Ronald Plasterk: intellectueel gewetenloos

Wederom actueel! (door René Marres)

Nu Ronald Plasterk al weer een tijdje Minister van Onderwijs en Cultuur is en de indruk maakt een jovia­le baas te zijn, is het relevant om eraan te herinne­ren dat hij in­tellectueel geweten­loos is. Dit blijkt
volkomen in mijn boek Vermoord en ver­bannen uit het stuk 'Ronald Plasterk stelt Hirsi Alli's positie vals voor'. Deze kop is wel erg gematigd. Want wat deed onze huidi­ge minis­ter, toen nog natuurwetenschapper? Hij schreef in een column in de Volkskrant Hirsi Ali de reli­gieuze opvattingen toe van de moor­de­naar van Theo van Gogh, Moham­med Bouyeri. Ja, let­ter­lijk. Ui­teraard wist hij wel beter. Maar hierdoor kon hij haar ver­volgens een fundamenta­liste noemen, waar bond­geno­ten van hem, als columniste Anet Bleich, ook op uit waren. Hij misleidde de Volkskrantlezer, nee, sterker, hij loog die voor. Om misselijk van te wor­den. Merkwaardig dat hij hiermee weg­kwam. Ieder die een beetje op de hoogte was, wist dat hij loog.
Vervolgens noemde hij later, wat ik eveneens bespreek in mijn boek, haar verdediging van de vrije menings­ui­ting in Ber­lijn 'infantiel en primitief getier'. Zij had er op gewezen dat deze vrijheid ook inhoudt dat je dingen mag zeggen die anderen als kwetsend of beledigend erva­ren. Plasterk geeft geen argu­menten voor zijn belediging. Daar­om concludeerde ik: 'Dat is dus louter plat­vloers schelden van een ongehoorde brutaliteit.'

In een derde column in mijn boek, die hier in licht aange­paste vorm zal volgen, doet hij een aanval op drie van zijn tegen­standers, die aanschuurt tegen racisme: hij valt ze aan op hun af­komst:

Plasterk ten aanval tegen exoten

In een column in het tv-programma Buitenhof bekriti­seerde hij later de afwijzing van het WWR-rapport door Hirsi Ali, Afshin Ellian en Sylvain Ephimenco. Deze afwijzing stelde hij zo voor:
'Afshin Ellian in een halve pagina NRC roept: charlatane­rie! Ephimenco in Trouw: Knoeiwerk ()! De kroon spant () Hirsi Ali. Die zegt: "Het rap­port is niet wetenschappelijk. Daarom () ben ik voor het hervormen van deze zogenaamd onafhanke­lijke instituten als de WRR." '
Vervolgens gaf hij als zijn oordeel:

'Wat mij aan deze reacties opvalt is dat Ellian, Ephimenco en Hirsi Ali, afkomstig uit Iran, Alge­rije en Somalië, precies de reactie hebben die de regeringen in die landen altijd hebben als er kritiek komt: schelden, tieren en dreigen met "hervormen", en iedereen weet wat hervormen bete­kent: opheffen, sluiten. Ayaan, Afshin en Sylvain zijn alledrie streng islamitisch opgevoed, en hebben de islam nog in elk haarvat, ze zijn vol islamitisch activisme. Hun liberalisme is flin­terdun ().'
Plasterk stelt hun kritiek op het rapport dus gelijk aan wat de regeringen in die landen doen. Maar, om bij één van die landen te blijven, in Iran wordt ie­mand met aan het regime onwelgeval­lige kritiek vaak gevangen gezet of geëxecuteerd. Deze gelijk­stelling is dus obsceen demagogisch.
Ellian 'riep' niet iets, maar gaf een uitgebreide rationele kritiek om zijn oordeel te onderbouwen.
Anderen hebben het rapport eveneens afgewezen. De prominente CDA-politicus Maxime Verhagen sprak van 'lariekoek'. Deze volkse uitdrukking is niet minder sterk dan 'charlatanerie'. Ex-VVD'er Geert Wilders noemde bepaalde uitlatingen erin, zoals over Hamas, 'onzinnig en gevaarlijk'. Het is dus niet waar, dat Plasterk, zoals hij later beweerde, de 'drie meest felle reac­ties' op het rapport besprak. De even felle reacties van Verha­gen en Wilders waren algemeen be­kend. Plasterk loog dus. Hij had drie andere mensen kennelijk tot doelwit gekozen op grond van hun exoti­sche afkomst.

