Ik wil Zwarte Piet behouden, maar dan wel de echte

Fokke en Sukke hebben in de NRC van afgelopen weekend de aftrap gegeven voor de internationale discussieweek over het fenomeen Zwarte Piet.

Zelden is onze natie zo in beroering geraakt over een onderwerp dat eigenlijk alleen maar een lik schoensmeer om het lijf heeft. Maar een veegje schmink is voldoende gebleken om gekwetste gevoelens in verband met ons niet zo fraaie slavernijverleden volop in de aandacht te brengen. Maar dat is nog geen reden voor Sinterklaas en Zwarte Piet om overhaast op de vlucht te slaan.

Op de nationale televisie nam de minister-president van onze geteisterde natie ferm stelling. “Ja hij is
zwart, daarom heet hij ook ‘zwarte Piet’. “ Natuurlijk had hij er daarbij nog op moeten wijzen dat de naam ‘Piet’ is, en geen Winston, Jeffrey of Desi. Met zulke namen voor de knecht van Sinterklaas zouden de klagers heel wat meer recht van spreken hebben.

De ijdeltuit die onze Nationale ombudsman is, zag zijn kans schoon en zette zijn te weinig omstreden gezag in om te verklaren dat Nederland racistisch is. Dat het zijn sollicitatiebrief is voor een Europese ombudsfunctie, zal insiders niet zijn ontgaan. Maar hij was niet de enige BN’r die als kletsmajoor zijn kans schoon zag om een duit in het zakje te doen.

Ook de ‘man in de straat’ (die ook een vrouw kan zijn), laat zich niet onbetuigd. De aanval op een volkssymbool als zwarte Piet maakt sterke emoties los en op sociale media wordt verwoed gepleit om hem van de ondergang te redden. Zwarte Piet moet blijven en daar sta ik onder enig voorbehoud helemaal achter.

De eersten die een oud volksgebruik in opspraak brachten waren waarschijnlijk de prelaten van de vroege katholieke kerk. Het was heidens. Dus werd de ‘goede’ man ‘Klaas’ verroomst tot Sinterklaas. Gevers zijn heilig omdat geven een christelijke deugd is. De beroete Piet mocht blijven. In de verte had hij wel wat van de duivel. Hij moest ‘stoute’ kinderen tot de overtuiging brengen dat braaf zijn heel wat minder risico’s oplevert. Het is betreurlijk dat die door Zwarte Piet gekwetsten hierin niet hun grote kans hebben gezien. Voor hen zou het een model kunnen zijn dat , gewapend met zak en roe, blank Nederland zijn zonden inpepert. De identificatie met die betekenis zou het decemberfeest voor hen een regelrecht overrwinningsfeest kunnen maken.

Het draait in deze hele discussie om betekenis geven. Zoals een boom er voor de natuurminnaar er heel anders uitziet dan voor de houtvester, kan willekeurig welk object in de ogen van de subjectieve waarnemer een betekenis krijgen die los staat van het object zelf. Op onze Zwarte Piet zijn door vriend en vijand al eeuwenlang heel wat eigenaardige ideeën geprojecteerd die weinig van doen hebben met het oorspronkelijke symbool.

In Amerika hebben ze Zwarte Piet geëlimineerd en Santa Claus voorzien van een rendierslee waardoor hij geen paard, stoomboot en Zwarte Pieten meer nodig heeft. Onder de klanken van ‘Jingle Bells’, voortkomend uit weer een andere traditie, strooit de goedbuikse Claus zijn gezelligheid over Amerika uit en sindsdien vinden de Amerikanen kadootjes onder de kerstboom in plaats van een kribbetje. Behoorlijk efficiënt, maar niet om na te volgen.

Moslims hebben problemen met het kruis op de mijter en islamisten proberen hun onderdanen bij het feest weg te houden omdat het christelijk is en dus haram. In het onderwijs en op straat levert dat ook al de nodige problemen op.

De aanval op onze Bataafse identiteit dient met kracht en vastberadenheid te worden afgeslagen. Persoonlijk ben ik er voor om terug te gaan naar de ‘roots’ van Zwarte Piet. Het is de man waar je bang voor hoort te zijn. Maar Zwarte Piet is ook onderhevig aan educatieve modes. Als bangmaker heeft hij het al een tijdje afgedaan. Toen mijn kinderen op de peuterspeelzaal zaten werd een geschikte vrijwilliger in het bijzijn van de kinderen gekleed en geschminkt zodat hun onschuldig kinderzieltje niet langer bedolven zou worden onder atavistische angsten. Sindsdien gaat het oorspronkelijke beeld van Zwarte Piet geheel verloren. De roe blijft in de stoomboot achter en sindsdien is het pietendom uitgebreid met klimpieten, gympieten, fietspieten, muziekpieten, rekenpieten, stotterpieten, denkpieten, leespieten, rijmpieten, scooterpieten en ga zo maar door.

De mode heeft een tijdje voorgeschreven dat Zwarte Piet Nederlands praat op een Surinaamse manier. Dat is het eerste wat moet worden afgeschaft, want het levert problemen en gekwetsten op. Voor Zwarte Piet zijn andere dialecten beschikbaar zoals Fries, Drents, Limburgs, (na gemeen overleg) Vlaams, West-Fries, Betuws, Twents en wat verder beschikbaar is. Hij mag een vrouw zijn, die tegemoetkoming aan de emancipatie wil ik wel doen. De roe en de zak moeten terug. Hoewel de pepernoten alles hebben overleefd, dienen ze uitsluitend bestemd te zijn voor ieder die braaf is geweest.

Piet moet ook het hulpje blijven, net zoals een agent het hulpje van het bevoegd gezag is. De vraag is ook nog of hij niet wat anders gekleed zou moeten gaan dan in de aankleding die verdacht veel lijkt op die van de Zwiterse hulpjes in de pauselijke garde. Ik denk dat we beter richting kolenboer kunnen opgaan.

Ik heb sterke argumenten voor mijn voorstellen. Ooit heb ik mijn jeugdige angst voor Zwarte Piet overwonnen. Kort daarna geloofde ik ook niet meer in de hel. Zwarte Piet is een eeuwenoud cultuursymbool waardoor kinderen hun angsten onder de knie kregen en de juistheid daarvan bevestigd zagen zodra ze werden ingewijd in het grote geheim. Zwarte Piet is, mits juist gedoseerd, een therapie voor het overwinnen van kinderangsten. Als we het goed aanpakken leren kinderen ook dat gezag niet altijd is wat het lijkt.

Peter Louter