Christopher Hitchens: "Maar om de geest daarvoor vrij te kunnen maken,...."

(...) Het geloof is door zijn verweer heen. Dankzij de uitvinding van de telescoop en de microscoop biedt het geen verklaring meer voor belangrijke zaken. Waar het ooit, door zijn absoluut gezaghebbende wereldbeeld, in staat was rivaliteit te voorkomen, kan het nu niet veel meer doen dan de meetbare vooruitgang die we hebben geboekt, belemmeren en vertragen - of terugdraaien. Soms, dat is waar, is het zo listig ze te omarmen. Maar dat doet het alleen om zichzelf de keus te laten: niet langer ter zake zijn of tegenwerken, onmachtig zijn of een conservatieve reactie losmaken. En het is inherent aan het geloof dat het uit deze mogelijkheden de slechtste van de twee zal kiezen. Tegenover onvoorstelbare inzichten van onze hersenschors in de ondenkbare uitgestrektheid van het ons bekende heelal en in de eiwitten en zuren waaruit onze natuur is opgebouwd, stelt het geloof niets anders dan de vernietiging in naam van god, en doet het ons de valse belofte dat we, als we maar een mes in onze voorhuid zetten, in de juiste richting bidden of hosties eten, gered zullen worden. Het is net alsof iemand van een heerlijk stuk welriekend exotisch fruit, dat met veel moeite en toewijding in een kas is gekweekt, het vruchtvlees weggooit om chagrijnig op de pit te gaan zitten kauwen.

We hebben dus een nieuwe Verlichting nodig, een Verlichting die is gebaseerd op de propositie dat de mens het juiste studieobject van de mensheid is. Deze Verlichting is niet, zoals zijn voorgangers, afhankelijk van de heroïsche doorbraken van een paar hyperbegaafde, buitengewoon moedige mensen. Zij ligt binnen het bereik van de gemiddelde mens. Het literatuuronderzoek hoeft zich niet langer bezig te houden met het bestuderen van heilige teksten die als bedrieglijke verzinsels zijn ontmaskerd - het kan zich over zichzelf en de eeuwige ethische vragen gaan buigen. De nieuwe bevindingen van het ontketende wetenschappelijke onderzoek staan dankzij eenvoudige elektronische middelen ter beschikking van grote mensenmassa's en zullen onze ideeën over onderzoek en ontwikkeling op zijn kop zetten. En het is heel belangrijk dat seks wordt bevrijd van angst, ziektes en onderdrukking; en dat kan, als de religie er maar verre van blijft. En voor het eerst in de geschiedenis van de mens ligt dit alles, en meer, voor iedereen in het verschiet.

Evengoed zal alleen de naïefste utopist geloven dat we in een rechte lijn op zo'n nieuwe menselijke beschaving afstevenen, als zou de droom van 'vooruitgang' werkelijkheid worden. We zullen eerst boven onze voorgeschiedenis moeten uitstijgen, en moeten ontsnappen aan de verweerde handen die ons naar de catacomben, de stinkende altaren, en de schuldbewuste genoegens van de onderwerping en de vernedering proberen terug te slepen. 'Ken uzelf,' zeiden de Grieken, waarmee ze op subtiele wijze de verlichtende kracht van de filosofie onthulden. Maar om de geest daarvoor vrij te kunnen maken, is het noodzakelijk de vijand te kennen, en je erop voor te bereiden ervoor te vechten.

Uit: God is niet groot - Christopher Hitchens
Hoe religie alles vergiftigt
Pag. 297/298
Vertaling Paul Witte
J.M. Meulenhoff
2008

Bestellen?

19 opmerkingen:

  1. Gisteren in Slate een stuk van Hitch over waarom het rechtvaardig is om religies te dwingen tot matiging.
    http://www.slate.com/id/2266154/

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Oh, wacht ik vergat even dat ik op Hoeiboei zit. Dan zou ik er even bij willen zeggen dat Hitch in dat stuk aanmoedigt tot het matigen van religies tot zij dezelfde wetten en plichten volgen als anderen. Dus geen specifieke hoofddoekjes-voor-moslims-belastingen etc.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik weet niet precies waar Simon op doelt, maar ik zag gisteren Ahmadinejad nog op de TV. De man had de euvele moed om voor godsdienstvrijheid te pleiten. Ik geloof de woordvoerders van die religie niet, en ik kan me niet voorstellen dat anderen het wel geloven. Hij, als leider van een islamitische staat waar de shariah leidend is in de wetgeving, bedoelt natuurlijk: jullie moeten godsdienstvrijheid geven aan moslims, maar de islam kan natuurlijk zelf geen godsdienstvrijheid geven, stel je voor!

