Elma Drayer: Het sprookje van de religieuze hoogachting

Vervolgens

Het vrouwenstandpunt van de SGP en moslima’s met hoofddoekjes worden welwillend bejegend. Uit respect voor hun overtuiging – ook door feministen. Elma Drayer noemt dat misplaatst religieus seksisme.

Man en vrouw zijn niet gelijk, maar wel gelijkwaardig. En ze vullen elkaar prachtig aan. Deze mantra uit mijn – orthodox-gereformeerde – jeugd is tot op de dag van vandaag wijdverbreid, onder gelovigen van allerlei snit en signatuur. En nog altijd gaat die gepaard met roerende lofprijzingen aan het feminiene wezen.

Ik heb me daar van jongs af aan over verbaasd. Want als God Zijn vrouwelijke schepselen zo hoogacht, dan laat Hij dat op wel héél omslachtige wijze merken. Overal op aarde zijn zij het immers die in Zijn naam verstopt, verhuld, bedekt, vernederd, verminkt en nederig gehouden worden. Omdat wij zulke fijne wezens zijn, dienen wij een sluier te dragen, het altaar te mijden, geen ambten te begeren, en ook voor het overige in het openbaar onze mond te houden. Weliswaar heeft de Schepper ons begiftigd met hersenen, wij worden geacht die zo min mogelijk te gebruiken.

Houdt God eigenlijk wel van vrouwen?

Over talloze theologische vraagstukken mogen jodendom, christendom en islam diepgaand van mening verschillen, over één kwestie heerst hartverwarmende eensgezindheid: de buitenwereld is het domein van de man, terwijl de binnenwereld aan de vrouw toekomt.

De drie monotheïstische godsdiensten wisten zich daarbij van oudsher prettig gesteund door hun heilige geschriften. Daarin lazen ze dat God geheel aan hun zijde stond. En anno 2010 beroept Zijn aanhang, althans het rechtzinnige deel daarvan, zich nog steeds op de eeuwenoude verzen die verordonneren dat de ene helft van de mensheid zo veel mogelijk binnenshuis moet blijven. „Iets in verband met de baarmoeder en de daarmee verbonden seksuele en reproductieve functies vormt voor mannen een magische bedreiging”, schreef de Amerikaanse historicus Edward Shorter in ’Geschiedenis van het vrouwelijk lichaam’ (1982). „Deze angst van de man voor de seksuele macht van de vrouw raakt de kern van de zaak.”

Velen hebben al gewezen op de samenhang tussen dit amalgaam van jaloezie, lust, onmacht en angst, en de godsdienstige voorschriften die vrouwen van oudsher op hun plaats moesten houden.

Fraaie illustratie biedt het ’vrouwenstandpunt’ van de Staatkundig Gereformeerde Partij, thuishaven van bevindelijk-christelijk Nederland. Al sinds haar oprichting in 1919 tracht de SGP onder het volwaardig kiesrecht voor vrouwen uit te komen. Dat is in strijd ’met de roeping van de vrouw’, aldus het Program van Beginselen. „Ik heb vrouwen ongelooflijk hoog staan”, zei toenmalig fractieleider Bas van der Vlies in 2006. „Maar een meerwaarde in de politiek? Nee, dat kan ik niet zeggen. Ieder mens krijgt talenten van zijn Schepper mee. Dat geldt voor mannen en vrouwen. Alleen de vraag is: waartoe word je geroepen?”

Ten einde hun vrouwenstandpunt te mogen behouden beroepen SGP’ers zich op de grondwettelijke vrijheid van godsdienst. Die gunt hun de ruimte, menen zij, om hun eigen visie volop te belijden en te beleven.

Lange tijd ging de Nederlandse overheid in die redering mee. In feite gedoogde zij zo dat de partij zich juist níet aan de Grondwet hield. Want onder de godsdienstvrijheid valt inderdaad dat gelovigen binnen de eigen muren van synagoge, kerk of moskee hun vrouwen naar hartelust de mond mogen snoeren. Niemand zal ze voor de rechter slepen als ze vrouwen weren van preekgestoelte, ambten of altaar. Maar bij politieke partijen ligt dat anders. Dan is zelfs de SGP gehouden aan de grondbeginselen van de rechtsstaat, en dus aan het volledig kiesrecht, ook voor penislozen.

In 2003 spande het Clara Wichmannfonds een juridische procedure aan. Interessant genoeg was op dat moment de achterban allang niet meer eensgezind. Uit onderzoek bleek dat driekwart van de SGP-jongeren geen enkel bezwaar meer had tegen vrouwen op de kieslijst. En ook elders in de bevindelijke hoek groeide de toeschietelijkheid. Binnen de partijtop bleef evenwel de klassieke visie domineren – dankzij een relatief kleine, maar uitstekend georganiseerde lobby.

Helaas drong die interne machtsstrijd tot de buitenwereld nauwelijks door. Daar bleef de misvatting voortleven dat de partij een massief blok vormde. En dat geen SGP-vrouw méér zeggenschap wenste dan ze nu bezat.


