VN vergiftigt haar mensenrechtenmissie

De UN Human Rights Council is de aangewezen adviesraad van de VN, verantwoordelijk voor de verdediging en bescherming van internationale mensenrechten.

De adviesraad werd in het leven geroepen om verbeteringen aan te brengen ten opzichte van haar voorganger, de UN Human Rights Commission, door voormalig VN Secretaris-Generaal Kofi Annan bekritiseerd vanwege haar ‘politieke’ en ‘partijdige’ besluitvorming, maar het lijkt erop dat de nieuwe adviesraad de gebreken van haar voorganger heeft geërfd en versterkt.

De verkiezing van Libië - een van de ergste schenders van de mensenrechten ter wereld – tot de UN Human Rights Council terwijl deze zich gereedmaakt voor een nieuwe zitting is een belediging voor de zaak en oorzaak van de mensenrechten. Het Libische regime van Gaddafi is berucht vanwege haar systematische en wijdverbreide schending van de mensenrechten, inclusief de herhaalde willekeurige arrestaties en gevangenhouding, marteling en vervolging van minderheden, om nog maar te zwijgen van de bomaanslag op het Pan-Am vliegtuig boven het Schotse Lockerbie in 1988.

Het meest verontrustend is dat een overweldigende meerderheid van VN-lidstaten Libië heeft gekozen tot de adviesraad ondanks haar internationale criminaliteit, met als gevolg dat een wereldwijde coalitie van 27 non-gouvernementele mensenrechtenorganisaties – bij wie zich slachtoffers van het Libische regime hebben aangesloten – inmiddels een campagne heeft gelanceerd om Muammar Gaddafi's Libië de adviesraad uit te werken.

De verkiezing van Libië is slechts de laatste van de vele inbreuken die de VN heeft gepleegd op haar mandaat ter bescherming van de slachtoffers van mensenrechtenschendingen en van het ter verantwoording roepen van diegenen die deze schendingen hebben begaan. Inderdaad, de raad heeft het mandaat geheel op zijn kop gezet.

Ten eerste heeft de raad een oogje dichtgeknepen voor de ergste schenders en ook bleek zij niet in staat ook maar één resolutie of verzoek tot onderzoek aan te nemen voor zulke schenders als China, Cuba, Libië, Noord-Korea, Rusland of Iran, om er maar een paar te noemen – alle genoemde landen komen voor op de Freedom House lijst van de 20 ergste schenders van mensenrechten ter wereld. Terwijl de Algemene Vergadering van de VN oproept landen te kiezen gebaseerd op hun staat van dienst betreffende mensenrechten, beantwoorden 24 van de 47 landen (51 procent) niet aan de fundamentele basisprincipes op het gebied van democratie en mensenrechten.

Ten tweede waren 18 van de 30 belangrijkste resoluties die door de adviesraad werden aangenomen volgens het recente 2010 UN Watch Report and Scorecard bevooroordeeld en contraproduktief. Daaronder vinden wij resoluties die Sudan prezen voor haar ‘voooruitgang’, het definiëren van elke discussie rondom terrorisme begaan in de naam van Islam als een vorm van ‘smaad’ en ‘racisme’, het prijzen van Sri Lanka nadat men rond de 20.000 burgers de dood had ingejaagd en de weigering Hamas verantwoordelijk te stellen voor terrorisme.

Ten derde heeft sinds de adviesraad in 2006 werd opgericht, 80 procent van de resoluties die zijn aangenomen zich gericht op slechts één lidstaat – Israel – dat kon rekenen op een discriminerende ‘status aparte’, waarmee het VN-basisprincipe van ‘gelijkheid voor alle landen, klein en groot’ met voeten wordt getreden. Bovendien blijft de adviesraad de grote schenders een hand boven het hoofd houden terwijl men zijn pijlen blijft richten op die ene lidstaat.

Ten vierde heeft de adviesraad, in een weerzinwekkende inbreuk op haar eigen principes en gang van zaken, een permanent agendapunt aangenomen dat één specifieke lidstaat aanklaagt – agendapunt nummer 7, dat melding maakt van ‘Israelische mensenrechtenschendingen in de bezette Palestijnse gebieden’ - terwijl agendapunt nummer 8 spreekt over ‘mensenrechtenschendingen in de rest van de wereld’. Hier is sprake van een Alice in Wonderland-situatie waar de veroordeling al vastligt voordat het verhoor is begonnen.

