Staatspolitie voor meningsuiting?

'An unhappy childhood is a writer's gold mine'. Voor Gerard Reve, de schrijver die dit motto in zijn boek Nader Tot U (1966) gebruikte, gold dat wel. Reve perste het ene na het andere prachtboek uit zijn kroontjespen. Of zijn omvangrijke oeuvre nog gelezen wordt of niet, doet daar niets aan af, ook niet dat hij een heus proces aan z'n broek kreeg, het zogeheten Ezelproces. De volledige vrijspraak van Reve in dit proces - had Reve God wel of niet gelasterd en zodoende gelovigen gekwetst? - is juist iets om in je oren te knopen, iets om nooit meer te vergeten. Enfin.

Onlangs stond er een portret van een andere Nederlandse schrijver in de Volkskrant, een nog levende: Arthur Japin. Onder de kop 'De wonden gaan weg, maar de woorden blijven altijd bij je' vertelt hij een aandoenlijk verhaal over pesten dat hier en daar best hout snijdt. Zelf heeft de schrijver erg onder dat pesten geleden maar gelukkig bleek de ongelukkige jeugd ook voor hem een goudmijn: "De bron waaruit ik put. Het anders zijn is nu een voorrecht, een grote vrijheid." Hoopgevende woorden en een hart onder de riem voor al die getreiterde kinderen én volwassenen. Onder het motto: doe iets creatiefs met je ellende.

Maar dan. Op driekwart van het artikel staat ineens dat zinnetje. "Mag ik ook dit nog zeggen?" Ja, dat
mag hij van VK-journalist Jan Tromp. Japin: "Na de moord op Theo van Gogh kwam de roep om te mogen beledigen, het recht op kwetsen. Het werd verdedigd alsof het een mensenrecht is. Ik vind dat verschrikkelijk. Als je mag kwetsen met woorden is er volgens mij als vanzelf een recht om te kwetsen met wapens. Kwetsen met woorden is erger, verwoestender."

Voor Japin is pesten en kwetsen én het uiten van kritiek blijkbaar één pot nat. Zijn uitspraak is tevens een oproep voor 'gekwetsten' om geweld te gebruiken.

Het lijkt erop dat de in z'n jeugd getreiterde Japin het pesten niet te boven is gekomen. Nu mag de arme schrijver in de krant-voor-en-van-jan-en-alleman z'n onverwerkte gram halen en ongecorrigeerd oproepen tot geweld. Japin: "Als anonieme pesters op internet mogen, mogen ook sluipschutters."

De Volkskrant, ik vraag me af in hoeverre die in z'n zucht naar ophef nog verschilt van de Telegraaf, laat deze krankzinnige vergelijkingen onbecommentarieerd. Alsof er nooit een Columbine is geweest, alsof er nooit een opiniemaker is vermoord.

Als het aan mensen als Japin wordt overlaten, dan was er al lang een staatspolitie voor meningsuiting. Wat zullen de vele lezers van Japins boeken hiervan vinden? Ik herlees toch liever het werk van een dooie, want Reve doet nog steeds leven en wat rijmt er nou op Japin?

Annelies van der Veer