Broedplaatsen van het moslimfundamentalisme

Update 2: 27.3.2009: Poldermoskee bestrijdt radicalisering met haatprediker, hierr.

Let op! Update, 18.33 uur: nu ook Rumoer in Spakenburg aan de IJssel: hierr!

Stichting Kudüs Vakfi wordt gezien als opvolger van de aan Hamas gelieerde Stichting Al-Aqsa, waarvan de tegoeden in 2003 zijn bevroren op grond van AIVD-onderzoek. De omstreden organisatie duikt opeens op als onderhuurder van de Poldermoskee in Amsterdam-Slotervaart.

PvdA-politicus Ahmed Marcouch trok begin dit jaar de aandacht met een pleidooi voor een groot stadsdeel Nieuw-West, waar ‘een bloeiende moslimgemeenschap met veel sociaal kapitaal’ zou kunnen ontstaan. Eén moslimorganisatie heeft de reorganisatie van de Amsterdamse stadsdelen niet afgewacht en is nu al in Slotervaart neergestreken.

De stichting Kudüs Vakfi is sinds 1 december 2008 gevestigd in een verzamelgebouw aan de Jacques Veltmanstraat in stadsdeel Slotervaart. De organisatie, die de helpende hand biedt in Gaza, is daar onderhuurder van de Poldermoskee. Deze jongerenmoskee werd in september 2008 geopend in aanwezigheid van stadsdeelvoorzitter Marcouch en de ‘islamitische wetenschapper’ Tariq Ramadan.

De Poldermoskee is de hoofdhuurder van het gebouw, dat eigendom is van wooncorporatie De Alliantie. De poldermoslims gebruiken zelf één etage en verhuren de resterende kantoorruimte door aan verenigingen en bedrijfjes. Aanvankelijk verliep dit niet zo succesvol, want een maand na de opening was er al een schuld van 90.000 euro opgebouwd.

Preken in het Nederlands, mannen en vrouwen in één gebedsruimte, het was aanleiding voor een zeer progressief klinkende toespraak van Ramadan. “Het bouwen van een moskee betekent dat we het land veranderen van een land waar we zijn aangekomen in een land waar we thuishoren. Het laat zien dat moslims Nederlands zijn, dat ze burgers zijn, dat ze thuis zijn.”

Onderhuurder Kudüs Vasfi is zo te zien nog niet helemaal thuis in Nederland. De website is volledig in het Turks, afgezien van het eerder genoemde adres, en van een ‘machtigingskaart’, waarmee sympathisanten geld kunnen overmaken.

Verontrustender dan de eenzijdige talenkennis lijken de achtergronden van Kudüs Vasfi. De stichting kwam in april 2008 in het nieuws door een uitnodiging aan de voormalige grootmoefti van Jeruzalem, Ikrima Sabri, om te spreken op een conferentie in Zaandam. De geestelijke is omstreden omdat hij de jihad verheerlijkt, tot geweld oproept tegen Amerika, en voorstander is van de vernietiging van de staat Israël en de verdrijving van alle Joden. Sabri zou in Zaandam de belangrijkste spreker zijn naast Gretta Duisenberg. Sabri kreeg uiteindelijk geen visum.

Een jaar eerder werd de antisemitische moefti ook al uitgenodigd voor een conferentie, dit keer over Palestijnse vluchtelingen in Rotterdam. Bij die gelegenheid trad oud-premier Dries van Agt op als topspreker. De uitnodigende organisatie in 2007 was het Palestijns Platform voor Mensenrechten en Solidariteit (PPMS). Sabri trok zijn visumaanvraag in, toen hem duidelijk werd dat hij hier niet welkom was.

Kudüs Vasfi, zo schreef De Telegraaf in april 2008, is een voortzetting van de stichting Al-Aqsa. Van deze ‘Nederlands/Palestijnse hulporganisatie met een humanitaire missie’ werden op 9 april 2003 alle financiële tegoeden bevroren.na onderzoek van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).

“Uit onderzoek naar de financiële stromen uitgaande van de Nederlandse stichting Al-Aqsa is gebleken dat Hamas een organisatie is met sociale en terroristische elementen. Er is aangetoond dat gelden van de Nederlandse stichting bij aan Hamas gerelateerde organisaties terecht zijn gekomen die terroristische activiteiten ondersteunen dan wel ontplooien. In Duitsland is de stichting verboden”, zo stond het in het persbericht van de AIVD.

Het bestuur van de stichting Al-Aqsa verloor een kort geding tegen deze maatregel. Volgens een persbericht van deze organisatie is Al-Aqsa echter in juli 2007 het gelijk gesteld door het Europese Hof van Justitie in Luxemburg. Tot een vrijgave van de tegoeden is het desondanks nog steeds niet gekomen.

