Ik wil Zwarte Piet behouden, maar dan wel de echte


Fokke en Sukke hebben in de NRC van afgelopen weekend de aftrap gegeven voor de internationale discussieweek over het fenomeen Zwarte Piet.

Zelden is onze natie zo in beroering geraakt over een onderwerp dat eigenlijk alleen maar een lik schoensmeer om het lijf heeft. Maar een veegje schmink is voldoende gebleken om gekwetste gevoelens in verband met ons niet zo fraaie slavernijverleden volop in de aandacht te brengen. Maar dat is nog geen reden voor Sinterklaas en Zwarte Piet om overhaast op de vlucht te slaan.

Op de nationale televisie nam de minister-president van onze geteisterde natie ferm stelling. “Ja hij is
zwart, daarom heet hij ook ‘zwarte Piet’. “ Natuurlijk had hij er daarbij nog op moeten wijzen dat de naam ‘Piet’ is, en geen Winston, Jeffrey of Desi. Met zulke namen voor de knecht van Sinterklaas zouden de klagers heel wat meer recht van spreken hebben.

De ijdeltuit die onze Nationale ombudsman is, zag zijn kans schoon en zette zijn te weinig omstreden gezag in om te verklaren dat Nederland racistisch is. Dat het zijn sollicitatiebrief is voor een Europese ombudsfunctie, zal insiders niet zijn ontgaan. Maar hij was niet de enige BN’r die als kletsmajoor zijn kans schoon zag om een duit in het zakje te doen.

Ook de ‘man in de straat’ (die ook een vrouw kan zijn), laat zich niet onbetuigd. De aanval op een volkssymbool als zwarte Piet maakt sterke emoties los en op sociale media wordt verwoed gepleit om hem van de ondergang te redden. Zwarte Piet moet blijven en daar sta ik onder enig voorbehoud helemaal achter.

De eersten die een oud volksgebruik in opspraak brachten waren waarschijnlijk de prelaten van de vroege katholieke kerk. Het was heidens. Dus werd de ‘goede’ man ‘Klaas’ verroomst tot Sinterklaas. Gevers zijn heilig omdat geven een christelijke deugd is. De beroete Piet mocht blijven. In de verte had hij wel wat van de duivel. Hij moest ‘stoute’ kinderen tot de overtuiging brengen dat braaf zijn heel wat minder risico’s oplevert. Het is betreurlijk dat die door Zwarte Piet gekwetsten hierin niet hun grote kans hebben gezien. Voor hen zou het een model kunnen zijn dat , gewapend met zak en roe, blank Nederland zijn zonden inpepert. De identificatie met die betekenis zou het decemberfeest voor hen een regelrecht overrwinningsfeest kunnen maken.

Het draait in deze hele discussie om betekenis geven. Zoals een boom er voor de natuurminnaar er heel anders uitziet dan voor de houtvester, kan willekeurig welk object in de ogen van de subjectieve waarnemer een betekenis krijgen die los staat van het object zelf. Op onze Zwarte Piet zijn door vriend en vijand al eeuwenlang heel wat eigenaardige ideeën geprojecteerd die weinig van doen hebben met het oorspronkelijke symbool.

In Amerika hebben ze Zwarte Piet geëlimineerd en Santa Claus voorzien van een rendierslee waardoor hij geen paard, stoomboot en Zwarte Pieten meer nodig heeft. Onder de klanken van ‘Jingle Bells’, voortkomend uit weer een andere traditie, strooit de goedbuikse Claus zijn gezelligheid over Amerika uit en sindsdien vinden de Amerikanen kadootjes onder de kerstboom in plaats van een kribbetje. Behoorlijk efficiënt, maar niet om na te volgen.

Moslims hebben problemen met het kruis op de mijter en islamisten proberen hun onderdanen bij het feest weg te houden omdat het christelijk is en dus haram. In het onderwijs en op straat levert dat ook al de nodige problemen op.

De aanval op onze Bataafse identiteit dient met kracht en vastberadenheid te worden afgeslagen. Persoonlijk ben ik er voor om terug te gaan naar de ‘roots’ van Zwarte Piet. Het is de man waar je bang voor hoort te zijn. Maar Zwarte Piet is ook onderhevig aan educatieve modes. Als bangmaker heeft hij het al een tijdje afgedaan. Toen mijn kinderen op de peuterspeelzaal zaten werd een geschikte vrijwilliger in het bijzijn van de kinderen gekleed en geschminkt zodat hun onschuldig kinderzieltje niet langer bedolven zou worden onder atavistische angsten. Sindsdien gaat het oorspronkelijke beeld van Zwarte Piet geheel verloren. De roe blijft in de stoomboot achter en sindsdien is het pietendom uitgebreid met klimpieten, gympieten, fietspieten, muziekpieten, rekenpieten, stotterpieten, denkpieten, leespieten, rijmpieten, scooterpieten en ga zo maar door.

De mode heeft een tijdje voorgeschreven dat Zwarte Piet Nederlands praat op een Surinaamse manier. Dat is het eerste wat moet worden afgeschaft, want het levert problemen en gekwetsten op. Voor Zwarte Piet zijn andere dialecten beschikbaar zoals Fries, Drents, Limburgs, (na gemeen overleg) Vlaams, West-Fries, Betuws, Twents en wat verder beschikbaar is. Hij mag een vrouw zijn, die tegemoetkoming aan de emancipatie wil ik wel doen. De roe en de zak moeten terug. Hoewel de pepernoten alles hebben overleefd, dienen ze uitsluitend bestemd te zijn voor ieder die braaf is geweest.
Piet moet ook het hulpje blijven, net zoals een agent het hulpje van het bevoegd gezag is. De vraag is ook nog of hij niet wat anders gekleed zou moeten gaan dan in de aankleding die verdacht veel lijkt op die van de Zwiterse hulpjes in de pauselijke garde. Ik denk dat we beter richting kolenboer kunnen opgaan.

