Moord weerlegt pathetische verklaringen

Moord weerlegt pathetische verklaringen

Dus, waarom de rabbi vermoorden? Er is een type apologeten – waarmee ik grof gezegd doel op het geloof dat de misdaad de fout van het slachtoffer is – die zich in een mildere variant voordoet, en die ik goedpraters zal noemen. Dus volgens de goedpraters is de massamoord in Mumbai twee weken terug te verklaren vanuit wat de jonge, stoer uitziende mannen met granaten en machinegeweren is aangedaan, of waarvan ze getuigen waren in hun directe omgeving.

Op de dag na de aanslagen leverde de Indiase schrijfster, actievoerster en actieve goedpraatster Arundhati Roy genadeloze kritiek op haar land in The World Tonight op BBC Radio 4 vanwege de armoede op het platteland en de van tijd tot tijd sterk toenemende steun voor Hindoe-nationalisme. Dit, zo scheen ze te beweren, waren de oorzaken die aan de basis lagen van de terreur. Ergens anders haalden analisten de 60 jaar oude Kashmir-crisis aan als motief voor de jihad. Nog een stap verder gaat de schrijver Misha Glenny, door te suggereren dat georganiseerde misdaad in de stad Karachi ‘de ware sleutel’ is achter zulke aanslagen (hij heeft onlangs een boek geschreven over internationale georganiseerde misdaad), maar dat de echte oorzaak van de nachtmerrie van twee weken terug ligt in ‘de achteruitgang van de verstandhouding tussen Hindoes en moslims in Mumbai en India’. Goed, dit zijn slechte zaken. Kashmir is een slechte zaak. Het saamhorigheidsgevoel van de Hindoes is een slechte zaak.

Armoede is slecht. Je kunt de redenen zien voor oorlogshandelingen in Kashmir, voor opstanden in Hyderabad en voor Maoïstisch oproer in de afgelegen agrarische gebieden van India. Maar waarom de rabbi vermoorden? Waarom het kleine hoofdkwartier van een kleine buitenpost van een kleine religie, dat niet direct symbool staat voor iets en waarvoor je bijna een gedetailleerde kaart en informatie van ingewijden nodig hebt om het zelfs maar te kunnen vinden.

Van wat we te weten zijn gekomen via de enige overlevende aanvaller, de met een babyface getooide Ajmal Amir Kamal (zoals hij wordt genoemd in sommige reportages), kwam zijn groep grotendeels uit het plattelandsgebied van de zuidelijke Punjab in Pakistan. Het is daarom onwaarschijnlijk dat een van hen zelfs maar een Jood was tegengekomen in zijn leven of iemand kende die er een was tegengekomen.

Toch werd vorige week Nariman House uitgekozen voor een speciale moordmissie, naast de Oberoi en Taj Hotels, het station en het Leopold Café. Het deed me denken aan de bomaanslagen in Istanbul in 2003 toen – in de nasleep van de inval in Irak – naast specifieke Britse en Amerikaanse doelen om een of andere reden ook de synagogen werden opgeblazen die behoorden tot de sterk afgenomen Joodse bevolkingsgroep in die stad.

Het maakt niet uit tot welk ras of tot welke religie iemand behoort; het ene leven is niet belangrijker dan het andere. De moord op de rabbi, zijn vrouw en de andere Joodse mensen in Nariman House zijn weerzinwekkend, maar evenzo weerzinwekkend zijn het schieten op, het met explosieven aanvallen en het met een mes afslachten van alle andere slachtoffers, van de gezagvoerder van een gekaapt Indiaas schip tot de vrouw die stond te wachten op de nachttrein naar Patna. Twee jaar geleden, ongeveer op dezelfde tijd, laat op de avond, was ik een van de twee of drie blanke gezichten in een vermoeide zee van mensen op datzelfde station. Het is geen plaats om Westerlingen neer te schieten, maar er zijn grote beloningen voor een seriemoordenaar van gewone Indiërs, zoals degenen van wie we het bloed hebben gezien op de fotos’.

Dus de Chanad gijzelaars in Nariman House zijn niet doder dan de anderen. Maar zij logenstraffen wel de goedpraters. De enige mogelijke reden om zoveel moeite te doen om een paar Joden te vinden (tegenover een schietpartij zoals op de high school in Columbine (VS) in de grote stad) is ideologie. Het is omdat iemand je heeft verteld – en jij hebt geaccepteerd – dat deze mensen jouw bijzondere vijanden zijn.