Het met kracht verwerpen van een rozig pro-islam rapportiii islamitisch activisme noemen slaat als een tang op een varken. Zijn Verhagen en Wilders ('Partij voor de vrijheid') soms isla­mitische activisten?!

En het is voor een politicus als Hirsi Ali geoor­loofd en een recht om te pleiten voor hervorming of zelfs afschaffing van een bepaalde Raad. Dat heeft niets te maken met haar islamiti­sche opvoeding, waar­aan zij zich juist met moeite ontworsteld heeft. Het behoort tot de democratische gewoonten.

De kritiek van deze drie figuren toeschrijven aan hun opvoe­ding is een truc. Toevallig is Ephimenco, naar hij verklaarde, van blijmoedig rooms-katholieke huize. En Ellian stamt bij mijn weten af van een liberaal Iraans gezin.

Maar zelfs al zou Plasterks bewering over afkomst geklopt hebben, dan nog is het ongepast zo'n 'argu­ment' ad hominem aan te voeren. Want op zich zegt het weinig tot niets over de posi­tie die iemand later inneemt. De - mislukte - pseudoverklaring via de af­komst is hier een middel tot verdacht maken. Zo van 'Je vader was een communist en daarom deugt wat jij nu als volwassene beweert ook niet. In je hart ben je nog altijd com­munistisch. Je liberalisme is flinter­dun.' Zou dit wel eens tegen de actie­ve anti-commu­nist Karel van het Reve zijn inge­bracht? Maar zo ex­pliciet wordt het natuurlijk niet gebracht, want dan valt het meteen door de mand. Plasterk doet het han­di­ger.

In een reactie excuseerde Plasterk zich dat hij ernaast zat over de achtergrond van Ephimenco, maar: 'De correctie tast de essentie van mijn betoog overi­gens niet aan.' Hij betoogde echter niet: Hij loog en insinueerde.

Plasterk verlaagt zich wel ongelooflijk met zijn groteske uitval tegen deze drie figuren. Maar dat deed hij ook al in zijn eerdere kritiek op Hirsi Ali. Ik hoef niets van de afkomst van Ronald Plasterk te weten om zijn op de persoon gerichte uitlatingen ab­ject te noemen. En met dat woord scheld ik niet omdat ik heb laten zien waarom ze dat zijn. Plasterk is een totaal onbetrouwbare columnist. Als het hem zo uit­komt om men­sen te vloeren, wier standpunt hij de grond in wil boren, liegt en bedriegt hij.

Theodor Holman geeft in zijn van verdriet en woede vervulde boek Theo is dood (Theo van Gogh) een plau­sibeler commentaar dan Plasterk: 'Het eigenaardige is ook dat dege­nen die het hardst over onze samen­leving vallen van origine allochtonen zijn: Afs­hin Ellian, Ayaan, Wilders (Indische ouders). Ze willen de vrijheden die ze hier hebben gezien niet opgeven en ze willen ons waarschuwen.'

Ronald Plasterk, Jan Blokker, Anil Ramdas en de ande­ren die Hirsi Ali en Pim Fortuyn belasterden zijn intellectueel en moreel bankroet. (Einde column)

Het is dus maar goed voor Plas­terk dat hij de molecu­laire mi­crobio­logie vaar­wel heeft gezegd en de poli­tiek is ingegaan. In de natuur­wetenschap valt iemand die in zijn onderzoek oneer­lijke streken uithaalt uit­eindelijk door de mand, maar in de politiek is het heel nuttig om je te hand­ha­ven en om vooruit te ko­men. Het is onwaarschijnlijk dat een man van zijn gevorderde leeftijd in een paar jaar van ka­rakter veranderd is. Vanzelf­spre­kend zal hij niet de hele dag intellectueel gewetenloos zijn, en zeker niet jegens PvdA-mensen en coalitie­genoten, maar wel zo nu en dan tegen politieke tegenstanders, als het hem goed uit­komt en hij het zich kan veroorlo­ven. In zijn leu­genco­lumns tegen figu­ren als Hirsi Ali en de ande­re drie was hij al poli­tiek bezig. Hij kon daarmee de gunst van de PvA verwerven, waarvan een deel de per­soon­lijk­heid van groots formaat die naar de VVD was over­gelopen, verfoeide.

Van één ding kunnen we zeker zijn: hij zal als een opportu­nist opereren. Het ging hem toen en gaat hem nu om verder car­rière te maken.

René Marres
(schrijver van De verdediging van het vrije woord, De kwestie Wilders en de demonisering van een debat. Bestellen?)