Ochtonen

Het mag gewoonweg niet. Nog steeds mag ik allochtonen niet als volwaardige medeburgers beschouwen en op die manier met hen omgaan. Doe ik het toch omdat ik dat zo gewend ben dan word ik ervan beschuldigd een racist te zijn, een islamofoob, een xenofoob en nog zo van die termen die al irrationeel genoeg zijn maar sinds enkele jaren ook nog eens ongehoord aan inflatie onderhevig.

Stel je voor dat je een meisje bent, geboren uit Marokkaanse ouders die op je zesde levensjaar naar Nederland zijn geëmigreerd omdat het gezin daar een beter bestaan kon opbouwen. Wanneer je op je twaalfde naar de middelbare school gaat moet je van je ouders ineens een hoofddoek op. Hoe je ook protesteert, dat ding moet op. Je haar mag voor vreemden niet meer zichtbaar zijn. De sociale druk is enorm; je broertjes, je vader, de imam, neefjes en zelfs je moeder zeggen dat die doek goed voor je is maar jij voelt je doodongelukkig en zelfs Allah, in wie je best gelooft, helpt je niet.

God wat hoop je dat een klasgenootje die hoofddoek op de eerste schooldag van je hoofd rukt en zegt dat je niet zo mal moet doen. Een hoofddoek is zó passé. Jongens en meisjes zijn immers gelijkwaardig en je bent hier niet in een klooster! Geloven doe je met je hart niet met een doek. En als zo'n klasgenootje dat nalaat, dan reken je erop dat de verstandige lerares er iets van zegt. Dat het in het vooruitstrevende Nederland op school niet toegestaan is of zo.

Niets van dit alles gebeurt. Klasgenootjes slaan liefdevol en zorgzaam een arm om je heen en terwijl zij hun blonde lokken schudden, of hun stoere petjes scheefzetten, zeggen ze dat het helemaal niet erg is dat je een hoofddoek draagt. Ze hebben al vroeg geleerd (mede dankzij de staatsomroep) dat afschuwelijke symbool mooi te vinden, er respect voor te hebben want als ze dat niet doen, dan zwaait er wat. Dat weten ze wel. De Nederlandse lerares is daar heel duidelijk in. Niemand durft te begrijpen dat jij die doek met hart en ziel haat; er is niemand tegen wie je het kunt zeggen en dus ben je gedoemd gehoofddoekt door het leven te gaan, als een ochtoon zeg maar, een term, die – ik kan er ook niets aan doen – door de Volksschrijver Gerard Reve is bedacht en die, neem ik aan, geen nadere uitleg behoeft.

Wat jammer toch dat niemand je serieus wil nemen!

Neem nu de waanzinnig leuke film Amadeus van Milos Forman die reeds in 1984 uitkwam. Wie kent deze film, die onlangs op de televisie uitgezonden werd, niet? De film waarin de godvrezende Weense hofcomponist Salieri het uiteindelijk tegen God zelf opneemt omdat hij het niet langer verdraagt dat God dat immense componeertalent niet aan hem maar aan de jonge en in Salieri's ogen nukkige en kinderachtige Mozart heeft gegeven, terwijl hij, Salieri, gezworen heeft kuis te leven uit dankbaarheid voor zijn componeergave. Wat een onrecht! Maar die gave blijkt, nu Mozart aan het Hof is verschenen, niets voor te stellen. Salieri is misschien een meester maar dan een meester in middelmatigheid. En het allerergste is wel – iets pijnlijkers bestaat vrijwel niet - dat Salieri een van de weinigen is die onmiddellijk het genie van Mozart herkent en op waarde weet te schatten. Nooit zal hij echter het niveau van Mozart evenaren of overtreffen.

Vernedering na vernedering volgt. Op een dag besluit de getergde Salieri wraak te nemen, niet alleen op Mozart maar ook op God die hij vroeger zo vol overgave aanbeden heeft. Het jezusbeeld dat een prominente plaats in zijn vertrekken heeft en waarvoor hij gewend was te knielen en met God te praten, gooit hij resoluut in het vuur en hij zweert dat hij God, die hij nu vol overgave haat, de rest van zijn leven zal bevechten.
Fraaie, zeer fraaie beelden levert deze godslasterlijke scène op maar geen mens die ervan opkeek in 1984. Althans niet dat ik weet. Sterker nog, velen zullen een zekere sympathie voor de gekwelde Salieri niet kunnen ontkennen. En nu? Wie durft nog zo'n blasfemisch statement te maken in een kaskraker-movie? Laat staan dat God dan eens vervangen wordt door Allah. Toch van hetzelfde laken een pak, zou je zeggen. Ik zie het helemaal voor me, een scène waarin een moslimvrouw haar sluier of hoofddoek voor eens en voor altijd afwerpt, in de fik steekt en zweert Allah te wreken voor het onrecht dat Allah haar en alle vrouwen aandoet.
Ik vrees dat ik lang op zo'n film kan wachten omdat er geen filmmaker meer is die zijn allochtone medeburgers serieus neemt maar ze juist ziet als zielige ochtonen. Dat is er niet uit te rammen. De vrijdenkers van weleer en de boven-ons-gestelden vinden het begrijpelijk dat er na vertoning van zo'n film serieuze doodsbedreigingen volgen. "Dat heb je dan aan jezelf te danken." In het gunstigste geval creëren ze een zogenaamde Vrijdenkersruimte voor je.
Allochtonen serieus nemen, is het grootste taboe van nu. We zijn gedoemd hen als ochtonen te zien. Zolang dat aanhoudt, vervreemd ik - en velen met mij - steeds meer van Nederland.
Annelies van der Veer
Reacties op Ochtonen