De vijf gezichten van Achmed Marcouch

We kenden al Ahmed Marcouch, de authentieke sociaal-democraat (1). Hij kwam als analfabete jongen naar Nederland en ontwikkelde zich op eigen kracht door hard werken en veel leren. Hij gooide De Volkskrant in Amsterdamse brievenbussen. De overgebleven kranten nam hij mee naar huis en spelde hij van begin tot eind. Zo werkte hij aan zijn algemene ontwikkeling. Geheel in deze lijn is zijn recente bezoek aan een Amsterdamse mbo-instelling, waar hij pleitte voor beter onderwijs in taal en literatuur.

De selfmade politicus Marcouch herinnert ons allen eraan, dat de sociaal-democratie destijds niet is opgericht voor het verstrekken van uitkeringen en clubhuizen aan zielige mensen. De oorspronkelijke roeping van de sociaal-democratie is het ontwikkelen en emanciperen van mensen, zodat ze juist niet afhankelijk zijn van sociale diensten en welzijnswerkers.

Dan is er Ahmed Marcouch de hardliner (2), die niet aarzelt om het straattuig bij de naam te noemen, en duidelijk zijn afkeuring uitspreekt over jongeren, die de boel verzieken. Om die harde taal is de leider van het stadsdeel Slotervaart veel geprezen, buiten de partij nog meer dan in zijn eigen PvdA. Maar er zijn ook mensen in ‘de Marokkaanse gemeenschap’, die niet blij zijn met zijn ferme opstelling. Ze bestempelen hem zelfs als een soort verrader.

De liberale Ahmed Marcouch (3) is een andere uitingsvorm van het PvdA-talent. Marcouch uit zich over kwesties als emancipatie en vrouwenrechten. Zijn pleidooi voor een homocafé in Slotervaart blijkt geen eendagsvlieg. ‘Ahmed Marcouch werkt al jaren aan homo-emancipatie’, verzekert de hoofdstedelijke COC-voorzitter Dennis Boutkan. Al doet het natuurlijk wel potsierlijk aan dat een homobobo dat alles omstandig moet uitleggen in Het Parool.

Is bij de authentieke en bevlogen Marcouch sprake van ‘takkiyya’ - de islamitische ‘doublespeak’, waarachter vrome moslims hun werkelijke bedoelingen zouden verbergen? Ik ben niet zo dol op complottheorieën, en ik zie in Marcouch dan ook geen ‘wolf in schaapskleren’. Als Marcouch het idee van een homocafé lanceert, en daarvoor applaus van het COC oogst, dan zie ik daarin eerder de hand van het hoofd communicatie van het stadsdeel Slotervaart: mediastrateeg Joke Padmos, die doorgaat voor ‘de vrouw achter het succes van Marcouch’.

De laatste tijd staat vooral de religieuze Ahmed Marcouch (4) in de schijnwerpers. Ook op dit punt is de PvdA’er zeer bevlogen. Het gevolg is wel dat de voorzitter van Slotervaart grote moeite heeft met het bewaren van de scheiding van kerk en staat. De oppositie heeft het vertrouwen in hem opgezegd, omdat hij tijdens een raadsdebat vragen over de mogelijke subsidiëring van salafisten uit de weg ging. Het was het zoveelste incident in een lange reeks, waarin het pleidooi voor islamlessen in het openbaar onderwijs het bekendste is.

Over dat onderwerp spreekt publicist Paul Scheffer zich deze week uit in een interview met HP/De Tijd: “Marcouch zegt dat moslimkinderen anders zullen radicaliseren op schimmige koranschooltjes. Als je mensen zo voor een keuze plaatst, is dat een vorm van chantage. De scheiding tussen kerk en staat is fundamenteel.”

Nieuw voor mij is de tegen extreem-links aanleunende Ahmed Marcouch (5). De vijfde Marcouch ontdekte ik bij toeval. De stichting Nederland Bekent Kleur van opperactivist René Danen houdt op zondag 22 maart de jaarlijkse Dag tegen het Racisme. Dit jaar gaat Danen niet de straat op tegen Geert Wilders. Hij beperkt zich tot een aantal debatten en optredens in De Melkweg in Amsterdam rond het thema ‘beeldvorming van minderheden in de media’.

