Slick Soul

Slick Soul

Laat eens iets van je favorieten horen,’ zo vroeg een vriendin mij onlangs bij een bezoek. Als ex-collega’s hadden we regelmatig over muziek gesproken en als het niet op het werk gebeurde, dan passeerde het onderwerp ongetwijfeld ergens gedurende de avond de revue tijdens onze regelmatige pubavonden. Maar dit betrof altijd het feit dát we van muziek hielden, al gaf de nodige genre-aanduiding wel aan dat we aardig op een spoor zaten.

Waar te beginnen want mijn voorliefde bestrijkt een uitermate ruim spectrum. De keus was echter al snel gemaakt. “Laat ik beginnen met wat volgens mij de beste single ooit is,” zo zei ik, en ik zette (Theme from) Shaft van Isaac Hayes op, hetgeen ondanks ons leeftijdsverschil van een kleine twee decennia – wat betekent dat ze nog geboren moest worden toen dit een dikke hit was - in zeer goede aarde viel. Isaac Hayes overstijgt generatiegrenzen.

Twee dagen later vernam ik via het nieuws dat de Amerikaanse soullegende op 65-jarije leeftijd was overleden - aan een beroerte, zo bleek later. Als fan behoor je dan te zeggen dat je ‘geschokt’ was, maar dat is een vervelend cliché dat ook nog eens bezijden de waarheid is, want de dood van Hayes heeft mijn leven echt niet drastisch veranderd. Het maakt me wel licht melancholisch; het feit dat langzaamaan de groten van weleer komen te overlijden onderstreept tenslotte het onverbiddelijke verstrijken van de tijd.

Misschien is mijn reactie ook wat lauw omdat de hoogtijdagen van Hayes echt al lang achter ons liggen, al kende hij een opmerkelijk laat succes als de stem van Chef uit South Park. In die hoedanigheid scoorde hij in 1999 nog een grote hit met het aanstekelijke 'Chocolate Salty Balls' (‘suck on my chocolate, salty balls. Put 'em in your mouth and suck 'em’). Later verliet Hayes de serie uit protest toen de makers een parodie voorstelden op de Scientlogy kerk waarvan hij tot aan zijn dood een aanhanger was.

Als muziek ‘aficionado’ zal ik niet de enige zijn die er voortdurend een imaginaire lijst op nahoudt van de beste singles en beste albums ooit. Die lijstjes zijn altijd een verandering onderhevig, maar ‘Theme from Shaft’ is al enkele jaren mijn onbetwiste favoriet. De soul van de eerste helft jaren ’70 is voor mij een van de beste periodes uit de geschiedenis van de popmuziek. Van de integere en gepassioneerde pracht van Marvin Gaye’s meesterwerk ‘What’s going on’ via ‘Superfly’ van Curtis Mayfield – evenals ‘Shaft’ zogenaamde 'Blaxploitation' filmmuziek - , Al Green en de heerlijke slick soul van Barry White tot de al even slick klinkende uitgesponnen reïnterpretaties van evergreens door Isaac Hayes. Luister naar ‘Hot Buttered Soul’ met de 12 minuten durende versie van de Bacharach/David classic ‘Walk on by’ of Hayes’ over meer dan 18 minuten uitgesponnen versie van ‘By the time I get to Phoenix’.

Maar het beste nummer blijft ongetwijfeld ‘Theme from Shaft’.(de single; de lp is op het titelnummer na behoorlijk saai). Een nummer dat in de Amerikaanse cultuur gegrift staat, met een versie van Bart Simpson in een van de ‘Simpsons’ afleveringen als beste bewijs. Met het nummer haalde Hayes niet alleen een Oscar binnen, hij bereikte er ook de eerste plaats van de Billboard 100 mee, iets wat in Nederland niet lukte (het nummer haalde in Nederland net geen top 10-notering). Desondanks is het nummer ook bij ons uitgegroeid tot een echte ‘classic’, en terecht; weinig andere nummers laten zo’n perfecte ‘blend’ horen van erotische spanning, 'slick' soul en onderkoeldheid. Die lang aangehouden hi-hat in het begin, dat typisch uit de vroege jaren ’70 stammende gitaargeluid van Charles Pitts en dan uiteindelijk die prachtige beginzin: ‘Who’s the black private dick who's a sex machine to all the chicks?' Een nummer om nooit genoeg van te krijgen (zorg wel dat je de lange versie in huis haalt, want op bijvoorbeld 'Isaac Hayes' Greatest Hits' staat een ingekorte editie!)

Kees Bakhuyzen

YouTube: Isaac Hayes - SHAFT