    Nu wil ik dus aan Simon vragen, wat denkt hij dat "godsdienstvrijheid" betekent in de islam, of bij Ahmadinejad? Waarom is er geen enkele staat met een moslimmeerderheid die in de praktijk zelf volledige godsdienstvrijheid kent?

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Wat Hitchens niet weet is dat de wetenschap het resultaat is van het christendom. Hitchens verhaal wordt daarmee regelrechte onzin.

    Hitchens houdt van 'De Verlichting'. Hij schijnt te denken dat 'De Verlichting' de mens kan redden. Heeft Hitchens dan helemaal geen enkel benul van de gebeurtenissen in de wereld na 'De Verlichting'?

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ik ken dit standpunt. Reve hield zijn broer Karel, die zijnerzijds de positie van het atheïsme misschien nog wel beter verwoordde, voor symboolblind. Hij zou Hitchens waarschijnlijk ook tot de symboolblinden hebben gerekend.

    Ik heb mijn vraagtekens bij de volgende passage:
    "Het literatuuronderzoek hoeft zich niet langer bezig te houden met het bestuderen van heilige teksten die als bedrieglijke verzinsels zijn ontmaskerd - het kan zich over zichzelf en de eeuwige ethische vragen gaan buigen."
    Merkwaardig. Bedoelt hij nou dat het vanwege de groei en de toegankelijkheid van de moderne wetenschap niet langer nodig is om bijv. de Bijbel te bestuderen? De Bijbel blijft toch uit historisch én literair oogpunt een niet geheel onbelangrijk product, dus toch wel het bestuderen waard, dunkt mij. Bovendien, als we bij de Bijbel als voorbeeld blijven, daar staan misschien wel enkele "bedriegelijke verzinsels" in, maar toch ook zo hier en daar wel wat wijsheden. Wat die eeuwige ethische vragen betreft is mij niet helemaal duidelijk hoe de moderne wetenschap ons daarin beduidend verder zou kunnen brengen, terwijl wat lezen in de Bijbel mij daartoe toch wel mogelijk dienstig toeschijnt.
    Het geloof kan volgens Hitchens "niet veel meer doen dan de meetbare vooruitgang die we hebben geboekt, belemmeren en vertragen - of terugdraaien."
    Misschien dat sommige naieve gelovigen, als ze veel macht hebben, dat op beperkte schaal kunnen, maar zoals ook Roel al zei, de groei en bloei van de empirische wetenschap is voor een deel niet zo zeer bevochten op als wel terug te voeren op en gefaciliteerd door het christelijk geloof. Een niet onbelangrijke bijdrage aan de voortgang van de wetenschap werd geleverd door ene Newton, die deswege ook wel als held van de Verlichting te boek staat, maar deze Newton was, naar alle plausibele criteria, een zeer vroom christen.
    Haal alle gelovige christenen uit de wetenschapsgeschiedenis weg en van de vooruitgang die we hebben geboekt op bijvoorbeeld de Grieken en de Romeinen zou weinig over blijven.
    Het is waar dat het islamitische geloof niet in dezelfde mate bevruchtend heeft gewerkt, dan wel vooruitgang van deze soort heeft gegenereerd. Vandaar dat ik ook altijd geneigd ben mij te verzetten tegen atheïsten die in generaliserende zin over de monotheïsmen spreken als was het allemaal evenzeer schadelijke onzin.
    Ook met het oog op de zogeheten "grote ethische vragen" ben ik geneigd de Bijbel toch een boek van een wat ander kaliber te vinden dan pakweg de Koran. Maar och, smaken verschillen, is 't niet?

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Still, there is a difference between religion end religion.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. De mens lijdt aan een ongeneeslijke krankzinnigheid. De 18de eeuwse Verlichting bracht ons niet alleen bevrijding van heilige teksten; zij bracht ons, als reactie op de door haar ontheiligde, tot een zuiver rationele gemeenschap uitgeroepen mensheid, een bloeddorstig, op het "gevoel" gebaseerd nationalisme als nieuwe "broederschap" ter vervanging van die van de christelijke kerken én die van het rationalisme.
    Zij bracht in de 19de en 20ste eeuw tegen zichzelf de reactie op gang van nieuwe, zuiver aardse, messiaanse boodschappen: Nietzsche's Uebermensch, Marx' en Bakoenins klassenloze maatschappijen, het nazisme met zijn Duizendjarige Rijk (vgl. het oude, christelijke millenarisme).
    Is dat Vooruitgang?