Zoals bij alle feestjes van Danen is ex-Kamerlid Mohamed Rabbae van de partij. Vandaag schoot de lieveling van extreem-links op de website van De Volkskrant weer eens wat losse flodders af over Wouter Bos, die zou capituleren voor extreem-rechts. Danen zelf spreekt, internetgoeroe Francisco van Jole en ook Malou van Hintum, de nieuwste ster aan het anti-Wilders-firmament. Zij gaan vast discussiëren over de vraag of het betitelen van PVV-stemmers als ‘niet normaal’ ook een vorm van racisme is.

Zelf was ik nogal verbaasd over de deelname van Ahmed Marcouch aan deze dag. Wat heeft hij te zoeken in Danens menagerie van extremisten, islamisten en naïvisten, vroeg ik me af. Totdat ik me herinnerde dat Marcouch ook al zitting heeft in het door Danen geformeerde comité van aanbeveling van Omroep Zenit (met ook Anja Meulenbelt en Mohamed Rabbae).

Ik ging nog wat verder zoeken, en ontdekte dat Marcouch voor zijn komst naar Slotervaart voortdurend in deze sector actief was. In 2005 tekende hij (met Rabbae) een oproep van de Internationale Socialisten (IS) om te demonstreren tegen de G8-top in Edinburgh. Op 22 juli 2006 was hij een prominente deelnemer aan de demonstratie Luid de Noodklok (samen met Danen, Rabbae en Meulenbelt) tegen de Israëlische acties in Gaza en Zuid-Libanon.

Marcouch was in de periode 2004-2006 een regelmatige gast in Anja’s fotoalbum. In november 2004 ondertekende hij een oproep van Stop de Hetze, een subcomité van de IS, dat werd geleid door trotskiste Miriyam Aouragh. Dit keer was hij in gezelschap van Harry van Bommel, Meulenbelt en Danen.

In april 2005 was Marcouch van de partij op het jaarlijkse Marxisme Festival van de Internationale Socialisten. Wie waren er nog meer? Het wordt een beetje eentonig. Mohamed Rabbae en Anja Meulenbelt.

In mei 2006 verscheen Marcouch opnieuw in Anja’s logboek van extreemlinkse activiteiten, dit keer ter gelegenheid van een Palestijns festival in De Meervaart in Amsterdam-Osdorp. Inderdaad, Rabbae en Meulenbelt waren er ook. Verder Mohammed Cheppih, volgens Anja ‘de grote organisator achter de schermen’. Marcouch noemde Israël ‘een schurkenstaat’, maar sprak zich duidelijker dan andere deelnemers uit tegen jodenhaat. “We moeten het conflict niet naar Nederland importeren.”

Toen Marcouch tot PvdA-lijsttrekker werd benoemd in Slotervaart, klonken er geluiden dat de nieuwe man eigenlijk meer paste bij GroenLinks of de SP. Sinds zijn aantreden als stadsdeelvoorzitter houdt hij duidelijk een ruimere afstand van zijn vroegere politieke vrienden. Daarom verbaast het me dat hij zich toch weer twee keer heeft laten strikken door René Danen.

We hebben dus een authentiek sociaal-democratische (1), een harde taal tegen tuig sprekende (2), een liberale (3), een religieus bevlogen (4) en een met extreemlinks flirtende (5) Marcouch. De vraag dringt zich op: wil de echte Ahmed Marcouch opstaan?

Welnu, de echte Marcouch is een mix van dit alles, een vat vol tegenstrijdigheden. Ik ben een fan van de nummers één, twee en drie. Als gevolg van vier en vijf slaat de balans nogal door naar de negatieve kant. Dat neemt niet weg dat Marcouch een fascinerende politicus is. Zijn vijf gezichten zijn tegelijk vijf grote thema's, waarmee de PvdA op dit moment worstelt.

Carel Brendel

Carel Brendel is auteur van Het verraad van links (Uitg. Aspekt)