"Het tragiese verschil"

Weert, 8 augustus 1972

Lieve Tiny en Simon,

(...)
Wat is alles verder een troep. Heb jij William Shirer zijn Rise and Fall of the Third Reich wel eens gelezen? Alles herinnert mij op het ogenblik aan de begin dertiger jaren in Duitsland, zoals je die in dat huiveringwekkende boek beschreven vindt: de gezamenlijke oorlog van 'links' en 'rechts' tegen de Weimar republiek, zoals nu 'progressief' en 'links' een oorlog voeren tegen alles wat bouwt, creatief is, werkt, geld verdient en verantwoordelijkheid draagt. Enfin, je weet hoe ik er over denk. Het tragiese verschil is, dat er toen, in Nederland en overal elders in het vrije Europa, intellectuelen en kunstenaars waren die hun stem tegen het nazisme verhieven. Men wilde, ondanks de ontelbare gebreken in eigen staatsvorm, recht en wet en Grondwet verdedigen. Nu sluit de overgrote meerderheid van de kunstenaars zich bij de moordenaars aan. Nog een kleine 5 jaar vrijheid, schat ik. Daarna bepalen Theun de Vries en Paul de Groot en Mulles en Vogelaar [red.: familie van?], wat er gedrukt mag worden en wat niet. Ik geloof, dat maar heel weinig mensen iets in de gaten hebben: dat de gehele 'linkse' beweging in West-Europa een revolte is geworden tegen de demokraatsie en tegen de beschaving. (Zoals de huidige havenstaking in Engeland met socialisme of vooruitgang in het geheel niets meer van doen heeft.) De 'linkse' beweging krijgt meer en meer een zuiver criminele inslag. Nu, niet tobben.
Veel liefs van jullie

Gerard.

Gerard Reve - Brieven aan Simon Carmiggelt
1971-1975
Veen, uitgevers - Utrecht/Antwerpen