BREKEND! Prof. dr. mr. Maurits Berger ging in de leer bij Sheikh Muaz Alkhatib

Maurits Berger

In 1999 verscheen van de Arabist Maurits Berger “Islam is een Sinaasappel”. In dat boekje beschrijft Berger hoe hij in een moskee in Damascus gezeten aan de voeten van een sheikh les krijgt in de Shari’a. Het boekje beleefde vele herdrukken en is in Nederland van grote invloed gebleken op de publieke beeldvorming over de islam. Wat betreft de sinaasappel: de harde schil is de Shari’a en het sappige zoete frisse binnenste is de mystiek of de spiritualiteit. Daarmee kan je op soefi-achtige spirituele wijze zeggen dat de Shari’a eigenlijk de hele wereld en het leven omvat.

In eerste instantie ging Maurits Berger met knikkende knieën de moskee in want ja, als voormalige Leidse student moet je jezelf wel een houding weten te geven tussen al die vrome Koran en Hadith reciterende moslims in één der oudste moskees ter wereld. Maar gelukkig was het heel gezellig en al gauw kwam Maurits erachter dat de Shari’a 95% overeenkwam met het Nederlands recht. Wat je ook erover kan zeggen, het heeft natuurlijk wel wat om in het Arabisch op klassieke wijze les te krijgen van een Sheikh. Je zit er dan wel echt in. Maar die wijze Sheikh blijkt niemand minder te zijn dan Ahmed Muaz al-Khatib, althans dat blijkt uit deze aankondiging uit 2005. Ahmed al-Khatib is een goede
bekende van de Nederlandse ambassade in Damascus, geeft cursussen op het Nederlands cultureel instituut in Damascus, spreekt prima Engels en is voormalig werknemer van Shell waar hij vanaf 1991 in dienst was. Kortom iemand waarbij ook Prins Willem Alexander gerust een cursus islam kan volgen zonder dat zijn moeder ongerust hoeft te zijn. Bovenstaande informatie komt onder andere uit een profielstuk in de Volkskrant van 14 november jl. gewijd aan Achmed Muaz al-Khatib. Want al-Khatib is nu opeens in het nieuws omdat hij de kersverse leider is van de weinig spirituele Syrische Nationale Coalitie (SNC),  het nieuwe gelegenheidsverbond van diverse strijdende groepen waarin de Jihadisten steeds meer de boventoon voeren. Met bijna algehele internationale instemming moeten zij het zo direct overnemen van Assad als die eenmaal verdreven is.

Ahmed Muaz al-Khatib

Onder grote internationale druk is deze coalitie tot stand gekomen om het zooitje aan strijdende partijen enige internationale legitimiteit te geven. Al Khatib is naar voren geschoven als beschaafd acceptabel gezicht van de vechtjassen die een uiterst wrede oorlog met Assad uitvechten.

Er zijn veel aanwijzingen dat Nederland een bijzondere rol speelt in de zorgvuldige imagovorming van al-Khatib als acceptabel gezicht van de coalitie waarin de jihadistische partijen de boventoon voeren. Uit het profielstuk in de Volkskrant “blijken de warme banden met Nederland” Zo verbleef hij afgelopen jaar geruime tijd in Nederland om te herstellen van zijn arrestatie in Syrië. Ook Frans Timmermans sprak een aantal dagen geleden bij Pauw en Witteman vol lof over hem. “Khatib daar hebben Nederlandse diplomaten al heel veel jaren contact mee. Wij kennen hem ontzettend goed. Die man deugt. Dat durf ik hier wel te zeggen.” Verder liet Timmermans los dat zij de Syriër Abrahim Miro van de DNB aan de SNC hebben uitgeleend om de geldstromen in goede banen te leiden. “Wij weten wel wat daar gebeurt en wij weten dat wij kunnen bouwen (…) Dat er ook anderen zijn waar wij heel voorzichtig mee moeten zijn en die heel gevaarlijk zijn dat weten wij ook maar dat krijg je nu eenmaal in een oorlogssituatie.”

Petra Stienen

Wat opvalt uit de beschikbare informatie over de Nederlandse band met al-Khatib, is dat de Nederlandse diplomaten bepaald niet over een nacht ijs zijn gegaan. Kennelijk hebben zij al lang geleden hun kaarten ingezet op een mogelijk islamitisch alternatief voor het Baath regime. Om zodoende een stem te geven aan de Soenitische meerderheid in het land. In zijn boek van 1999 beschrijft Berger al de frustratie van de soenieten onder het Baathregime.
Daarmee loopt Nederland in de pas met de andere Europese landen en vooral de VS. In 2008 tijdens de Van Dam lezing georganiseerd door het ministerie van Buitenlandse Zaken sprak de voormalig diplomatiek gezant van Bil Clinton, Martin Indyk, al over de noodzaak van een Soenitische diepte in het Midden-Oosten. Daags na de val van Mubarak noemde de directeur van de Amerikaanse National Intelligence, James Clapper, de Moslim Broederschap een “grotendeels seculiere beweging”. Geheel in lijn met de wijze waarop de voormalige echtgenote van Maurits Berger, Petra Stienen samen met andere commentatoren het aandeel en aard van de Moslimbroederschap in de Arabische Lente bagatelliseerden. Ook Petra Stienen is volgens het Volkskrantartikel een goede bekende van al-Khatib die gelieerd is met de Syrische moslimbroeders.

