de zogenaamde cognitieve dissociatie

Marten [Toonder] was een vrij man in een almaar onvrijer wordende wereld. In tegenstelling tot zijn jaargenoten werd hij op 28 augustus 1939 bij de algemene mobilisatie niet opgeroepen. Hij was immers afgekeurd 'wegens gebreken'. De mobilisatie was een reactie op de acute oorlogsdreiging. In de vroege morgen van 1 september vielen Duitse troepen zonder oorlogsverklaring Polen binnen, waarna op 3 september Frankrijk en Engeland aan Duitsland de oorlog verklaarden. Bij Toonder trad, zoals bij bijna alle Nederlanders die niet waren gemobiliseerd, de zogenaamde cognitieve dissociatie op. Het kwam erop neer dat je, als je iets te erg vond,
er maar niet op moest letten. Dus over de Neurenberger Wetten - ordinaire antisemitische rassenwetten - werd niet gesproken, over de Kristallnacht van 9 op 10 november 1938, toen in heel Duitsland en Oostenrijk etalageruiten van joodse winkeliers werden ingegooid, synagogen in brand werden gestoken, vierhonderd joden werden gedood en dertigduizend naar kamp Dachau werden gebracht, hoorde men hooguit wel 'iets'. De annexatie van Oostenrijk (der Anschluss) en de inval in Tsjecho-Slowakije hadden weliswaar plaatsgevonden, maar wat kon je ertegen doen? Conferencier Louis Davids maakte het wrange grapje: 'Als ik 's morgens uit bed kom, is mijn eerste werk naar buiten kijken. Je kunt nooit weten of je al niet in het buitenland woont.' Tot verzet werd niet opgeroepen, in tegendeel, zoals voorbeelden van hogerhand in Nederland lieten zien. Het beledigen van het bevriende staatshoofd Hitler was strafbaar; aan de grens werden joodse vluchtelingen tegengehouden, tot tevredenheid van NSB-leider Anton Mussert die zich in 1937 tot de nationaal-socialistische rassenleer had bekeerd. En als er al joodse vluchtelingen werden toegelaten, dan mochten zij vooral niet te dicht in de buurt van de koningin en paleis Het Loo worden opgevangen. Dat gebeurde dan in kamp Westerbork, waarvandaan later de jodendeportaties naar het oosten zouden geschieden.

Phiny en Marten verdiepten zich niet in dit soort ontwikkelingen. Hun leven werd beheerst door een creatieve ontplooiing die losstond van elk politiek engagement. Zij hadden behoefte aan erkenning voor hun werk en hoopten die net als hun schrijvende broer en zwager Jan Gerard in Amsterdam te krijgen.

Uit: Wim Hazeu - MARTEN TOONDER Biografie , pag. 69/70, De Bezige Bij, 2012.

Bestellen?

9 opmerkingen:

  1. "Het beledigen van het bevriende staatshoofd Hitler was strafbaar". Hé, dat doet me ergens aan denken...

    BeantwoordenVerwijderen
  2. "Phiny en Marten verdiepten zich niet in dit soort ontwikkelingen. Hun leven werd beheerst door een creatieve ontplooiing die losstond van elk politiek engagement"? Tja, ik denk dat het grootste deel van de bevolking, met name in de beginjaren van de oorlog, zich zoveel mogelijk afzijdig hield. Wat insunieert dit boek eigenlijk? Dat de Toonders fout waren? En wat heeft dat met cognitieve dissociatie te maken?

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. " In de vroege morgen van 1 september vielen Duitse troepen zonder oorlogsverklaring Polen binnen, waarna op 3 september Frankrijk en Engeland aan Duitsland de oorlog verklaarden. "

    Ja, de Duitsers vielen het land binnen wat vóór Versailles Duitsland as. Danztig, dat was de kern, was 95% Duits. Een verzoek om een corridor werd geweigerd. Duitsland viel Duitsland binnen en Engeland verklaarde de oorlog aan Duitsland. ( zie wiki: Danzig) Ze hadden het ook niet kunnen doen.

    Maar Frankrijk en Engeland hadden één concurrent: Duitsland.
    Duitsland had twee vijanden: De Geallieerden en Rusland... en geen natuurlijke grenzen.


    De Duitsers... Koncentratiekampen ? Belachelijk !
    Islam een vijand van de democratie ? Belachelijk !
    De islam is goed voor de arbeiders en leggen moderne snelwegen aan ! En zorgen voor levensruimte. ( met dank aan groenlinks)

    BeantwoordenVerwijderen
  5. cognitieve dissociatie:
    The Expulsion of the Germans after the Second World War, by R.M. Douglas

    Immediately after the Second World War, the victorious Allies carried out the largest forced population transfer – and perhaps the greatest single movement of peoples – in human history. With the assistance of the British, Soviet, and U.S. governments, millions of German-speaking civilians living in Czechoslovakia, Hungary, and the parts of eastern Germany assigned to Poland were driven out of their homes and deposited amid the ruins of the Reich, to fend for themselves as best they could. Millions more, who had fled the advancing Red Army in the final months of the war, were prevented from returning to their places of origin, and became lifelong exiles….altogether, the expulsion operation permanently displaced at least 12 million people, and perhaps as many as 14 million. Most of these were women and children under the age of sixteen….estimates of 500,000 deaths at the lower end of the spectrum, and as many as 1.5 million at the higher, are consistent with the evidence as it exists at present.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Paul Hellmann schrijft in Mijn Grote Verwachtingen erg aardig over het echtpaar Toonder.Na de oorlog namen zij de jongen(wiens Joodse vader na verraad werd vermoord door de Duitsers) op in hun gezin.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Uiteraard staat dat ook uitgebreid in deze uitstekende Toonderbiografie van Wim Hazeu beschreven. Je leert Toonder nog beter kennen!

      Verwijderen
  7. cognitieve dissociatie, dat is toch vergeetachtigheid, waarmee je zelfs een moord kunt vergeten..?

    Dan vind ik Toonders niet echt een voorbeeld. Wel van elitaire wegkijkerij, tegenwoordig ook vaak te vinden.

    Wist u dat Mao´s culturele revolutie, de wens om het volk terug naar de roots, naar productie te brengen, 60 miljoen doden heeft gekost?
    En ziet u de gelijkenis met de dwang van de EU om de landen in zuid europa,(portugal,spanje,frankrijk,italie, griekenland) in korte tijd tot ´verantwoord politiek gedrag´ te bewegen, ten laste van de bevolkingen die massaal aan de bedelstaf raken?
    En met uitschakeling van de democratie?!
    Dát noem ik cognitieve dissociatie !

    BeantwoordenVerwijderen
  8. cognitieve dissociatie, dat is toch vergeetachtigheid, waarmee je zelfs een moord kunt vergeten..?

    Dan vind ik Toonders niet echt een voorveeld. Wel van elitaire wegkijkerij, tegenwoordig ook vaak te vinden.

    Wist u dat Mao´s culturele revolutie, de wens om het volk terug naar de roots, naar productie te brengen, 60 miljoen doden heeft gekost?
    En ziet u de gelijkenis met de dwang van de EU om de landen in zuid europa,(portugal,spanje,frankrijk,italie, griekenland) in korte tijd tot ´verantwoord politiek gedrag´ te bewegen, ten laste van de bevolkingen die massaal aan de bedelstaf raken?
    En met uitschakeling van de democratie?!
    Dát noem ik cognitieve dissociatie !

    BeantwoordenVerwijderen