Het Humanistisch Verbond: “De VVD deugt niet”

 

In 1954 verscheen het Bisschoppelijk mandement dat de rooms-katholiek verbood lid te zijn van socialistische en communistische organisaties en benadrukte dat de rooms-katholiek zijn medewerking niet behoort te geven aan de Partij van de Arbeid. Dit jaar, vlak voor de Tweede Kamer verkiezingen van twaalf september, publiceerde het Humanistisch Verbond een vergelijkbaar herderlijk document: de politieke humanistische meetlat. Volgens deze meetlat scoort de VVD slecht op humanistische waarden, Groen Links scoort het best. Toch zou er volgens de opstellers van de meetlat geen sprake zijn van een stemwijzer of stemadvies. Maar wie gelooft dit?

Dat de PVV het laagst scoort behoeft nauwelijks betoog. PVV’ers zijn in de ogen van
humanisten minderwaardige schepsels en kunnen geen humanist zijn. Exemplarisch in dit verband was de bestuurscrisis van 2010 bij de humanistische vrijwilligersorganisatie Humanitas afdeling Noordwest. Vijf bestuursleden stapten daar op omdat ze niet wilden werken met de andere bestuurder René Eekhuis, raadslid voor de PVV in Almere.

Gutmenschen
Ineke de Vries, directeur van het Humanistisch Verbond, lichtte in een interview met dagblad Trouw (28 augustus 2012) de humanistische meetlat toe en merkt over de VVD op:

"Nou, het valt me op. De conclusie is dat daar een beweging gaande is die zich minder hard inzet voor ons gedachtengoed dan in het verleden. Het verrast me, maar het past wel bij de accenten die de VVD nu legt. Het vreemdelingenbeleid is hard, daar komt weinig terecht van het idee dat individuen rechten hebben, ook als ze hier niet vandaan komen. Ook bij ontwikkelingssamenwerking of een Europa van waarden en democratie laat de VVD zich minder van haar humanistische kant zien. Niet de bescherming van de fundamentele vrijheden is leidend, maar vooral de toestand van de economie."

Daarna lieten Rein Zunderdorp, voorzitter van het Humanistisch Verbond, en oud-voorzitter Rob Tielman, beiden PvdA’ers, in blogs van respectievelijk 4 en 17 september weten dat de VVD van de humanistische kudde is afgedwaald en bij de humanistische les moet blijven.

Uiteraard voldoen De Vries, Zunderdorp & Tielman zelf wèl aan de superieure spirituele eisen die het Humanistisch Verbond stelt aan de ware humanist. Hun denkwijze is dan ook karakteristiek voor allen die zichzelf aan de juiste kant van de scheidslijn weten: zelfverklaarde ‘Gutmenschen’ die aan het goede-bedoelingen syndroom leiden.

Sprookjes
De humanistische waarden zijn als sprookjes maar toch minder onschuldig dan ze lijken. Want als een humanist zegt “ik ben een groot voorstander van de vrijheid van meningsuiting” (meestal volgt dan het woordje ‘maar’) dan bedoelt hij dat Geert Wilders zijn bek moet houden. En als humanistische organisaties pleiten voor de scheiding van Kerk en Staat dan beogen ze eigenlijk dezelfde staatssubsidies te toucheren als religieuze organisaties. Humanisten onderkennen naar eigen zeggen het belang van wetenschappelijke kennis. Hiermee in strijd is echter de humanistische opvatting dat de mens een zelfstandig koninkrijkje is binnen het rijk van de natuur en, anders dan de andere diersoorten een zinvolle lotsbestemming heeft. De humanist die, zoals directeur Ineke de Vries, kweelt over een Europese utopie van waarden en democratie, blijkt feitelijk iedere gerechtvaardigde scepsis over de democratische legitimiteit ten aanzien van zo’n Europa verloren te hebben (zie de uitslag van het referendum van 1 december 2005 waarin een ruime meerderheid tegen een Europese Grondwet stemde). Dat voorts in de humanistische goede bedoelingen-ethiek het ontnuchterende resultaat van ontwikkelingswerk geen enkele rol speelt spreekt dan ook bijna voor zich.

De humanistische levensbeschouwing, een krakkemikkige filosofie 
Al deze tegenstrijdigheden komen ten diepste voort uit de gebreken van de humanistische levensovertuiging. Anders dan de humanistische ethiek wil doen geloven, is het een illusie te denken dat er een universeel juiste moraal zou bestaan. Wat voor de één moreel is, is voor de ander immoreel. Belangentegenstellingen zijn immers intrinsiek aan alles wat leeft. Derhalve bestaan er geen intrinsiek ‘goede’ en ‘slechte’ levende wezens. Evenmin als er ‘goede’ of ‘slechte’ bergen of zeeën bestaan. In de praktijk lijkt echter eerder iets moreel goed of slecht  als het al dan niet, direct of indirect je belangen dient. De zelfbenoemde humanist gaat geheel aan deze werkelijkheid voorbij, meent aan de goede kant van een niet bestaande ethische scheidslijn te staan en suggereert zijn belangen op te offeren aan anderen.

Surrogaat christendom
Het Humanistisch Verbond lijkt op het eerste gezicht een vrijzinnige en progressieve club, maar vertegenwoordigt in wezen een crypto-christelijke levensbeschouwelijke stroming die meent de  correcte morele antwoorden te hebben. Dat de waarde van die antwoorden vanuit dit Ethisch Bastion in twijfel moet worden getrokken blijkt wel uit het recente verkiezingsdebacle van Groen Links en de nasleep daarvan. Zoals gezegd is deze politieke partij volgens de politieke humanistische meetlat de ideale politieke partij voor humanisten. Maar zie, ook deze politieke partij met zijn superieur geachte ethiek ontkomt niet aan zulke aardse zaken als leugen en bedrog.

We mogen daarom hopen dat minder religieus bevlogen politieke partijen als de VVD laag blijven scoren op de humanistische meetlat en de scheiding van Kerk en Staat consequenter zullen doorvoeren dan de zingevers van de Humanistische Kerk voorstaan.

Fred Neerhoff en David Bakker