Republiek zal einde maken aan censuur op Beatrix

Door Carel Brendel

Bij het Algemeen Dagblad zijn ze nog maar net bekomen van het bezoek van Trijntje Oosterhuis. De popdiva mocht één dag optreden als gasthoofdredacteur ter gelegenheid van de zeer succesvolle actie, waarbij alle lezers haar nieuwe CD cadeau kregen. Uitgerekend die zaterdag kwam de Haagse redactie met een spraakmakend interview met Geert Wilders, die de nieuwe politiemissie naar Afghanistan ‘de grootste blunder tot nu toe’ van het kabinet-Rutte noemde.‘Waarnemend’ hoofdredacteur Trijntje Oosterhuis vond het maar niks dat Wilders op ‘haar’ voorpagina zou verschijnen, maar de echte journalisten overtuigden haar ervan dat het interview wel degelijk hard nieuws bevatte. Ze wist echter wel te bereiken, dat onder haar eigen foto op de AD-voorpagina geen foto van de PVV-leider zou worden geplaatst.

Niet alleen de koningin van de Nederlandse pop maar ook de koningin van Nederland heeft een bloedhekel aan Wilders. Dat laatste werd zaterdag weer eens 
bevestigd door Trijntjes vader Huub Oosterhuis in het tv-programma Blauw Bloed. Daarin beweerde de dichter/theoloog, zowel SP-boegbeeld als goede vriend van het koningshuis, dat Beatrix ‘zwaar gecensureerd’ wordt in haar kersttoespraken. Hij sprak over de koningin als ‘iemand die onze geestverwant is als het gaat om bezorgdheid, de beschaving, over solidariteit, wederzijds respect en tolerantie’. “Daar gaan haar toespraken over. En ik weet dat ze het daar moeilijk mee heeft. Dat wordt met argusogen gevolgd door dit kabinet, en de PVV met name.”

Oosterhuis zwakte zijn woorden later af in een verklaring, waarin hij het woord censuur als ‘mijn persoonlijke interpretatie en beleving’ omschreef. Overigens bevatte de jongste kersttoespraak van Beatrix de gebruikelijke oproepen tot ‘medemenselijkheid, betrokkenheid en solidariteit’ en de bekende waarschuwingen over ‘het gevaar dat het gemeenschappelijke wordt verzwegen en verschillen worden uitvergroot’. Maar het politieke relletje rond de majesteit was geboren. SP en GroenLinks vragen opheldering van premier Rutte.

Het antwoord is simpel. Alle toespraken van Beatrix en andere leden van het koninklijk huis staan onder censuur. Zo werkt dat namelijk in een constitutionele monarchie. Het kabinet is verantwoordelijk voor alle uitingen van de koningin, ook voor haar persoonlijk getinte kersttoespraak, die zich daarom noodgedwongen tot algemeenheden beperkt. Want – zoals nog in 2007 het geval was – er ontstaat deining, zodra er sprake lijkt van een politieke stellingname.

Vroeger kwamen de Oranjes vooral in het nieuws door ‘rechtse hobby’s’ (de krijgsmacht, vliegen, te hard rijden, jagen). Onder Beatrix en haar overleden echtgenoot Prins Claus is het accent verschoven naar ‘linkse hobby’s’ (cultuur, ontwikkelingssamenwerking, Europa, multiculti). In dat licht verbaast het niet, dat PvdA-senator Pauline Meurs een multicultureel getinte toespraak van prinses Máxima – ‘de Nederlander bestaat niet’ – mocht schrijven bij de presentatie van een rapport van de Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsbeleid. Door toedoen van Pim Fortuyn en Geert Wilders staan dergelijke liefhebberijen nu ter discussie. Het gevolg is dat de koningin opeens het middelpunt dreigt te worden van het politieke debat door het uitspreken van dezelfde gratuite clichés, die tien jaar geleden nog door iedereen schouderophalend werden begroet.

Het is grappig dat uitgerekend de SP en GroenLinks nu in de bres springen voor de koningin. Claus-vriend Oosterhuis mag dan een prominente SP’er zijn, zijn partij was tot voor kort een warm voorstander van de republiek. GroenLinks is de geestelijke erfgenaam van de zeer republikeinse PSP van Fred van der Spek. Het multiculti-koningshuis valt vooral in de smaak bij de voormalige tegenstanders van de monarchie.

Zonder de knellende banden van het koningschap mag mevrouw Van Amsberg overigens over Geert Wilders verkondigen wat ze maar wil. Haar werkelijke mening wil ik graag horen. Daarom: Weg met de monarchie! Leve de republiek! Vrijheid van meningsuiting voor mevrouw Van Amsberg!