Opéra bouffe

(...) Na de Tweede Wereldoorlog was het gedaan met echt fascisme en de genocide, maar de intellectuelen grepen de zaak-Rosenberg, de zaak-Hiss, het mccarthyanisme - de hele communistische heksenjacht - en vooral de oorlog in Vietnam aan voor het bedenken van uitdrukkingen als 'ontluikend fascisme' (Herbert Marcuse, zeer gerespecteerd als bonafide marxist van de Frankfurter School, en in Amerika aangespoeld), 'preventief fascisme' (alweer Marcuse), 'lokaal fascisme' (Walter Lippmann), 'drempelfascisme' (Charles Reich), 'informeel fascisme' (Philip Green), 'latent fascisme' (Dotson Reader), om nog maar te zwijgen van het pronkstuk uit deze collectie: 'culturele genocide'. Dat laatste sloeg op het afwijzen van Amerikaanse universiteiten van een open toelatingsbeleid, dat het elke aspirant-student uit een minderheidsgroep mogelijk moest maken zich in te schrijven zonder zich te hoeven bekommeren om eind- of toelatingsexameneisen en andere latent-ontluikend-drempelfascistische repressie-instrumenten.

'Culturele genocide' was een mooie vondst, maar in deze opéra bouffe van fascisme, racisme en fascistisch-racistische genocide was de glansrol weggelegd voor een zekere Susan Sontag. In een artikel uit 1967 voor de Partisan Review, getiteld 'Waar het met Amerika naartoe gaat', schreef ze:

Het blanke ras is de kanker van de geschiedenis; het is het blanke ras, en het blanke ras alleen - zijn ideologieën - dat autonome bevolkingen uitroeit zodra het zich over hun grondgebied uitbreidt, dat het ecologische evenwicht van de aarde heeft verstoord en dat nu het voortbestaan van het leven zelf bedreigt.

Het blanke ras is de kanker van de geschiedenis? Wie was die vrouw? Wie en wat? Een antropologisch epidemiologe? Een vermaardheid op het gebied van de mondiale cultuurgeschiedenis? Een synthetisch denkende wetenschapsbeoefenaarster van de statuur van een Max Weber, een Joachim Wach, een sir James Frazer, een Arnold Toynbee? In de praktijk was ze gewoon een krabbelaarstertje dat haar hele leven niets anders had gedaan dan zich inschrijven voor protestbijeenkomsten en naar het podium strompelen, in haar bewegingen belemmerd door een prozastijl waaraan een parkeerkaart voor gehandicapten was gehecht die geldig was voor Partisan Review. Misschien was ze er buitensporig op gebrand McLuhans stelling te illustreren dat verontwaardiging de domkop met waardigheid bekleedt, maar voor het overige was ze gewoon een typische Amerikaanse intellectueel van de periode na de Tweede Wereldoorlog.

Het deed er per saldo niet toe of je enig benul had van de materie waarover je het had. Een geleerde of natuurwetenschapper die uitsluitend blijk gaf van gedegen kennis op zijn of haar eigen vakgebied, gold niet als intellectueel. Het schoolvoorbeeld was Noam Chomsky, een briljant linguïst, die in zijn eentje heeft bedacht dat taal een in het centraal zenuwstelsel zelf ingebouwde structuur is, een theorie die neurowetenschappers, die tot dusverre niet beschikken over de daartoe benodigde instrumenten, pas sinds kort zijn gaan verifiëren. Maar Chomsky werd pas toegelaten tot de gelederen van de intellectuelen toen hij zich uitsprak tegen de oorlog in Vietnam - iets waar hij absoluut niets van wist -, zich zodoende kwalificerend voor deze eminente positie. (...)

Uit: Tom Wolfe - De Wereld en Wolfe
Oorspronkelijke titel Hooking Up
Pag. 141/142
Uitgever: Prometheus