De overeenkomsten tussen de PvdA en Feijenoord

De overeenkomsten tussen de PvdA en Feijenoord

Eerst de woorden.

PvdA-leider Wouter Bos op 10 november 2008 op een bijeenkomst van de Amsterdamse PvdA: “Religie en staat moeten gescheiden zijn.” In ‘een vlammende toespraak’ zegt hij dat zijn partij ‘compromisloos’ op de bres moet staan voor westerse grondwaarden, waarmee hij niet alleen de scheiding van kerk en staat, maar ook de vrijheid van meningsuiting, en de gelijke rechten van man en vrouw en van homo en hetero bedoelt.

PvdA-voorzitter Lilianne Ploumen in de Integratienota: “De scheiding van kerk en staat houdt niet in dat politici zich niet met religie mogen bezighouden.” Maar even verderop: “Dat de overheid neutraal staat ten opzichte van de uiteenlopende levensbeschouwelijke opvattingen spreekt vanzelf.”

Dan de daden.

Op dezelfde avond waarop hij compromisloos de scheiding van kerk en staat verdedigt, laat Wouter Bos weten dat hij geen bezwaren heeft tegen koranlessen in het openbaar onderwijs. Stadsdeelvoorzitter Ahmed Marcouch krijgt van de partijleider het groene licht voor zijn omstreden plannen in Amsterdam-Slotervaart. Afgestudeerden van de imamopleiding kunnen straks de islam uitdragen in het klaslokaal. Het onvermijdelijke gevolg: progressieve ouders, die hun kinderen niet aan deze indoctrinatie willen blootstellen, zullen worden afgeschilderd als ‘slechte moslims’.

De vrijzinnigen binnen de PvdA hebben heel eventjes hun hoop gevestigd op Sharon Dijksma, staatssecretaris van onderwijs. Zij verzet zich aanvankelijk tegen een plan van de confessionele partijen CDA, ChristenUnie en PvdA om vijf miljoen euro uit te trekken voor godsdienstlessen op openbare scholen. Om het voorstel een progressief tintje te geven is ook het humanistisch wauwelonderwijs in het pakket opgenomen. Het verzet van Dijksma is overigens als sneeuw voor de zon gesmolten.

Kort na de toespraak van Bos houdt Ahmed Marcouch een merkwaardige lezing, die er op neerkomt dat de Nederlandse samenleving nog meer ruimte moet geven aan orthodoxe moslims. Het is zijn zoveelste islamiseringspoging. Eerder pleit hij voor hoofddoeken bij de politie, ijvert hij voor subsidies voor moskeeën, steunt hij vrouwendiscriminatie door fundamentalistische moslims, en wil hij de boerka in het openbaar onderwijs bespreekbaar maken.

Op 18 december 2008 voegt Marcouch de daad bij het woord. Als ambtenaar van de burgerlijke stand roept hij Allah aan in de trouwzaal van het stadsdeelkantoor bij het sluiten van een burgerlijk huwelijk. Wouter Bos, in woord ‘compromisloos’, laat deze flagrante schending van de scheiding van kerk en staat passeren. Misschien heb ik iets gemist, maar geen enkele partijcoryfee heeft zich duidelijk uitgesproken tegen deze misstap van Marcouch.

Na het verschijnen van de Integratienota verandert er niets in de opstelling van staatssecretaris van Volksgezondheid en Sport Jet Bussemaker. Ze loopt over van begrip voor het gedram van een orthodoxe moslima, die het dragen van een hoofddoek op een sportschool wil afdwingen.

Dat er in de praktijk bij de PvdA helemaal niets is veranderd, blijkt vooral uit de aanstaande benoeming van Fatima Elatik tot voorzitter van het hoofdstedelijke stadsdeel Zeeburg. Elatik, ‘dat domme gansje met een hoofddoek’ werd bekend als het mikpunt van de genadeloze spot van Theo van Gogh. Het PvdA-deelraadslid was destijds voorstander van een verbod van het door godsdienstfanaten bedreigde toneelstuk Aïsja. Deze aanslag op de vrijheid van meningsuiting heeft haar politieke ambities bij de PvdA niet gehinderd. Ze werd benoemd tot wethouder. Binnenkort zal ze door het leven gaan als de eerste stadsdeelvoorzitter met hoofddoek.

Identiteit heet dat. Wat mij betreft mag Fatima Elatik in haar vrije tijd zo veel identiteit uitdragen als ze wil. De overheid echter moet neutraal zijn. Dat betekent dat een stadsbestuurder in functie niet zijn of haar religie mag opdringen. De op papier seculiere PvdA tolereert Elatik kennelijk wel in haar gelederen. De kiezer kan daaruit zijn conclusies trekken.

Waarom verandert er zo weinig? Dat komt omdat een groot deel van het PvdA-kader in wezen net zo denkt als de weggestuurde Ella Vogelaar. De boerkaminister was een te grote risicofactor geworden. Zelfs haar zogenaamde bondgenoten hielden daarom hun mond, toen Bos haar tot aftreden dwong. Met Vogelaars vertrek zijn er wat accenten verlegd, maar de partij is nog lang niet klaar met het integratiedebat. Er mag nu wel hardop worden gefoeterd op rel-Marokkanen. Als het gaat om de verlangens van de orthodoxe islam, om de SGP-achtige moslims binnen de partij, durft de partijtop nog steeds geen heldere lijn te trekken.

De PvdA doet in het integratiedebat sterk denken aan het huidige Feyenoord: veel woorden, weinig daden. Als de toeschouwers dat in de gaten krijgen, is het snel gedaan met de wittebroodsweken van Wouter Bos. Als hij niet oppast zakt de PvdA - net als zijn favoriete voetbalclub - weer terug naar het rechter rijtje van de politieke eredivisie.

Carel Brendel

Carel Brendel is auteur van Het verraad van links (Uitg. Aspekt)