Ik heb sterke argumenten voor mijn voorstellen. Ooit heb ik mijn jeugdige angst voor Zwarte Piet overwonnen. Kort daarna geloofde ik ook niet meer in de hel. Zwarte Piet is een eeuwenoud cultuursymbool waardoor kinderen hun angsten onder de knie kregen en de juistheid daarvan bevestigd zagen zodra ze werden ingewijd in het grote geheim. Zwarte Piet is, mits juist gedoseerd, een therapie voor het overwinnen van kinderangsten. Als we het goed aanpakken leren kinderen ook dat gezag niet altijd is wat het lijkt.

Peter Louter

10 opmerkingen:

  1. Stuitte op een wit gekleed en bebaard figuur naast een rood gekleed figuur die de functie hebben om het nieuwe jaar aan te kondigen. De in Iran nog levende traditie zou mogelijk uit Mesopotamië afkomstig kunnen zijn. De overeenkomst is opvallend:
    http://en.wikipedia.org/wiki/Hajji_Firuz

    BeantwoordenVerwijderen
  2. "De identificatie met die betekenis zou het decemberfeest voor hen een regelrecht overwinningsfeest kunnen maken."
    Het is uitgesloten dat op deze kans nu of in de toekomst op schaal van betekenis wordt ingehaakt, omdat deze inhaking een verplichting is waar niet direct gewin tegenover staat.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Blanke kindertjes bang maken zodat ze nooit om aan slavernij beginnen :)

      Verwijderen
  3. Eens. Vooral met die laatste alinea. Zwarte piet is een eeuwenoud cultuursymbool ja. Zwart en wit als polariteit ook. Als piet niet meer zwart is werkt het niet meer. De aankledingen zowel letterlijk als figuurlijk/psychologisch naar afrikaans model kunnen best veranderen maar zwart moet blijven.

    Het is een projectiescherm voor angsten en negativiteit. Daarom ben ik het oneens met Prem Radhakrishun die zegt dat 'ook al ben ik zwart als roet, ik meen het toch goed' racisme aantoont. Ik zie daarin dat er een goede kern in het negatieve zwart ontwaart wordt. Het gaat niet over het afrikaanse ras.

    De afrikaanse modellering is tegenwoordig wel verwarrend natuurlijk maar helemaal niet racistisch. Ik denk dat het eerder te maken heeft met de romantische terug naar de natuur gevoelens van westerse mensen die hun eigen primaire natuur eerst moesten opofferen aan de kerk en daarna aan het rationalisme van de verlichting. Zwarte piet lijkt me daarom deels een vertegenwoordiger van de 'edele wilde' in het bewustzijn van de westerse mens.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. In Iran wordt een traditioneel figuur (Haji Furiz) ook zwart geschminkt. Hij is naast de witgeklede en witbebaarde Mogh een aankondiger van het naderende nieuwjaar. Volgens gegevens die ik daarover heb gevonden stammen deze oersymbolen van onze hedendaagse Sinterklaas en Zwarte Piet af van een tijd die ver voor onze jaartelling ligt. Vermoedelijk hangt het samen met een of ander oerinstinct waar ik alleen maar naar raden kan.

      =Het is een projectiescherm voor angsten en negativiteit.

      Wellicht!

      Verwijderen
  4. En sinterklaas heeft geen kruis meer op zijn mijter, want dat is discriminatie Niet naar joden of boeddhisten, maar naar (hoe kan het ook anders) moslims...

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Anoniem, booslims spelen met verve het 'lange tenen spel'. Van alles wat ze stoort zijn ze slachtoffer, zoals ze ook slachtoffergedrag vertonen wanneer ze door anderen worden aangesproken op storend gedrag. Speltechnisch hebben we daar nog geen goed antwoord op.

    Daarom wordt ons eenzijdig verweten te discrimineren en racistisch te zijn.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. "De mode heeft een tijdje voorgeschreven dat Zwarte Piet Nederlands praat op een Surinaamse manier. Dat is het eerste wat moet worden afgeschaft,"

    Als kind verbond ik het 'dialect' meer met spaans, vanwege de rollende R.

    Overigens zou men ook moeten stoppen met zwarte piet bruin te maken. Daar begon het misverstand al. Door zwarte piet te identificeren met een mensengroep sloop het racisme erin.... het racisme dus van de mensen die zwarte Piet bruin maakten en hem zodoende associeerden met Surinamers

    BeantwoordenVerwijderen
  7. "De mode heeft een tijdje voorgeschreven dat Zwarte Piet Nederlands praat op een Surinaamse manier. Dat is het eerste wat moet worden afgeschaft,"

    Als kind verbond ik het 'dialect' meer met spaans, vanwege de rollende R.

    Overigens zou men ook moeten stoppen met zwarte piet bruin te maken. Daar begon het misverstand al. Door zwarte piet te identificeren met een mensengroep sloop het racisme erin.... het racisme dus van de mensen die zwarte Piet bruin maakten en hem zodoende associeerden met Surinamers

    BeantwoordenVerwijderen