    Nee, de mensen houden niet van hun "bevrijding" tot volledig zelfstandig denkende en zelfstandig handelende individuen; zij houden van groepsgedrag gebaseerd op onderlinge imitatie. Als de ene groepsvormende religie/ideologie is verdwenen, komt er een andere voor in de plaats met zijn eigen rituelen, statuten en congressen, zijn eigen leuzen, vlaggen en symbolen, en last but not least met zijn eigen, zich van andere groepen onderscheidend jargon.
    Met zijn eigen ketterijen bovendien, eigen zuiveringen en vervolgingen van "anderen", enzovoort.
    Zoals de Linkse Kerk nu doet in naam van "de" tolerantie: al demoniserend en stigmatiserend iedereen vervolgen in de media en door rechtbanken, die het op grond van wat dan ook niet met haar eens is. Behalve - heel irrationeel - de moslims met hun bloeddorstige religie/ideologie, maar de raison d'être van dat monsterverbond is een ander verhaal.

    Dát zit in onze genen, die behoefte aan een collectieve geborgenheid, collectieve macht en collectief sadisme d.m.v. een collectieve uitsluiting van de "anderen", de "slechten".
    Elke taal weerspiegelt die behoefte, elke taal onderscheidt (=discrimineert), zeker als men haar aanwendt om te oordelen over "anderen", om de moraliteit van de "goeden" bij te vallen en die van de "slechten" af te keuren.
    Zoals Hitchens discrimineert door zijn tegenstanders collectief weg te zetten als onderdrukkers. Of hij gelijk heeft of niet doet niet ter zake in dit verband; hij discrimineert. Omdat hij er behoefte aan heeft.
    Net als zijn tegenstanders, net als iedereen, net als ikzelf, terwijl ik mij distantieer van zijn opvattingen en hen bekritiseer(= onderscheid maken = discrimineren).

    En tegelijk stelt hij, net als alle religies en/of ideologieën, een "betere" wereld in het vooruitzicht. Net als het communisme en het fascisme. Vooruitgang?

    Tolerantie is een illusie en vervolgen in naam van wetenschap en tolerantie is een vorm van een alomverbreide, ongeneeslijke vorm van krankzinnigheid, voortkomend uit onze diepste behoeften en uitgedrukt in onze dagelijkse, onschuldig lijkende, maar de facto kannibalistische taal.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. j.morika,
    Wat Ahmedinejad allemaal zegt boeit me niet zoveel. Ik ben voor een staat waarin iedereen mag geloven wat hij/zij wil, zolang ze zich aan de wet houden (die geen onderscheid maakt) en de overheid onafhankelijk blijft. Dus geen subsidies voor moskeeën, geen hoofddoekjes bij de politie, maar ook geen verbod op minaretten of belasting voor moslima's met hoofddoekjes.
    Ik zit zo ongeveer tussen Carel Brendel en Femke Halsema in.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Maar als Simon vindt dat de wet voor iedereen moet gelden, wat kan er dan tegen een belasting zijn op het openlijk uitdragen van een ideologie mbv religieuze symbolen (die door anderen als ongewenst kunnen worden beschouwd) van meer dan, zeg, 10 vierkante cm? (zoals hoofddoekjes). Die wet geldt dan toch voor iedereen? Hondenbelasting geldt ook voor iedereen? Hoe dring je anders ongewenst gedrag terug dan door belastingen? Roken en drinken wordt ook als ongewenst beschowd en wordt ook extra belast.

    Ik wil van de islam helderheid en duidelijkheid wat "godsdienstvrijheid" betekent. Ik wil niet dat het betekent dat wij geven en zij nemen. Voordat ik die verzekering heb vertrouw ik de islam niet, en dat komt ondermeer door die Ahmedinejad (en door de hoofddoekjes waar de meerderheid ook vrij van wil zijn, maar dan geldt vrijheid opeens weer niet omdat de islam wel neemt maar niet geeft).

    BeantwoordenVerwijderen
  13. j.morika,
    Ook daar zou ik tegen zijn omdat ik vind dat iedereen zich in de openbare ruimte zo mag kleden als hij of zij wil. Sommige mensen zullen tatouages of piercings beledigend vinden. Helaas, het zij zo.
    Ik heb sympathie voor een verbod op gezichtsbedekkende kleding vanwege veiligheidseisen en omdat ik de burqa itt de hoofddoek echt onderdrukkend vind, maar zelfs dan voel ik me ongemakkelijk omdat de staat een vorm van zelfuitdrukking verbiedt.
    Verder weet jij ook wel dat de voorgestelde kopvoddentaks louter geldt voor moslima's, en dus niet iedereen gelijk behandelt.

