Multiculturele woningen

Hoewel buitenlanders in oude wijken meestal een flink deel van de bevolking vormen, krijgen ze bij de stadsvernieuwing gewoonlijk weinig aandacht. In de Haagse Schilderswijk heeft de gemeente dat anders gedaan. Op initiatief van wethouder Adri Duivenstein kwam in 1984 de Portugese architect Alvaro Siza naar Nederland om een plan te maken voor een gedeelte van de Schilderswijk. Dat is een wijk met veel migranten, vooral Islamieten. De opdracht was dat de woningen multicultureel zouden worden. Wel moesten de huren redelijk blijven: de huurprijs van geen van de huizen mocht hoger zijn dan 300 gulden. Siza had nog niet zo lang geleden in West-Berlijn gewerkt. Daar had hij ook
buitenlandse bewoners intensief bij zijn werk betrokken. Toen Siza in Den Haag begon met zijn opdracht, ging hij eerst twee weken in de wijk wonen. Hij kwam het liefst bij de mensen thuis, keek hoe ze leefden, wilde zien wat belangrijk voor hen was. Hij ging op bezoek en praatte met de hulp van tolken lange tijd met de bewoners over de voor hen ideale woning. Vervolgens ging hij achter zijn bureau zitten om de wensen van de toekomstige bewoners te realiseren.

Waaruit bestonden die wensen? Ten eerste bleken alle bewoners, buitenlanders en Nederlanders, het liefst een ruime, aparte keuken te hebben. De Nederlanders dachten daarbij in de eerste plaats aan een keuken om in te eten, terwijl veel migranten in de keuken de vrouwen de ruimte wilden geven. Daarnaast hadden de islamitische migranten verlangens die ook anderen aantrekkelijk vonden, zoals het verzoek de wc niet direct naast de keuken te plaatsen.

Het belangrijkste verschil met 'gewone' Nederlandse woningen is de scheiding die is gemaakt tussen een 'openbaar' en een 'privé'-gedeelte in het huis.
In het eerste bevinden zich de ingang, de keuken en de woonkamer, in het tweede de slaapkamers en de badkamer. De wc is vanuit beide gedeelten bereikbaar. De achtergrond van deze scheiding is dat bij islamitische gezinnen de vrouwen zich vrij in het privé-gedeelte moeten kunnen bewegen, als er in het openbare deel mannen op bezoek zijn.
Een deel van de woning kan als het ware worden gebruikt als vrouwenhuis.

Door zo veel mogelijk schuifdeuren te gebruiken heeft Siza de plattegrond die zo ontstaat ook voor andere doelen aantrekkelijk gemaakt. Zo kan de voorste hal bij de woonkamer worden getrokken, terwijl de achterste hal (bijvoorbeeld 's avonds als de kinderen slapen) als hal blijft functioneren. Ook kunnen de schuifdeuren tussen de beide hallen worden opengezet, zodat er een grote extra ruimte ontstaat. De eerste woningen zijn nu al een jaar klaar en de bewoners van dat blok blijken bijna allemaal erg tevreden te zijn. Ze ontvangen regelmatig kijkers uit andere delen van het land die graag komen kijken naar deze vorm van stadsvernieuwing. Er blijken niet alleen migranten in deze 'multiculturele woningen' te wonen: twintig procent van de huizen wordt bewoond door Nederlanders.

Uit: CODE NEDERLANDS, deel 2 (tekstboek)
basisleergang Nederlands voor volwassen anderstaligen
door Alice van Kalsbeek, Marijke Huizinga, Folkert Kuiken.
Afdeling Nederlands Tweede Taal
Vrije Universiteit Amsterdam
Meulenhoff Educatief Amsterdam

Eerste druk: 1991