De stichtingen Al-Aqsa en Kudüs Vasfi hebben één overeenkomst. In beide gevallen is Ali Sonlu de voorzitter. Sonlu was ook al bestuurslid van de Stichting Jeruzalem, die in het najaar van 2003 begon met het inzamelen van gelden voor Palestina, in samenwerking met onder meer de stichting Kifaia van Anja Meulenbelt. Jeruzalem had niet alleen dezelfde bestuursleden, maar werkte ook vanaf het zelfde Rotterdamse adres, waar eerder Al-Aqsa was gevestigd. Dat alles was voor Geert Wilders (toen nog VVD) aanleiding om vragen te stellen over een ‘doorstart’ van Al-Aqsa. In dit geval zag de regering echter geen reden om tegoeden te bevriezen.

Volgens het Amerikaanse onderzoeksinstituut Nine Eleven/Finding Answers (NEFA) zijn de Al-Aqsa-stichtingen een belangrijk onderdeel van het netwerk van de Moslimbroederschap in Nederland en België. Volgens onderzoek van de NEFA was Sonlu in 1993 medeoprichter van de Belgische Al-Aqsa-stichting. Later werd Sonlu leider van de Nederlandse tak. Daarnaast was er een Duitse afdeling, waar de Jordaniër Mahmoud Amr - omschreven als een ‘senior Hamas figure in Germany’ - de dienst uitmaakte. Amr was in het begin ook aanvoerder van de Nederlandse afdeling van Al-Aqsa. Het Belgische NEFA-rapport gaat uitgebreid in op de connecties tussen Al-Aqsa en de Moslimbroeders.

Tegen deze achtergrond zijn de oppositiepartijen in het stadsdeel Slotervaart niet gelukkig met de komst van Sonlu en zijn Kudüs Varli als onderhuurder van de Poldermoskee. Ze maakten zich al zorgen om de bemoeienis van Yahia Bouyafa en zijn Federatie van Islamitische Organisaties in Nederland (FION) met de bouw van een nieuwe moskee aan het Staalmanplein.

Bouyafa en stadsdeelvoorzitter Marcouch wilden in 2005 islamgeleerde en Moslimbroeder Yusuf al-Qaradawi voor een conferentie naar Amsterdam halen. Bouyafa’s FION is aangesloten bij de Federation of Islamic Organisations in Europe (FIOE), die op haar beurt weer banden heeft met Al-Qaradawi. Deze FIOE komt uitgebreid aan de orde in het Belgische NEFA-rapport. In oktober 2008 vervaardigde NEFA nog eens een 55 pagina’s dik rapport over de FIOE en de banden van deze Europese koepel met de Moslimbroederschap.

Daarbij speelt bovendien de weigering van Marcouch om tijdens een recent raadsdebat antwoord te geven op vragen over mogelijke subsidiëring van salafisten. Een onderzoeksrapport over de bestrijding van radicalisme sloot deze subsidies niet uit. Marcouch overleefde een motie van wantrouwen van de oppositie. Pas toen de zaak in de publiciteit kwam, nam de PvdA-voorman publiekelijk afstand van de mogelijke subsidiëring. Berichten hierover betitelde hij opeens als ‘een broodje aapverhaal’.

Bij zijn beleid krijgt stadsdeelvoorzitter Marcouch steun van de eigen PvdA, die na de afsplitsing van drie vrijzinnige dissidenten nog acht leden heeft, en van de drie zetels tellende fractie van GroenLinks. Partijleidster Femke Halsema sprak tijdens de Algemene Beschouwingen van 2006 nog over ‘de as van religieus kwaad’. Daarbij doelde ze op fundamentalistische moslims, fundamentalistische Amerikaanse christenen en de rooms-katholieke kerk.

In Slotervaart lopen geen Amerikaanse christenen rond. De slopersbal gaat door de katholieke kerkgebouwen. Maar fundamentalistische moslims komen de laatste tijd wel erg vaak in beeld. Desondanks lijkt GroenLinks niet geneigd om de lokale ‘as van religieus kwaad’ in toom te houden.

Stadsdeelwethouder Paulus de Wilt kwam dinsdag (24 maart) in het nieuws door de ijsvogels aan de oever van het Nieuwe Meer een nieuwe broedplaats te bezorgen. Ik ben benieuwd wanneer de progressieve politiek in Slotervaart serieuze aandacht gaat schenken aan de broedplaatsen van het moslimfundamentalisme.

Carel Brendel

Carel Brendel is auteur van Het verraad van links (Uitg. Aspekt)