‘Een tsunami van geloof en vreugde’

‘Een tsunami van geloof en vreugde’

Met het vertrek van Paus Benedict XVI, maandagmorgen tien uur, werd World Youth Day 2008 afgesloten. De beelden van de festiviteiten gingen de hele wereld over; naar verluidt hebben meer dan een miljard tv-kijkers afgestemd op de - zeer indrukwekkende - Stations of the Cross en de afsluitende mis op Randwick Racecourse, met naar schatting 400.000 bezoekers (100.000 minder dan verwacht) de grootste massabijeenkomst ooit in Australië.

Ondanks de nodige scepcis en kritiek vooraf, kan World Youth Day niet anders dan een groot succes worden genoemd. Honderdduizenden bezoekers uit binnen- en buitenland zonder het minste incident. De aangekondigde verkeersmaatregelen waaromtrent vooraf zoveel irritatie was, bleken uitermate effectief en maakten de binnenstad een aangename wandelzone. Met een groot aantal extra dienstregelingen kon het openbaar vervoer de capaciteit goed aan en het weer werkte bijzonder goed mee.

Maar het waren vooral de pelgrims zelf die veel goodwill hebben gekweekt bij de Australiërs. Vrolijk, te pas en te onpas uitbarstend in gezang en uitermate voorkomend. Kortom: een zee van hele blije mensen. Al met al had WYD nog het meeste weg van een soort eo-jongerendag in het kwadraat.

Het is in deze jubelstemming moeilijk het hoofd koel te houden en de media proberen dan ook verwoed elkaar de loef af te steken in superlatieven. Maar de hoofdprijs is wat dat betreft toch weggelegd voor kardinaal George Pell. Het hoofd van de katholieke kerk in Australië sprak bij het vertrek van de Paus van een ‘Tsunami van geloof en vreugde.‘
Dat Pell zich zou laven aan superlatieven viel te verwachten, maar het viel me op dat ik zelfs in een serieus commentaar in een van de kwaliteitskranten – als zo vaak kan ik het op het moment dat ik het nodig heb niet meer achterhalen, helaas – verkondigd zag dat we een herleving van de religie nodig hebben, omdat de mens anders vervalt tot een beest zonder enige moraal. Het lijkt me nu juist zo plezierig dat we er zo lamgzamerhand toch echt achter zijn gekomen dat moraal ook - en misschien wel juist - mogelijk is zonder religie.

Paus Benedict ontpopte zich tijdens World Youth Day tot een Paus die zijn gereserveerdheid liet varen, daarbij aangemoedigd door de massa’s die hem toejuichten als een ware ster. Het was een zoete overwinning voor de aartsconservatieve en daardoor bij velen weinig geliefde kardinaal Pell, die de afgelopen weken onder vuur lag wegens verschillende sexschandalen die de kerk volgens de media, onder aanvoering van staatszender ABC, onder het tapijt probeerde en nog altijd probeert te schuiven.

Maar hoe goed Pell ook gebruik wist te maken van de ware jubelstemming die de afgelopen dagen in Sydney heerste, de sexschandalen zullen hem en de katholieke kerk de komende tijd blijven achtervolgen. De verhalen van priesters die misbruik maken van het vertrouwen van de misdienaars mogen zijn uitgegroeid tot een cliché, de reportages van de afgelopen weken hebben aangetoond hoe dicht dit cliché op de werkelijkheid zit. Een actiegroep die ervoor waakt dat de kerk deze zaken onder het tapijt schuift, sprak van 170 bekende gevallen, een aantal dat wordt gezien als het topje van de ijsberg.

Maar het meest treurige verhaal kwam van het echtpaar Foster, afkomstig uit Melbourne, inmiddels woonachtig in Engeland maar voor WYD speciaal teruggekomen naar Australië. Hun twee dochters zijn op de lagere school herhaaldelijk verkracht door een pastoor en het is de twee meisjes daarna nooit gelukt het leven op te pakken. De oudste dochter vluchtte in drank en drugs en pleegde uiteindelijk zelfmoord, de andere dochter was alcoholiste en werd in een dronken bui aangereden door een automobilist waardoor ze invalide is. De betreffende pastoor is berecht, maar het geval zal de kerk ongetwijfeld blijven achtervolgen. Niet alleen verklaart vader Foster dat het leven van zijn oudste dochter gespaard was als de kerk eerder naar haar verhaal had geluisterd en als er meer begrip was geweest, ook werd het echtpaar – volgens hen bewust – weggehouden van een maandagmorgen in allerijl belegde ontmoeting tussen de Paus en enkele slachtoffers van sexueel misbruik door katholieke geestelijken. Het excuus van Pell dat hij niet aan alle honderden verzoeken kon voldoen klonk als een zwakke uitvlucht.

Paus Benedict sprak tijdens een mis afgelopen zaterdag zijn spijt uit over het leed allen aangedaan die het slachtoffer zijn van sexueel misbruik door vertegenwoordigers van de katholieke kerk. Een vaak verzochte maar eigenlijk door weinigen echt verwachte uitspraak, die dan ook alom werd bejubeld. Voor het echtpaar Foster en vele anderen kwam de uitspraak echter te laat en toonde het te weinig zolang de kerk niet echt actie onderneemt om alle misbruik onvoorwaardelijk aan het licht te brengen.

Sydney gaat nog even verder op de stroom aan goodwill die de stad de afgelopen dagen heeft overspoeld en over drie jaar zal World Youth Day in Madrid zonder twijfel opnieuw voor een triomf voor de katholieke kerk zorgen. Ondertussen zal de komende tijd leren hoezeer alle media-aandacht voor de sexschandalen binnen diezelfde kerk werkelijk tot adequate actie zullen leiden.

Kees Bakhuyzen