uiteraard kunt u ook het rekeningnummer van Islamic Relief gebruiken.”

Deze islamitische hulporganisatie komt voor in het hier vaker aangehaalde rapport van de NEFA Foundation over de Moslimbroederschap in Nederland. Volgens onderzoeker Ronald Sandee zijn twee bestuurders van Stichting Islamic Relief Nederland, Moussa Marcouch (de broer van Ahmed) en Nour Din Acherrat ook betrokken geweest bij de oprichting van de FION en Europe Trust Nederland, twee organisaties van Bouyafa. Hij baseert zich daarbij op gegevens van de Kamer van Koophandel.

Kort na de moord op Theo van Gogh dienden Marcouch en Bouyafa samen met de Turkse organisatie Milli Görüs een subsidieaanvraag in bij de gemeente Amsterdam. Ze vroegen 150.000 euro voor een conferentie, waarop ECFR-leider en islamgeleerde al-Qaradawi zou spreken. De zeer omstreden Egyptenaar, die zelfmoordaanslagen door Palestijnen en de doodstraf voor homo’s goedkeurt, zou een brug kunnen slaan naar alle Amsterdammers. De subsidie werd door de gemeente Amsterdam afgewezen.

UMMAO en FION organiseerden in december 2005 wel een andere conferentie over de maatschappelijke rol van moskeeën en imams. Sprekers waren onder anderen advocate Famile Arslan, wetenschapper en PvdA-prominent Paul Scheffer en voorzitter A. van Eijk van de Raad van Kerken. Aanwezig was ook Fatima Elatik, de PvdA-politica uit het stadsdeel Zeeburg die geldt als de ontdekker van het politieke talent Ahmed Marcouch.

‘Jongeren meer bij moskee betrekken’, kopte dagblad Trouw boven een verslag van deze conferentie. Om radicalisering van jongeren te voorkomen, zouden imams meer open moeten staan voor vragen en ideeën van moslimjeugd. Een probleem was dat imams vaak de Nederlandse taal niet goed beheersten. Diensten werden gehouden in de moedertaal, die door jonge moslims niet werd verstaan. Kort daarna trad de voormalige UMMAO-leider Marcouch aan als stadsdeelvoorzitter in Slotervaart. De twee hoofdthema’s van de FION-UMMAO-conferentie, de bestrijding van radicalisering en de komst van Nederlandstalige moskeeën, zijn speerpunten geworden van zijn beleid. In de praktijk bestrijdt Marcouch alleen de radicalisering van jongeren richting geweld en terrorisme, en bevordert hij de radicalisering in de richting van zeer orthodoxe bewegingen.

Marcouch haalde de Nederlandstalige Poldermoskee van de (voormalige?) radicaal Mohammed Cheppih naar Slotervaart. Volgens Cheppih is deze moskee opgericht om de radicalisering onder jongeren tegen te gaan. Merkwaardig genoeg heeft de Amerikaanse haatprediker Khalid Yasin hier al twee keer mogen optreden.

Ook de door de FION en Europe Trust Nederland te bouwen moskee aan het Staalmanplein zal een ‘modern’ godshuis (zonder minaret) worden, waar Nederlands de voertaal is.

Slotervaart presenteerde in februari 2007 een actieplan tegen radicalisering. Opvallend was dat Marcouch hiervoor zijn vroegere radicale moskeevrienden wilde inschakelen. Bij de bestrijding van het radicalisme wilde de PvdA-politicus een beroep doen op de FION en de UMMAO. Daarnaast zag Marcouch een rol weggelegd voor het Nederlands Instituut voor Humane Studies (NHS), een andere door Bouyafa geleide organisatie. Indirect zou Bouyafa ook nog worden ingeschakeld via de jongerenorganisatie LMJO, die amper een maand daarvoor was opgericht. Bij deze oprichting waren de FION Jongeren betrokken, evenals de JUMMAO, de jongeren van de UMMAO. (Zie reactie 14 op de site Wij blijven hier.) De vrienden van al-Qaradawi helpen tegen radicalisering, concludeerde ik in een eerder weblog.

In zijn strijd tegen radicalisering leek Marcouch zelfs even bereid om de subsidiëring van salafistische groepen goed te keuren. Het kwam hem te staan op een motie van wantrouwen van de oppositie. Marcouch zette ijlings de terugtocht in, noemde alles een broodje aapverhaal, en verklaarde uitdrukkelijk dat er van subsidies voor salafisten geen sprake kan zijn.

Met de bouw van de Staalmanpleinmoskee hebben Bouyafa en Marcouch elkaar opnieuw gevonden in Slotervaart. De benodigde twee miljoen euro komt uit Qatar. Inmiddels heeft minister Guusje ter Horst (PvdA) van Binnenlandse Zaken erkend dat de FION van Bouyafa is aangesloten bij de FIOE, de Europese tak van de Moslimbroederschap. Volgens haar meent de veiligheidsdienst AIVD echter dat van de FION en Bouyafa geen gevaar voor de nationale veiligheid uitgaat. In een AIVD-rapport uit 2007 worden de Moslimbroeders nog omschreven als een bedreiging voor de democratische rechtsorde, hoewel ze in de Europese context het geweld hebben afgezworen. Met andere woorden: Ter Horst neemt de rapporten van de eigen AIVD niet serieus.

Marcouch en Bouyafa vormen een paar apart. Ze werkten in 2005 nauw samen. Allebei zijn ze bewonderaars van sjeik al-Qaradawi. Ze hebben afstand genomen van enkele zeer radicale uitlatingen van de moslimgeleerde, maar blijven hem zien als een gerespecteerde autoriteit die van belang is voor de integratie van moslims in Europa. Dankzij Marcouch krijgt de antidemocratische Moslimbroederschap nu via Bouyafa een moskee in Slotervaart. Er is dus alle aanleiding voor de politiek om zich niet in slaap te laten sussen door de geruststellende antwoorden van minister Ter Horst.

Carel Brendel