Afgelopen weekeinde viel mijn oog op een verslag waarin werd vermeld dat de moordenaars waarschijnlijk afkomstig zijn uit de directe omgeving van de steden Multan en Bahawalpur. Twee van de grootste terreurgroeperingen in Pakistan, Lashkar-e-Toiba en Jaish-e-Mohammed, rekruteren vooral in dit gebied. Het is ook een gebied waar religieuze scholen in de lijn van de puriteins islamitische Deobandi stroming in de meerderheid zijn. Jason Burke, die vorige week verslag uitbracht voor de Britse krant The Observer, vertelde over zijn gesprekken met religieuze docenten van de locale madrassas, een van hen was de zwager van de Britse jihadi Rashid Rauf, die vorige week werd gedood door een Amerikaans gevechtsvliegtuig vlakbij de Afghaanse grens.

Een zo’n docent, die, volgens Burke, leiding gaf aan het onderwijs aan 40.000 studenten, vertelde hem: “Vechten in Afghanistan of Kashmir en strijden tegen de krachten die tegen de Islam zijn, is onze religieuze plicht.” Let op hoe de twee specifieke strijdarena’s worden gecomplementeerd door een derde, veel algemenere, namelijk te strijden (met wapens) “tegen krachten die tegen de Islam zijn”. Eind vorig jaar berichtte The Times in een artikel over de invloed van de Deobandi op Britse moskeeën. In dat artikel werd veel aandacht besteed aan het werk van docenten als Riyadh ul-Haq, afgestudeerd aan de Deobandi religieuze school vlakbij Bury in Engeland. Volgens het verslag verbood deze school televisie, kunst, schaken, muziek en voetbal. Een van de afgestudeerden beweerde dat muziek onderdeel was van een satanisch web dat was opgericht door de Joden om de moslimjeugd te perverteren. Ul-Haq waarschuwde dat moslims het gevaar liepen de gewoonten over te nemen van de ongelovigen, die een “kwaadaardige invloed” uitoefenden.

Ik ben ervan overtuigd dat er veel Deobandi aanhangers zijn die op geen enkele manier gewelddadig of gevaarlijk zijn, maar je ziet hier een ideologie, een psychose op zoek naar een wrokgevoel, en zeker geen uitdrukking van een bestaande wrok. En het zal altijd wrokgevoelens kunnen vinden.

Misschien is het heel onmodieus neo-conservatief om het te zeggen, maar ongetwijfeld is het onderliggende probleem in het zuiden van de Punjab een falende samenleving in een falend land, waar een bepaalde ideologie begint te domineren. Het is volgens mij zeer veelzeggend dat hetzelfde gebied dat sommige van de moordenaars van Mumbai voortbracht, koploper in de wereld is voor wat betreft de aanvallen met zoutzuur op vrouwen. In 2003 vonden er zeker 74 van zulke aanvallen plaats in zuid Punjab en die leiden tot grote verminkingen. Dit is zeker een van de meest shockerende uitingen van vrouwenhaat die er op de wereld te vinden zijn.

“Soms willen de aangevallen vrouwen een scheiding of de echtgenoot is op zoek naar een tweede vrouw tegen de zin van de eerste,” zo valt te lezen in Human Rights Watch. “Soms kan de gebeurtenis die de zaak doet escaleren iets triviaals zijn als een ruzie over het huishoudgeld.” Als lezers de kans zien kan ik een reportage over Pakistan aanbevelen van Nicholas Kristof in The New York Times van het afgelopen weekend. Kijk alleen niet naar de foto’s.

Dat zou nog eens een echte reden voor terrorisme zijn, niet waar? Maar wat in plaats daarvan de kop opsteekt, is een politiek-religieuze beweging van mannen die gewelddadige zelfgenoegzaamheid, onmogelijke puurheid en een haat tegenover de menselijke veelvormigheid omhelzen. Geen wonder dat het kosmopolitische Mumbai het doelwit was, met zijn buitenlanders, minderheden, zijn gekmakende mengsel van mensen en morele opvattingen, die allen afwijken van de ene, ware, smalle weg.

Dit is wat de rabbi ons vertelt met zijn dood. Er is niets – wat de goedpraters ook mogen beweren – dat we kunnen doen om tegemoet te komen aan de fanatici van Faridkot dat zulke mensen zou kunnen overtuigen om, eenmaal geradicaliseerd, niet te proberen ons te vermoorden.

David Aaronovitch

David Aaronovitch is een regelmatig met prijzen beloonde schrijver en programmamaker betreffende internationale politiek en de media, en een regelmatige columnist voor het Britse blad The Times.

Vertaling: Kees Bakhuyzen (Hoeiboei)

Originele tekst: Killing defies pathetic explanations (The Australian)