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Simon weet dat Nederlandse vlaggetjes op kleding wel verboden zijn? Dan is het van tweeën een, zou ik zeggen, of dat verbod ook weer afschaffen of de mogelijkheid erkennen om andere uitingen van ideologie (die nog veel zichtbaarder zijn) ook tegen te gaan. Of wordt bij Simon het gelijkheidsbeginsel selectief toegepast?

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Nederlandse vlaggen op kleding zijn niet verboden. Er zijn alleen scholen geweest die daar heel spastisch op hebben gereageerd in mijn herinnering. Van mij mogen vlaggetjes best als je dat graag wilt. Dat is jouw zaak.

    Maar goed, volgens mij staan wij dermate ver uit elkaar dat er niet echt een discussie op gang komt. Is niet erg, maar daarom vermijd ik discussies op Hoeiboei, Artikel7, Het Vrije Volk, etc. meestal. Ik heb zulke andere ideeën over politiek dat we haast in verschillende talen zitten te praten. Ik laat het hier dan ook weer even bij.

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Het gaat hier niet over de hoofddoekbelasting maar zoals ook Afshin Ellian al eens helder heeft beschreven, is het geen goed idee, verre van zelfs en veel te veel eer voor de hoofddoek:

    "Ja, inderdaad, Wilders wordt met de dag socialistischer. Economisch is
    Wilders nu een rechtse socialist. Een hoofddoekbelasting! Als de
    hoofddoek een onderdrukkingssymbool is, dan moet het nooit op een
    statelijke wijze, ook niet door belastingheffing worden erkend.

    Wat is de relatie tussen de staat en hoofddoek? Vanuit het perspectief
    van de staat bezien, gaat het niet om het dragen van een hoofddoek als
    zodanig, maar om de plaats waar een hoofddoek wordt gedragen: openbare
    scholen, politiebureaus, gemeentes etcetera. Het dragen van een
    hoofddoek kan de neutraliteit van de staat aantasten. Daar begint het
    probleem.

    Uiterlijke verschijning
    In een liberale samenleving zijn de burgers, buiten de
    gemeenschappelijke statelijke sfeer, vrij om zelf te bepalen hoe ze
    eruit zien.

    Tegelijkertijd staat het anderen vrij om bepaalde vormen van uiterlijke
    verschijning verwerpelijk te vinden.

    Wilders dient het onderscheid tussen het publieke en private, statelijke
    en niet statelijke in acht te nemen. Want ook Wilders moet te allen
    tijde de liberale rechtsstaat verdedigen. De mensen die hem willen
    doden, zijn niet de persoonlijke vijanden van Wilders, maar de vijanden
    van een vrije, rechtsstatelijke en liberale samenleving."

    Afshin Ellian

    http://www.elsevier.nl/web/Opinie/Afshin-Ellian/246439/Inderdaad-Wilders-wordt-met-de-dag-socialistischer.htm

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Wetenschap en ratio groeiden niet dankzij, maar eerder ondanks het christendom. Er moest veel strijd voor worden geleverd en menigeen eindigde op de brandstapel. Uitkomst van deze strijd is wel een gemengde christelijke en meer wetenschappelijke cultuur. Dat wil niet zeggen dat ook de wetenschap soms knel kan komen te zitten tussen politieke dwang en feiten. Vooral met betrekking tot de multicul willen de sociale wetenschappen nog wel eens uit de bocht vliegen, omdat er te weinig onderzoeksruimte is voor ongewenste conclusies. In de islamitische wereld stelt de wetenschap vrijwel niets voor, vandaar dat men ook nooit hoort over ontdekkingen, uitvindingen en geneeskundige ontwikkelingen uit islamitische landen en dat hangt samen met de verstikkende greep van de islam op het leven in die landen.

    BeantwoordenVerwijderen
  18. In het algemeen over de relatie tussen staat en symbool (en in dit speciale geval de hoofddoek), daar gaat de staat i.h.a. nogal selectief mee om. In de VS heeft het Witte Huis zich uitgesproken tegen de koranverbranding van de een of andere dominee op 9/11, dus er is wel degelijk een relatie tussen staat en symbool. Zolang er maar mensen zijn die heel erg hard dreigen de boel te gaan verzieken als hun symbolen iets wordt aangedaan, dan is die dreigende onrust reden genoeg voor de Staat om ertegen in te gaan.

    Oftewel, het is altijd dezelfde groep die wordt ontzien. Ook al gaat het slechts om discussie, debat en allerlei symboliek.

    En dat is een vorm van toegeven aan islamisering. Tegen dit soort beelden treedt de staat immers ook niet op (en terecht!) : http://www.succubuscoven.com/jesus3.jpg

    BeantwoordenVerwijderen