Too good to be forgotten (6)

Too good to be forgotten (6)

[Waarin aandacht voor platen die ten onrechte buiten de lijstjes van ‘de 100 beste’ vallen]

Leftfield - Leftism (1995)
Na de in muzikaal opzicht matige jaren '80 - een tijdperk dat meer werd gekenmerkt door individuele uitschieters dan door echt revolutionaire ontwikkelingen - leek het einde van dit decennium dan toch de nodige hoop te gevenvoor de toekomst. De madchester sound van The Stone Rosesimplodeerde na het verpletterende debuut, maar gelukkig was daar de dance in alle mogelijke vormen.Over het beginjaar valt te twisten. Sommigen zien in I feel love van Donna Summer/Giorgio Moroder (1977) het beginpunt, maar algemeen wordt toch vastgehouden aan 1989, ook al had de disco zich met name in Chicago in de jaren '80 ontwikkeld tot een muziekstroming die inmiddels met house werd aangeduid.

'Geboren' in 1989, maar na de muzikale revoluties van de jaren '60 (beat/psychedelica) en jaren '70 (punk/new wave) toch vooral gezien als een muziekstroming die tot complete wasdom kwam in de jaren '90, het decennium waarin dat o zo vage woord dance een enorme schakering aan stromingen liet zien. Europa nam - aanvankelijk ondergronds - het heft van Amerika over met alles wat de steeds grotere massa's naar de dansvloer lokte: van de populaire club,door de ware liefhebber van de raves verguisd als veel te commercieel, tot trance en techno, waarbij de triphop van Tricky, Portishead en Massive Attack vooral goed was voor de chill-out, evenals de zeer fraaie klanktapijten van DJ Shadow's Endtroducing. [Mijn aanvankelijke plan nr.6 in deze serie te wijden aan Tricky of Portishead heb ik uitgesteld omdat van beiden een nieuwe cd is aangekondigd voor april!]

Laat ik maar even bij de algemene term house blijven. Door critici verguisd als 'één pot nat' en 'muziek zonder gezicht', maar het uitgaansleven zou nooit meer hetzelfde worden. Het mag allemaal iets op zijn retour zijn, anno 2008 is de erfenis van 1989 nog altijd gezichtsbepalend in clubland.

In de lijstjes van de 100 beste van Oor vorig jaar komen we naast DJ Shadow en Massive
Attack ook Underworld tegen. Niet geheel ten onrechte; het drietal - al enkele jaren duo - stond garant voor enkele van de meest geniale songs op dansgebied in de jaren '90, maar toch was Underworld voor mij meer de band van die enkele geniale songs (Cowgirl, Rez) dan van een begin tot eind goede cd - al heb je al die classics mooi bij elkaar op de door critici verguisde live-cd Everything, Everything, voor mij de beste Underworld-cd.

Als ik één cd moet kiezen die voor mij de jaren '90 belichaamt, dan kom ik automatisch uit bij Leftism van Leftfield. Het is niet geheel zonder betekenis dat deze cd in 1995 uitkwam: het progressive house-meesterwerk van het Britse duo Paul Daley en NeilBarnes is niet alleen de belichaming van alles waar de dance in de jaren '90 zo'n beetje voor stond, de cd is ook een prima voorbeeld van het eclectische element in de muziek, dat in de jaren '90 doorbrak als nooit voorheen. Het leek of op muziekgebied iedereeen alles overal vandaan begon te halen en Leftfield vormde geen uitzondering. Reggae-invloeden op de briljante en o zo positieve opener Release the pressure (beter dan de singleversie) en Inspection, de trancy 'floorfiller' Space Shanty, Afrikaanse invloeden op het al even opzwepende Afro-Left en de cynische sneer van Johnny Lydon/Rotten van de Sex Pistols en PIL in de hit Open Up, dit tussen de nodige ambient klanken op de andere nummers.

Leftism staat ongetwijfeld in mijn top 10 van meest gespeelde cd's in de laatste vijf jaar van het vorige decennium en ik draai de cd nog altijd met een zekere regelmaat. Het blijft prachtig allemaal en 'verjaart' niet. Des te vreemder dat we deze cd nooit in de Nederlandse lijstjes
van De 100 beste tegenkomen (de Britten zijn geloof ik heel wat eervoller, al weet ik dat niet zeker).

Het was voor Daley en Barnes niet makkelijk met een opvolger te komen. Toen in 1999 Rhythm & Stealth eindelijk verscheen reageerden veel critici lichtelijk teleurgesteld. Ten onrechte, want ook de tweede Leftfield-cd is erg goed, al moet ik toegeven dat hij het absoluut
niet haalt bij Leftism. Dat de heren het daarna voor gezien hielden verbaasde eigenlijk niemand meer.

Kees Bakhuyzen

Leftfield op Youtube: Open Up

Release the pressure (single versie)

Underworld - Cowgirl