Het meest verbijsterende aan de mogelijke Nederlandse rol in de aanstaande omwenteling in Syrië is de wijze waarop het mes aan twee kanten blijkt te snijden, want het gaat de afgelopen decennia niet alleen om het actief stimuleren van een islamitisch alternatief voor Assad in Syrië maar ook om het bevorderen van een islamitische identiteit van moslims in Nederland. Daarin speelt Berger zelf natuurlijk een rol met zijn publicaties maar ook al-Khatib is talloze keren naar Nederland gehaald voor het geven van seminars en lezingen over hoe je als goed moslim in een seculiere samenleving kan leven. Het was ook weer de arabist Maurits Berger die hem tijdens die bezoeken veelvuldig onderdak bood.

El-Khatib noemt zich de Nederlanddeskundige van Syrië en in 2008 schreef hij een tamelijk lijpe open brief aan Wilders zonder aanhef. Daarin noemt hij de moord op Theo van Gogh een “spijtige wrijving” tussen een moslim en een Nederlandse filmmaker. Met een willekeurige greep uit de Nederlandse geschiedenis wil hij vervolgens laten zien dat hij net zo goed kan aantonen dat de Nederlandse samenleving inherent is met geweld, moord en plundering. Het is natuurlijk hartverwarmend dat een imam in Damascus zich verdiept in de Nederlandse geschiedenis maar wat hij daarover te berde brengt zegt ook weer iets over zijn oogkleppen. In zijn opsommingen van Nederlandse verschrikkingen laat hij de Jodenvernietiging opvallend buiten beschouwing. Spinoza komt wel weer ter sprake maar zijn Joodse achtergrond wordt verzwegen. Spinoza heeft volgens al Khatib via een zekere Andalusische filosoof Musa ibn Maimun alles weer van imam Ibn Rushd oftewel de Arabische filosoof Averroës zonder wie Europa volgens Khatib, uberhaupt nooit kennis had kunnen maken met Aristoteles. Dat die Musa ibn Maimun niemand minder is dan de joodse filosoof Maimonides zegt de Nederlandse vertaling er weer niet bij. Hij vermeldt vervolgens hoe het katholieke Portugal de ouders van Spinoza vervolgde maar hij zegt weer niet dat zowel Maimonides als Averroës moesten vluchten voor de islamitische scherpslijpers in al-Andalus.

 Wel wordt opeens het “joodse meisje” Anne Frank uit de hoge hoed getoverd die schijnt een verhaal te hebben dat hem tot tranen toe ontroerde. In de open brief voegt hij daar direct aan toe dat hij wenst dat ook de kindertjes uit Palestina, Zuid-Libanon, Irak en Afghanistan hun dagboek zullen opschrijven om zo de hele wereld te laten huilen over de gevolgen van oorlogen. Allemaal even erg en met elkaar op één lijn gesteld. De burgeroorlog in Syrië was nog niet uitgebroken dus over dagboek schrijvende Syrische meisjes heeft hij het niet. Hij sluit de open brief aan Geert Wilders af met allerlei Korancitaten waaruit moet blijken dat de Koran juist heeft gezorgd voor verdraagzaamheid barmhartigheid en “menselijke relaties”.

Anne Frank

Je vraagt je af wie hem met die brief geholpen heeft en of hij dat op eigen initiatief heeft gedaan. “Wie in een glazen huis woont moet niet beginnen met stenen te gooien” zegt hij nog vermanend. Waarna hij nog even inwrijft: "Ik zou tegen alle politici willen zeggen: win de moslims in het Westen voor jullie terwijl ze rationeel zijn voordat zij op irrationele wijze overwinnen." 

Inmiddels vindt onze vredesduif al-Khatib volgens de NRC van donderdag 13 december, dat Amerika niet moeilijk moet doen over de meest succesvolle rebellengroep in Syrië, de Jabhat an-Nusra. Ondanks de warme steun van de VS aan de strijd tegen Assad willen zij wel de aan al-Qaeda gelieerde Jabbat an-Nusra op de terreurlijst plaatsen. Dat de Amerikaanse stap slechts een wassen neus en symboolpolitiek is legt de goed geïnformeerde Jonathan Spyer hier uit. De VS heeft een club als boeman aangewezen waardoor de andere clubs in de nationale coalitie zogenaamd gematigd lijken, terwijl velen van hen ideologisch nauwelijks verschillen. 
Inmiddels hebben 29 rebellengroeperingen die deel uitmaken van de SNC een verklaring uitgegeven waarin zij stellen dat zij allemaal Jabhat an-Nusra zijn. De gematigdheid van al-Khatib kan overigens met een korreltje zout genomen worden. Hij heeft ongetwijfeld zijn beminnelijke kanten en hij is wel zo aardig om het joodse meisje Anne Frank niet verantwoordelijk te houden voor de “wandaden” van Israel. Maar ergens anders noemt hij het Zionisme een kankergezwel. Ook schrijft hij op zijn website dat hij het wel goed vond van Saddam dat hij de Joden angst inboezemde. Verder is hij fan van al Qaradawi en van andere scribenten, plaatst hij op zijn website artikelen vol antisemitische knarsjes. Maar Frans Timmermans vindt dat die man deugt. Begrijpelijk, want hem afvallen zal jaren geduldig werken en schaven aan het komende wereldkalifaat, te niet doen.