Twee problemen

Wie zich onderwerpt aan de islam, krijgt daar gratis twee problemen bijgeleverd, één met het christendom en één met het jodendom. Het gaat niet om kleine dingen die we samen wel even oplossen.

Eerst het joodse probleem. Mohammed heeft volgens de islamitische heilige boeken en de eenstemmige islamitische overlevering een groep joden uitgemoord die hem
in 622 asiel had verleend in Medina. Andere groepen joden in Medina had hij voordien al verjaagd, de woestijn in. De Koran staat bovendien vol met beschimpingen van joden, er is in de Arabische wereld echt niemand die niet weet waar het over gaat als je ‘varkens en apen’ zegt.

Nu, er zijn twee mogelijkheden: of de joden waren de vleesgeworden slechtheid en zijn/worden/werden terecht aangepakt, of er is iets mis met Mohammed, de koran en de islam. Of Mohammed heeft in Medina genocide op zijn gastheren gepleegd, of hij was een gezant van God die een groep extreem kwaadaardige jodenmensen terecht hun verdiende loon heeft gegeven. Eén van de twee. Kiest u maar.

De derde mogelijkheid, dat het hele verhaal een verzinsel is dat bedoelt christenen in Syrië, Iraq en Egypte bang te maken voor de Arabische veroveraars van de 7de eeuw, is voor de islam uiteraard onverteerbaar. Maar ook als het een verzonnen verhaal is, geeft het, voorzichtig gezegd, een wel heel rare indruk van hoe Mohammed zich placht te gedragen. Het jodendom blijft daarom een probleem voor wie Mohammed wil navolgen, en alle moslims moeten nu eenmaal hun profeet willen navolgen. 

Het tweede probleem is met het christendom. Die godsdienst leert dat Jezus van Nazareth de zoon van God is. Dat is zoals alles wat met God te maken heeft, oncontroleerbaar. Wat je er ook over zegt, het is en blijft een raar verhaal. Maar of Jezus echt geleefd heeft, dat is daarentegen een andere vraag, een gewone historische vraag die heel goed en controleerbaar te beantwoorden is.

Er zijn verschillende bronnen die melden dat een zekere Jezus uit het dorp Nazareth is gekruisigd, ongeveer dertig jaar na het begin van onze jaartelling, en wel in Jeruzalem. De Romeinen zijn nooit erg zuinig geweest met hout en spijkers. Als er geen godsdienstige belangen mee gemoeid waren, zou niemand aan het bestaan van Jezus twijfelen. Of aan die kruisiging. De rest van het verhaal is, uiteraard, een zaak van een andere orde.

De historische overwegingen die er wel toe moeten leiden te denken dat die kruisiging gewoon heeft plaatsgevonden zijn gebaseerd op de inhoud en het karakter van een aantal teksten die onafhankelijk van elkaar zijn. Die onafhankelijkheid blijkt alleen al daaruit dat ze, behalve over het voldongen feit van die kruisiging, elkaar over ongeveer alles tegenspreken.

Het gaat vooral om de anonieme auteurs die hebben meegeschreven aan de documenten die veel later verzameld zijn in het boekje dat nu bekend staat als ‘Het Nieuwe Testament’; en Romeinse schrijvers Tacitus, Flavius Josephus en Plinius. Plus, ten slotte, de brieven van Ignatius van Antiochië en Clemens, allebei christenen. Hoe sterk die aanwijzingen zijn, en hoe het zit met de onafhankelijkheid en de waarde van iedere ‘getuige’, valt na te lezen in een recent boek van Bart Ehrman, Did Jesus Exist?, 2012. (Ehrman is geen christen, hij is wel kerkelijk opgevoed.)

Nu het probleem. De Koran verkondigt dat Jezus niet gekruisigd is, mogelijk mede om de tijdgenoten van Mohammed niet op een idee te brengen. Toch heeft die kruisiging die in de Koran ontkend wordt, wel degelijk plaats gehad. Dat de Koran het in (op zijn vroegst) de zevende eeuw beter zou weten dan documenten uit rond of voor het jaar honderd is al vreemd. Maar hier gaat het niet om ‘een document’ maar, volgens de leer van de islam, om het woord van God. Wel, de Koran kan duizend maal het woord van God zijn, hier staat er een historische fout in de tekst, want Jezus is wel degelijk gekruisigd.

Het jodendom vraagt, eenvoudig door te bestaan, aan iedereen die moslim is, of dat wil blijven: ‘Was Mohammed een genocidale krijgsheer die bloed aan zijn handen heeft, of een profeet, een Gezant van God?’ Het christendom, en ook de moderne geschiedeniswetenschap, vraagt aan iedereen die moslim is, of wil blijven: ‘Hoe kan er nu zo’n anti-historische fout over de kruisiging in de Koran staan? Is de Koran dan wel het letterlijke woord van God zoals de islam leert? Was Mohammed dan wel een profeet?’

Die twee problemen worden er misschien dan wel gratis bijgeleverd als je moslim bent of wordt, de oplossing is niet eenvoudig, niet gratis en wordt haast zeker op Nederlandse scholen bij maatschappijleer niet behandeld.