Kitschtrukendoos of de d/t/dt's

Adriaan van Dis kon zelf niet uitleggen waarom je 'a-priorikeus' schrijft zoals je het blijkbaar hoort te schrijven. Al kende hij de achterliggende regels, van sommige 'moeilijke woorden' begréép hij niet waarom je ze zo moest spellen. Toch propte hij Het Groot Dictee der Nederlandse taal vol met puzzelwoorden. Van Dis had zich een maand afgezonderd met stapels woordenboeken en schreef de 23ste, pardon, drieëntwintigste editie van Het Dictee.

Zonde eigenlijk van zijn, én onze tijd, want zoals ik wel eens tegen anderstalige cursisten zeg,
'moeilijke woorden' kun je opzoeken maar de spelling van de werkwoordsvormen bijvoorbeeld moet je begrijpen. Dus als je zeker wilt zijn dat je 'kitschtrukendoos' zo moet schrijven dan kijk je even in een woordenboek. Vaak biedt Van Dale online in een paar klikjes eveneens uitkomst: http://www.vandale.nl . Gratis voor niets.

Tuurlijk, het is wel handig als je een keer onthoudt dat het 'onmiddellijk' is en 'verrukkelijk', maar dat gaat never nooit lukken met de correcte spelling van zinnetjes als: 'Dit gebeurt niet vaak', of 'Zij heeft me niet geloofd'. Of neem het woord 'onthoudt' uit de vorige zin.
Achter de correcte spelling van de werkwoordsvormen zit een systeem dat je een keer hebt moeten leren. Alsook waarom het in- en intriest is. Begrijp je het dan weet je alle mogelijke combinaties, je hebt er de rest van je leven profijt van.

En juist daar gaat het fout. Het correcte gebruik van de spelling van de werkwoordsvormen (de d/t/dt's) lijkt steeds meer iets voor de happy few, los van welke opleiding je gevolgd hebt, hoog of laag, iedereen maakt d/t/dt-fouten alsof men het nooit geleerd heeft! Onlangs kreeg ik een uitnodiging die zo begon: 'Ik wordt 15 november 19 jaar, kom je ook?' Het meisje gaat volgend jaar de Pabo doen dus misschien komt het goed maar dáár schuilt natuurlijk het spellingsprobleem, niet bij woorden als przewalskipaard.

Van Dis zei het zelf, die moeilijke woorden heb je helemaal niet nodig om duidelijk te kunnen schrijven, integendeel (een woord dat ik telkens weer moet opzoeken omdat ik niet kan onthouden of het 'integendeel of 'in tegendeel' is), hij gebruikt ze zelf nooit dus waarom elk jaar weer deze schijnheilige dicteepoppenkast opvoeren? Waarom niet eens voornamelijk testen op dat wat je zou moeten kunnen weten: de spelling van de werkwoordsvormen? Lijkt me leuker en spannender te weten hoe de prominenten het er dán vanaf brengen.

O ja, ik heb weer eens meegedaan, ik had 21 (eenentwintig) fouten. Ik moet wel bekennen dat ik de tekst op mijn laptop tikte en voordat ik een woord als 'gedweeë' of 'patiënt' zelf correct kon tikken, deed 't spelprogramma het al automatisch. Dat bedoel ik nou! Toch nog 21 fouten en waar dat in zat, tja.