Hans Jansen, het was een bijzondere eer

Binnenkort krijg ik m’n cello terug en daar baal ik enorm van. Liever had ik ’t schattige, iets meer dan een eeuw oude instrument nooit meer in handen gekregen. ’t Zit namelijk zo. Hans Jansen, beter bekend als ‘arabist Jansen’, speelde violoncello, en niet vals, zoals ik, maar echt mooi. Suites van Bach, dat werk. Daarnaast speelde hij samen met z’n vriendin L. die niet in Amsterdam woont maar in het hoge Noorden. Veel plezier beleefde hij aan dat samenspel maar ’t is natuurlijk wel een gedoe om in 't weekend met zo’n groot, log muziekinstrument op pad te gaan, al reis je dan als heer - en dat was Jansen - eersteklas. Een violoncello is per slot van rekening geen dwarsfluit of een laptop die je zo in je rugzakje steekt.

Dus schonk ik arabist Jansen zo’n drie jaar geleden m’n verstofte cello die alleen nog maar in de huiskamer stond te pronken maar waar al tig jaren geen zuivere noot uit had geklonken. Werk gaat voor het meisje, zoals een Nederlandse schrijver (1923-2006) placht te zeggen, en dan was er ook nog de Argentijnse tango….

Eén voorwaarde had ik wel. Mocht Hans eerder komen te overlijden dan ik, dan wilde ik ’t instrument wel weer terug want zijn drie kinderen zouden er niets aan hebben en vriendin L. heeft al een cello.

Hans was in z’n nopjes met het oude instrument, wat mij dan weer plezierde want ik heb hem nooit een cent kunnen betalen voor de meer dan tweehonderdvijftig stukjes die ik van zijn hand op Hoeiboei.nl mocht plaatsen. Elk van die stukken zal helaas nog lang actueel blijven, dus alleen al daarom blijft arabist Jansen voortleven.

Wel waren er de vrolijke avondjes. Een paar keer per jaar haalde ik Hans dan thuis op en dronken we tussen Hans’ boeken in met een flesje at random wijn alvorens we opgeruimd naar een van de buurtrestaurants wandelden. Over de laatste islamgerelateerde Jip & Janneke berichten waren we dan al lang uitgepraat. Het kwam voor dat we het terras van café W. passeerden en Hans monter opmerkte: (ik schreef toen ongeveer een jaar goed betaalde columns voor gratis dagblad M. met meer dan een miljoen lezers, waar Hans misschien 'n beetje jaloers op was maar waar hij als heer nooit iets over heeft gezegd): “Kijk, ze herkennen je.” Waarna ik onbedaarlijk moest lachen want de terrasmensen herkenden natuurlijk de arabist en niet mij. Hans werd op zo’n avondje altijd wel door iemand herkend en aangesproken, gelukkig nooit door haters maar juist door bewonderaars waar hij dan weer beduusd van was, of dat speelde.

Ja, Hans had humor, dat weet iedereen die zijn internetpublicaties kent en het leuke aan hem was dat hij een geleerde was die, in tegenstelling tot heel wat elitaire collega’s, niet neerkeek op niet-gestudeerden. Je voelde je op je gemak bij hem. Een échte heer, zoals gezegd. Dat hij niet begreep waarom ik gewenst kinderloos was, of ik van hem niet begreep waarom hij als student had gekozen voor de studierichting Theologie, deed er dan helemaal niet toe. Ondanks het generatieverschil kon je ’t met hem over van alles en nog wat hebben en dat deden we dan ook. Hij herlas op mijn aanraden ‘Bezorgde Ouders’ en was er alsnog weg van. Oké, tijdens zo’n etentje viel hij één keer in slaap maar dat overkwam hem zelfs live op tv, dus ….

Hans Jansen was overal voor te porren. Soms iets te. In de strijd tegen de Nederlandse (zelf)islamisering ging hij op zowat elke uitnodiging in. Of het nou een waanzinnig plan van z’n uitgever R. van P.  betrof, of een lezing in een achteraf zaaltje in de provincie, dan wel een borrel bij een groep internetters met stoere jongensclubachtige namen, hij ging erheen.  Zo was Hans. Hij voelde zich er niet te goed voor, was nieuwsgierig naar de identiteit van deze initiatiefnemers en als door de gevestigde orde verguisd islamcriticus was het wellicht voor hem ook een soort van warm thuiskomen. Ja, ook toen zijn op Hoeiboei.nl gepubliceerde tekst ‘SCHALKEN, RAADSHEER’ een bom onder het Wildersproces legde, hebben we het ondanks de verhoren gezellig gehad maar we hadden ’t natuurlijk liever over vrolijker en warm-menselijker zaken, zoals daar zijn geliefdes. Wie is niet ooit in de lie-hiefde teleurgesteld geraakt?

Waarom hij niet voor een column in een blad als Elsevier werd gevraagd, vond hij een naïeve gedachte. “Na het Wildersproces moeten ze me nergens meer,” schamperde hij. Ik was dan ook blij voor Hans dat hij blij was dat de ano-site GeenStijl hem gevraagd had wekelijks bijdragen te leveren. Echt, hij voelde zich nergens te goed voor en ’t hield hem van de straat, zoals hij zelf gekscherend zei.

 “Website last updated on: April 25, 2015” staat er op zijn goed bijgehouden online overzicht van internetpublicaties te lezen.

Godverdomme!

Ik zie ‘m nog boven komen, na vier lange trappen te hebben beklommen, ’t was de eerste keer dat ik hem ‘privé’ meemaakte, op m’n borrel ergens in 2007 of 2008. Ik had ‘m op het laatste moment toch uit durven nodigen, de grote Jansen van De Anton Constandselezing (Zelfislamisering versus Verlichtingsfundamentalisme) uit 2006. “Dit moet ik eigenlijk niet doen,” hijgde hij en wees op z’n hart. Maar hij wilde er zo graag bij zijn en dat was een hele eer.

Ik mis z’n zaterdagse internetbijdrage, ik mis arabist Jansens geluid. De talloze Nederlandse arabisten die zich mengen in het publieke debat klinken allemaal hetzelfde, er is er geen een die ook maar in de buurt van Jansen komt en dat is, om met de woorden van Martin Bosma te spreken, “niet zozeer een verlies. Het is een ramp.”

En die cello, die oude cello die ik nog lang niet terug wilde hebben, die zal ik straks koesteren, die is in emotionele waarde gestegen want tegen iedereen die ’t wil horen, zal ik trots zeggen dat de grote arabist Jansen er nog op heeft gespeeld (1942-2015).

Annelies van der Veer