Dit zet niet alleen aan tot de voortdurende delegitimisering, of nog erger: demonisering, van een lidstaat van de VN, maar het steunt en stimuleert diegenen die, zoals de Iraanse President Mahmoud Ahmadinejad, ‘een wereld zonder Israel’ voor ogen staat, evenals hen die zich richten op het criminaliseren van Israel alleen als ‘de Jood onder alle landen’.

Wat kan in het licht van deze aanvallen op het VN-handvest en het mandaat van de Human Rights Council worden gedaan?

Evenals mijn land Canada heeft Australië al meer dan 60 jaar belangrijke bijdragen geleverd aan de VN, inclusief bijdragen op het gebied van internationale vrede en veiligheid, ontwikkelingshulp en hulp op sociaal, economisch en milieugebied. Australië is vooral een felle verdediger geweest van het mensenrechtenmandaat van de raad en neemt actief deel aan discussies dienaangaande.

Daaruit vloeit voort dat Australië, in samenwerking met Canada, de VS en andere leden van de democratische gemeenschap, een manier moet zoeken om een acht punten tellend actieplan te verdedigen en in te stellen dat door UN Watch als volgt uiteen is gezet:

- Klaag de ergste schenders aan: het aanklagen van de ergste overtreders door het introduceren van land-specifieke resoluties en het beleggen van speciale zittingen om urgente situaties betrekking hebbende op de schending van mensenrechten aan te kaarten.

- Het vurig verdedigen van de vrijheid van meningsuiting: verdedig de vrijheid van mensingsuiting en bied verzet tegen de campagne van de Organisation of the Islamic Conference om elke discussie rond terrorisme of vrouwenrechten het zwijgen op te leggen door het te karakteriseren als een vorm van ‘smaad’ en ‘racisme’.

- Het beëindigen van de discriminatoire en ongelijke behandeling van Israel: strijden tegen de obsessieve aanname door de adviesraad van eenzijdige en partijdige resoluties tegen één lidstaat, en door het pogen agendapunt nummer 7 dat deze discriminatoire behandeling mogelijk maakt voorgoed uit de agenda te verwijderen.

- Het verdedigen van de rechten van non-gouvernementele organisaties: het krachtig verdedigen van non-gouvernementele mensenrechtenorganisaties in de raad, en het vasthouden aan hun historische rol als onafhankelijke stemmen die regeringen ter verantwoording kunnen roepen.

Protest aantekenen bij de verkiezing van schenders tot de raad: aanmoedigen van landen met de beste papieren op het gebied van mensenrechten om zich kandidaat te stellen voor de verkiezing tot de adviesraad binnen hun repectievelijke regio’s.

- Het aanmoedigen van het positieve werk van de UN High Commissioner for Human Rights: het verdedigen van het positieve en onafhankelijke werk van de commissaris tegenover toenemende pogingen diens activiteiten en agenda te beheersen.

- De bescherming van speciale rapporteurs: verdedig de onafhankelijke rechten van de waarnemers tegenover pogingen hen te intimideren of hun werk te beïnvloeden.

- Een versterking van de universele periodieke beoordelingen: eerlijke en goed geïnformeerde ondervraging van elk land dat aan een onderzoek wordt onderworpen.

Het tragische van dit alles is dat een lichaam van de VN, ingesteld ter bescherming van de mensenrechten, een schender van de mensenrechten is geworden. Vooral omdat deze schendingen nu plaatsvinden onder de beschermende dekmantel van de VN, waar men zich kan beroepen op de officiële goedkeuring van het international recht en kan opereren onder de banier van mensenrechten. Het is niet slechts één land dat wordt aangevallen, en het zijn niet alleen de grootste schenders die genieten van een immuniteit die hen vrijpleit. De alarmklok luidt voor de VN en de zaak van de mensenrechten. De tijd is gekomen de noodklok te luiden en de VN te laten terugkeren naar haar fundamentele principes en idealen.

Irwin Cotler*

Deze tekst verscheen op 4 oktober j.l. in het dagblad The Australian.

*Irwin Cotler is een Canadees parlementslid en een voormalig Minister van Justitie en procureur-generaal. Hij is Emeritus Professor in de Rechten aan de McGill Universiteit en een bestuurslid van UN Watch. Hij sprak de Gandel Oratie in juli j.l. uit in Australië.

Vertaling: Kees Bakhuyzen - HoeiBoei