Elmadrayer

In april 2010 kwam de Hoge Raad met de langverwachte uitspraak in deze zaak: de partij mocht vrouwen niet langer uitsluiten van de kandidatenlijsten.

De partijtop was ’zeer verontwaardigd’ en ’diep geraakt’ door de uitspraak. Scheidend fractievoorzitter Bas van der Vlies kreeg naar eigen zeggen reacties ’van opperste verbazing en ergernis’. „Als je denkt de vrijheid te hebben naar de Bijbel te handelen zoals wij dat voorstaan”, zei hij, „dan heeft dit een geweldige impact.”

Het verdriet van de mannenbroeders was wellicht begrijpelijk. Ronduit onbegrijpelijk waren de reacties in de seculiere buitenwereld. Hier triomfeerde, meende weekblad Elsevier, de ’fundamentalistische ijver’ van organisaties die niets liever doen dan de partij ’treiteren’. Dit was een manier, schreef NRC Handelsblad, om de SGP ’geforceerd’ tot inkeer te dwingen. De krant vond het heel sneu dat de wet zo ’hard’ uitpakte voor wat toch niet meer was dan ’politiek-religieuze folklore’. Zeer velen, schreef de Amsterdamse hoogleraar rechtsfilosofie Wouter Veraart, vroegen zich inmiddels af waar deze uitspraak ’eigenlijk’ voor nodig was.

Lees hierr verder.

Van Elma Drayer verscheen onlangs een nieuwe bundel columns, die hier te bestellen is.

[Zie hierbij ook Een daad van eenvoudige rechtvaardigheid en Twintig zotte excuses voor die malle hoofddoek.]

8 opmerkingen:

  1. De islam, jodendom en christendom zijn door mannen gesticht en gedogmatiseerd. Kortom die godsdiensten zijn naar mannelijke behoefte en machtsstructuur door de man zelf geschapen. Daar is niets goddelijks aan. En vandaar ook het dogma dat de vrouw in de traditionele rol dwingt. Moslims proberen het vrouwonvriendelijke karakter van de islam wat te verdoezelen door te beweren dat hun "profeet" vrouwen rechten gaf en dat vrouwen voor de islam in Arabië totaal rechteloos zouden zijn geweest. Dat is niet zo, de rechten die "de profeet" vrouwen gaf, was een verslechtering van de positie van de vrouw. Vrouwen hadden het vóór de islam beter en zeker niet slechter dan tijdens de islam.

    De macht van de SGP wordt groter voorgesteld dan die is, omdat dit weer handig uitkomt om de krtiek op de intolerantie en dogma's in de islam te bagateliseren.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Pracht stukje. Bijna helemaal mee eens, op een lullig kleinigheidje na. Elma schrijft:
    "Dat de aarde rond is, hoor je het Vaticaan zelden meer bestrijden. Toch was die bewering een paar eeuwen geleden nog genoeg voor levenslang huisarrest."
    't Is maar een voorbeeldje, maar het klopt niet. De bewering dat de aarde rond is heeft voor zover bekend een paar eeuwen geleden nooit tot levenslang huisarrest geleid, in elk geval niet omdat er door het Vaticaan een punt van werd gemaakt. Het is een populaire mythe die zijn oorsprong vindt in het clichébeeld van het Vaticaan als belichaming van de achterlijkheid. Het zij iemand met reformatorische achtergrond vergeven, maar dit clichébeeld is ietsje te simpel.
    Verder ben ik het eens met de stelling die Elma met o.m. dit voorbeeld wilde illustreren.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Er is de joods/christelijk theorie, èn er is de praktijk. Het hele oude testament staat vol met seksistische dingen. Je zou bijna gaan geloven dat er iets anders achter steekt. Steeds maar weer is er JHWH die de man het recht geeft en de plicht geeft om een vrouw als tweederangs te behandelen, maar als men goed naar de werkelijkheid kijkt dan is het toch wel een klein beetje anders! Vrouwen hebben meer mogelijkheden en een beter leven, in het joodse gezin is moeder de vrouw de belangrijkste, de man komt zelfs nog na de kinderen.
    Het hele joodse geloof is niets anders als een stelletje mannetjes die bij hun vrouw onder de plak zitten, en tegen elkaar vertellen de dat zij de baas en zijn niet de vrouw. Als men onzin maar vaak genoeg gaat herhalen dan gaat men het vanzelf geloven (kijk naar naar de islam).
    Mannen hebben met elkaar een geloof in elkaar gespijkerd waarbij de man het centrum van het gezin zou zijn, en het aller belangrijkste. De realiteit is een beetje anders dan de mannen met hun praatgroepje willen doen laten geloven. Vrouwen kunnen zich voortplanten, mannen hanger er maar een beetje bij. Na die ene zeer belangrijke taak mag de man in het café gaan zitten, op wereldreis of achter andere vrouwen aan. Feitelijk is de man niet zo heel erg belangrijk. Na de bevruchting is de vrouw heel goed in staat om alleen een kind op te voeden. En dat steekt. Daarom heeft Mozes de man ter compensatie een andere 'belangrijke' functie gegeven, namelijk als middelaar tussen de wereld en de schepper.
    Over de onmisbaarheid van de vrouw is iedereen het eens, daarom wordt er door Mozes en Abraham nergens de vrouw een veer op de hoed gestoken, n.l. iedereen weer het wel, en er is geen twijfel over. Daarom is geloof voornamelijk een mannen aangelegenheid, in afwachting van de uitvinding van de televisie en het internet moest de man iets bedenken om zijn tijd te vullen en om belangrijkheid aan te ontlenen.
    De christelijke theorie is veel menselijker, het is allemaal niet meer zo zwart-wit, en het is allemaal niet meer zo verplicht. Er is ruimte en zijn mogelijkheden voor zowel man als vrouw. De islamitische theorie maakt van de vrouw een handlanger van de duivel. Kennelijk heeft de moslim het nodig om de vrouw de grond in te schrijven, kennelijk voelt de moslim zich geen ene flikker waard, en dat het daarom is dat de vrouw er zo bekaaid afkomt in de islam.
    Wie zij ook al weer dat men aan de positie van de vrouw de mate van beschaving kan aflezen? Des te groter de angst voor de vrouw, des te groter is de kloof tussen de rechten. Alleen een man die weet waar hij staat die kan volledig geëmancipeerd leven, zonder angst voor vrouwen en zonder dat achterlijke gereutel van mannetjes die een god nodig hebben om zich een taak en een reden van bestaan te geven.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Elma schrijft goed!
    En de man-vrouw tegenstelling is er één die er is, en waar vooral niet te veel bij stil gestaan moet worden, laat staan consequenties aan gehecht. Want waar de man wíl heersen, heerst de vrouw. Of het nu thuis is, waar de vrouw het voor het zeggen heeft. Of op straat, waar de vrouw alle aandacht weet te trekken.

