De zon gaat onder boven New York

De zon gaat onder boven New York

Amerika's inzinking: als dit zo doorgaat, volgt er een inzinking wereldwijd

Denkers uit de Oudheid van Thucydides tot Cicero hielden vol dat geld de echte bron van militaire macht was en politieke invloed. Aan deze klassieke wijsheid werden wij de afgelopen drie weken herinnerd.

Op een wijze die sinds de grote crisis van 1929 niet eerder is gezien, ontstond er paniek op Wall Street door te veel slechte schulden. De symbolische steunpilaren van de Amerikaanse monetaire kracht sinds jaren—AIG, Goldman Sachs, Merrill Lynch, Shearson-Lehman, en Washington Mutual—stortten in een paar uur ineen, werden opgeslokt of opnieuw samengevoegd. Fannie Mae en Freddie Mac stortten als een kaartenhuis ineen, dat ze in feite ook waren.

Ook al kwam de Amerikaanse overheid snel tussenbeide om de rust te herstellen, honderden miljarden dollars aan papieren bezittingen verdwenen gewoon. Vriend en vijand in het buitenland wisten niet zeker of de onregelmatige Amerikaanse hartslag een ernstig hartinfarct of slechts een hartritmestoornis betrof. Hoe sterk was de sterkste economie van de wereld nou echt? Was deze paniek de rekening voor jarenlang lenen voor het ongebreidelde bestedingspatroon door consumenten? Is Amerika uiteindelijk te ver gegaan bij het verrijken van dictators door het kopen van energie die het niet zelf kon of wilde produceren?

Plukken de goudhaantjes met hun buitensporige beloningen op Wall Street en speculanten in Washington nu eerder dan de doorsnee producenten de wrange vruchten?

Bondgenoten vertrouwen erop dat de Verenigde Staten uiteindelijk garant staan voor vrije communicatie en handel - en zij willen onmiddellijk worden gerustgesteld dat hun oude Amerika er nog steeds is. Daarentegen zien opportunistische rovers - zoals olierijke schurkenstaten met veel geld - nieuwe kansen.

We hebben het verband gezien tussen de Amerikaanse economische crisis en de wereldwijde onrust ervoor. In de jaren dertig deden de Verenigde Staten en haar democratische bondgenoten aan ontwapening en gingen ze zich minder met het buitenland bemoeien, terwijl ze zich midden in een economische crisis bevonden. Deze politiek van het eigen isolement maakte het mogelijk dat regimes in Duitsland, Italië, Japan en Rusland hun kleinere buurlanden konden opslokken en ordelijk recht door het recht van de sterkste konden vervangen. Vervolgens had je de Tweede Wereldoorlog.

Gedurende de stagflatie en de economische malaise van de jaren van Jimmy Carter vielen de Russen Afghanistan binnen, bestormden de Iraniërs de Amerikaanse ambassade in Teheran, probeerden de communisten hun invloed te vergroten in Midden-Amerika, en werd Cambodja door een holocaust getroffen die vrijwel onopgemerkt bleef.

Het was geen verrassing dat de overmoedig geworden Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad afgelopen week opnieuw opriep tot de vernietiging van Israël.
Hij heeft dit al meerdere keren gedaan. Maar zelden was hij zo grof om de Joden in het algemeen eerder dan alleen Israël de schuld te geven van de financiële problemen van de wereld. En hij spuide zijn nazistische haat tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York, en dat was slechts een paar huizenblokken verwijderd van het Ground Zero van de economische crisis op Wall Street.

Met een vloed van oliedollars in contanten denkt een brutaal Iran dat onze regering zodanig is afgeleid door het lenen van geld voor Wall Street dat ontmoedigde belastingbetalers Iraans nucleaire streven niet zullen stoppen.

Op ongeveer hetzelfde moment ging een Russische vloot op weg naar Venezuela om een nieuw samenwerkingsverband aan te kondigen met de fel anti-Amerikaanse Hugo Chavez en zijn mede Latijns-Amerikaanse communisten. Deze daad was een slag in het gezicht van de Monroe Doctrine, en een waarschuwing dat vanaf nu de Russen met hun olierijkdommen schaamteloos dictaturen zullen steunen in ons deel van de wereld, zoals wij in hun deel van de wereld democratie in Georgië en de Oekraïne bevorderen. Chavez zelf riep op tot een revolutie in de Verenigde Staten om de “kapitalistische” grondwet te vervangen.

De gekken die de macht hebben in Noord-Korea roken, zoals te verwachten, ook bloed. Zo kondigde het land aan dat het zijn koers wijzigde en splijtstoffen ging opwerken om zijn nucleaire bewapeningsprogramma, waarvan men veronderstelde dat het zou zijn ontmanteld, opnieuw te beginnen.

Ondertussen kijken sommige Amerikaanse bankiers, die in een shocktoestand verkeren, naar onze "vriend" China, die miljarden aan Amerikaanse obligaties voor noodleningen heeft. Maar de Chinezen—die met genoegen terugkijken op hun succesvolle organisatie van de Olympische Spelen, hun eerste uitstapje in de ruimte, en bezig zijn met een enorme herbewapening—toonden geen belangstelling om contant geld naar wankelende firma’s op Wall Street te sturen.

Tijdens deze Wall Street aritmie (hartritmestoornis), vielen islamitische zelfmoordterroristen de Amerikaanse ambassade in Jemen en het Marriott Hotel in Islamabad, Pakistan, aan. Verdachte islamitische terroristen werden opgepakt in een Nederlands passagiersvliegtuig in Duitsland. En zelfmoordterroristen hadden het weer druk in Afghanistan en Irak.

De natuurlijke wereldorde is ontregeld, onrustig. Of je het nou leuk vindt of niet, maar gedurende meer dan een halve eeuw hielden alleen de Verenigde Staten de nucleaire bedreiging tegen, hielden de zeestraten vrij van bandieten, en hielden de schurkenstaten in toom. Alleen Amerika kon voor die afschrikking zorgen, omdat we een vierde van alle goederen en diensten van de wereld leverden en we het rijkste land in de geschiedenis van onze beschaving werden.

Maar de rekening van jaren buitensporig lenen voor olie, geïmporteerde consumptiegoederen, en voor speculatie wordt nu uiteindelijk op Wall Street geïnd—en dat geldt ook voor ons.

Mocht het hart van de Amerikaanse financiële macht in New York wankelen—of zelf maar lijken te wankelen—dan zal uiteindelijk ook de Amerikaanse militaire kracht verminderen. En dan kunnen dingen goed fout gaan—en ook heel snel.

Victor Davis Hanson

Vertaling: Rudolf
Bron: National Review Online, 2 oktober 2008

(Victor Davis Hanson is een medewerker bij het Hoover Instituut en ontving in 2007 de National Humanities Medal en in 2008 de Bradley Prize.)