Nieuw rapport: PVV = 'nieuw rechts radicaal'

Onderzoeksrapport 'Polarisatie en radicalisering. Een verkenning van de stand van zaken in 2009'

Volledige rapport: Download verkenningpr.pdf

Alvast enkele citaten/fragmenten uit het rapport:

De rol van de media als katalysator van interetnische spanningen is evident, onderstrepen diverse onderzoeken. Met betrekking tot het jaar 2009 kan dit bij uitstek gesignaleerd worden. De verharding van het maatschappelijk debat, alsmede de polarisatie in het debat is toegenomen. Specifiek voor 2009 is de voortgezette enversterkte polarisatie ten aanzien van de PVV: enerzijds een groei van de electorale aanhang, anderzijds een groei van de oppositie ertegen. Dat geldt vooral voor de opvattingen over de islam en het integratiebeleid die de PVV ventileert (en de manier waarop ze dat doet).

Hierbij vallen drie ontwikkelingen op. Ten eerste wordt de intensiteit van deze opvattingen almaar sterker, niet in de laatste plaats op internet (het verschijnsel van ‘reaguurders’), en dat wordt ook als zodanig ervaren. Ten tweede raken sociaal-culturele vraagstukken in toenemende mate verbonden met sociaaleconomische kwesties, waardoor het debat ‘dichter op de huid’ lijkt te komen van grote groepen Nederlanders. Ten derde was in 2009 zichtbaar dat publieke ambtsdragers en bestuurders zich duidelijker opstelden in het debat rond integratie, zoals dat landelijk door de PVV wordt aangezwengeld. De polarisatie rondom thema’s van immigratie, integratie en islam begon zich te verleggen naar een tegenstelling rond Wilders, zijn partij PVV en haar standpunten. (...)

Een derde ontwikkeling die zich in 2009 te zien geeft, is dat geloofsbeleving onder islamitische jongeren in toenemende mate het karakter heeft van een ‘lifestyle’. Islamitische jongeren die zich aangetrokken voelen tot het salafisme (of een andere orthodoxe geloofsopvatting binnen de islam) als manier van leven, beginnen, ondanks de druk in eigen kring die zij ervaren, toch modi vivendi te vinden om de strenge geloofspraxis te combineren met een leven en werken in de geseculariseerde Nederlandse samenleving. In die zin begint er een soort van ‘emancipatoire beweging’ op gang te komen van jonge orthodoxe moslims, opgegroeid en opgeleid in Nederland en vastbesloten om zich hier een toekomst te verwerven, die trots zijn op hun geloof en trots op de manier waarop zij dat geloof een plek kunnen geven in hun familie, school of werk. De vraag is of deze ontwikkeling op termijn leidt tot verwatering of tot versterking van orthodoxie. Deze ontwikkeling mag niet verward worden met wat inde Trendanalyse 2008 werd aangeduid als ‘moslimradicalisme is “cool”’: jeugdsubculturen die zich van radicaal idioom bedienen zonder dat sprake is van diepgewortelde radicale ideeën of gevoelens, dan wel jongerengroepen die proberen met een beroep op het islamitische radicalisme gedragingen te legitimeren die eerder als escapisme, hooliganisme, vandalisme of criminaliteit zijn te omschrijven.

(...)De reacties op het overigens groeiende aantal polariserende en islamofobe uitlatingen op websites die aan extreemrechtse formaties zijn gelieerd, of met het fenomeen van ‘reaguurders’ op internet, lijken op weerstand of althans op een sterk absorptievermogen te wijzen. Dit kan als een signaal van zelfverzekerdheid worden opgevat, maar de kracht van dit signaal mag niet worden overdreven. Moslims voelen zich in Nederland c.q. in de Nederlandse media dikwijls nog gestigmatiseerd. Internationaal onderzoek toont dat moslims die zichzelf als religieus bestempelen ‘geweld voor een nobel doel’ vaker volstrekt niet te rechtvaardigen noemen dan moslims die religie niet belangrijk vinden. Eerder onderzoek liet eveneens zien dat moslims die geweld rechtvaardigen niet worden gedreven door religieuze maar door politieke motieven

(...)De PVV en haar voorman Geert Wilders zijn - afhankelijk van de gekozen definitie - als rechts radicaal beschouwd, zij het dat aan deze kwalificatie nadrukkelijk mitsen en maren werden verbonden. De belangrijkste is dat de PVV in ideologisch opzicht niet over één kam kan worden geschoren met ‘raciale revolutionairen’ zoals neonazi’s. Van antisemitisme is bij de PVV geen spoor te bekennen. Ook dient te worden vermeld dat Wilders en de PVV zichzelf niet als extreemrechts beschouwen en zich van rechtsextremisme distantiëren. Voorts bevinden zich noch onder de oprichters van de PVV, noch onder de huidige Tweede Kamerfractie personen met een eerdere extreemrechtse ‘carrière’. Anders dan de ‘klassieke’ rechts radicale partijen of bewegingen komt de PVV niet voort uit een extreemrechtse traditie. Er is dus - net als bij de LPF / Leefbaarstroming - geen sprake van sociale genealogie. Ideologisch zijn er echter wel degelijk elementen van rechts radicaal (in casu ‘nationaaldemocratisch’) ideeëngoed aan te treffen bij de PVV, zoals een positieve oriëntatie op ‘het eigene’, een afkeer van ‘het vreemde’ en van politieke tegenstanders, en een hang naar het autoritaire. De afkeer van ‘het vreemde’ betreft vermeende ‘islamisering’, ‘niet-westerse allochtonen’, en komt tot uitdrukking in een reeks van krachtige aanduidingen dienaangaande in het publieke debat. Deze uitingen, waarbij respectievelijk het criminaliseren, het aanbrengen van een maatschappelijke tweedeling of het uitsluiten van rechten belangrijke thema’s zijn, lijken een in strafrechtelijk opzicht discriminatoir karakter te hebben. Dienaangaande dient de rechter zich echter nog uit te spreken. In het perspectief van de PVV is ‘het eigene’ de ‘joods-christelijke en humanistische cultuur in Nederland’. De positieve oriëntatie van de PVV op ‘het eigene’ betreft Nederland, maar niet het huidige Koninkrijk der Nederlanden. Het ideale Nederland is ontdaan van de Antillen, terwijl Vlaanderen eraan is toegevoegd. De PVV blijkt verder ten dele een magneetfunctie te hebben: op extreemrechtse webfora is duidelijk zichtbaar dat een aantal rechts extremisten door de PVV wordt aangetrokken, maar dat geldt in mindere mate voor ‘raciale revolutionairen’, ofwel rechts extremisten met een neonazistische oriëntatie. Ten slotte is duidelijk dat de partijorganisatie van de PVV niet democratisch is en als ‘autoritair’ kan worden gekwalificeerd. De PVV kan bestempeld worden als nieuw rechts radicaal: een partij die in ideologisch opzicht ‘nationaaldemocratisch’ is, maar geen verbanden met oud rechts radicalisme heeft in de vorm van sociale genealogie of een ‘raciaal revolutionaire’ oriëntatie. (...)