    De uiterste uitwerking van die tegenstelling wordt goed geillustreerd met bijgaand voorbeeld: http://pibillwarner.wordpress.com/2010/04/29/updatehisham-talaat-mustafa-will-walk-on-murder-conviction-of-singer-suzanne-tamim-her-photo-and-put-egyptian-justice-in-the-dock/

    Sneu voor de vrouw. Jammer dat mannen menen iets in het leven te moeten betekenen, Pas aan het eind van hun leven vinden de mannen de rust te doen waar ze goed in zijn; filosoferen op een bankje over hoe de wereld anders had moeten zijn, ondertussen de vrouwen aan en nakijkend, onder het genot van een glaasje bier..

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Original Message -----
    From: David Bakker
    To: info@clara-wichmann.nl
    Sent: Wednesday, April 14, 2010 1:28 PM
    Subject: SGP-arrest


    Geachte heer, mevrouw,

    Allereerst van harte gefeliciteerd met de overwinning inzake gelijke behandeling van mannen en vrouwen bij de SGP. Nu rees bij mij de volgende vraag. Gaan jullie ook wat doen aan ongelijke behandeling van vrouwen binnen Islamitische organisaties?

    Bij voorbaat dank voor de beantwoording van mijn vraag.

    Met vriendelijke groet,

    David Bakker

    Vrijdenker te Enschede


    Van: Proefprocessenfonds Clara Wichmann [mailto:info@clara-wichmann.nl]
    Verzonden: dinsdag 27 april 2010 15:02
    Aan: David Bakker
    Onderwerp: Re: SGP-arrest


    Geachte heer Bakker,

    Hartelijk dank voor uw reactie.

    Het proces wat wij hebben gevoerd is een proefproces. Er is dus principiële jurisprudentie uit voortgekomen. Gelijke behandeling van mannen en vrouwen in het democratisch bestel is van fundamenteel belang omdat de gekozen vertegenwoordigers wetten maken die voor iedereen gelden. Daarin verschilt het van bijvoorbeeld een voetbalclub of schaakcafé. Alle politieke partijen die in dat bestel willen functioneren, zullen zich aan de regels moeten houden. Dus in Nederland worden in de toekomst ook eventuele Islamitische of een andere politieke partijen die pleiten dat volgens zijn levenbeschouwing vrouwen mogen worden uitgesloten, niet meer toegelaten.

    Ik hoop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd

    Met vriendelijke groet,



    Proefprocessenfonds Clara Wichmann
    Postbus 93639
    1090 EC Amsterdam

    BeantwoordenVerwijderen
  6. @David. Ik had geen andere reactie verwacht van het Proefprocessenfonds Clara Wichmann.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. @Ave,

    Ja het is wel een politiek-correct antwoord. Maar ja wat wil je, met Kathalijne Buitenweg (Groen Links) als voorzitter.

    Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat linkse mensen enigszins selectief zijn in hun kritiek op godsdiensten en gelovigen. Christenen durft men hard aan te pakken maar als het om moslims gaat trekt men de fluwelen handschoenen aan.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Elma Drayer is vanavond te gast bij Pauw @ Witteman.

    BeantwoordenVerwijderen