Raymond Carver - Next Year (1985)

That first week in Santa Barbara wasn't the worst thing
to happen. The second week he fell on his head
while drinking, just before he had to lecture.
In the lounge, that second week, she took the microphone
from the singer's hands and crooned her own
torch song. Then danced. And then passed out
on the table. That's not the worst, either. They
went to jail that second week. He wasn't driving
so they booked him, dressed him in pajamas
and stuck him in Detox. Told him to get some sleep.
Told him he could see about his wife in the morning.
But how could he sleep when they wouldn't let him
close the door to his room?
The corridor's green light entered,
and the sound of a man weeping.
His wife had been called upon to give the alphabet
beside the road, in the middle of the night.
This is strange enough. But the cops had her
stand on one leg, close her eyes,
and try to touch her nose with her index finger.
All of which she failed to do.
She went to jail for resisting arrest.
He bailed her out when he got out of Detox.
They drove him in ruins.
This is not the worst. Their daughter had picked that night
to run away from home. She left a note:
"You're both crazy. Give me a break, PLEASE.
Don't come after me."
That's still not the worst. They went on
thinking they were the people they said they were.
Answering to those names.
Making love to the people with those names.
Night without beginning that had no end.
Talking about a past as if it'd really happened.
Telling themselves that this time next year,
this time next year
things were going to be different.

Rudy Kousbroek zei ooit naar aanleiding van de (fantastische) verhalen van de Braziliaanse schrijver Dalton Trevisan (al even fantastisch vertaald door August Willemsen): 'Je blijft soms achter met het gevoel dat je niet een verhaal hebt gelezen, maar een ongeluk hebt bijgewoond.' Ik begin met deze vreemde zijsprong, omdat die uitspraak voortdurend bij mij opkomt bij het lezen van de verhalen en gedichten van Raymond Carver. De verwoesting is op het oog misschien wat minder drastisch dan bij Trevisan, er schuilt wat meer subtiliteit in het werk van Carver (daarmee niets te na gezegd over Trevisan), maar uiteindelijk gaat het om hetzelfde en is het resultaat gelijk. Het draait om mensen die elkaar, maar vooral vaak zichzelf, te gronde richten. Als lezer heb je het gevoel dat je erbij staat en ernaar kijkt, maar het ongeluk voltrekt zich zonder dat je ook maar iets aan de loop van het lot kunt veranderen.

De Amerikaanse schrijver Raymond Carver (1938-1988) is vooral bekend als de vernieuwer van de Amerikaanse short story. Je zou kunnen zeggen dat Carver verder ging waar een voorganger als John Cheever ophield. Beiden zijn het meest bekend vanwege hun short stories, beiden beschijven daarin het Amerikaanse suburbia en dan met name de levens, het vedriet, de onmacht achter de facade van datzelfde suburbia. Carver doet dat in een proza waarin hij zichzelf heeft geleerd weg te strepen. Hij heeft dat wegstrepen tot zo'n hoge kunst verheven, dat het in zijn verhalen uiteindelijk meer gaat om dat wat níet wordt gezegd, al is die suggestieve kracht natuurlijk zo groot door datgene wat wél wordt gezegd.

Wat lang niet alle Carver-liefhebbers weten, is dat hij zich naast zijn verhalen ook toelegde op gedichten. The Collected Poems, bijeengebracht in de verzamelbundel All of us, bevatten ruim 300 gedichten die in kwaliteit én intensiteit niet onderdoen voor de verhalen. In feite zijn het verhalen in een bijzonder gecondenseerde vorm, waardoor het effect nog groter is, zoals in Next Year. We zien het drama zich voltrekken, de spanning wordt daarbij naar het einde toe prachtig opgevoerd. Achter ieder drama schuilt een nog groter drama, totdat de dichter aankomt bij de dochter die van huis is weggelopen, met die prachtige zin She left a note: /"You're both crazy. Give me a break, PLEASE. /Don't come after me," gevolgd door die zinnen die als een soort perpetuum mobile onze aandacht blijven vragen: They went on thinking they were the people they said they were. [...]Night without beginning that had no end. / Talking about a past as if it'd really happened, totdat het eindigt in die al te herkenbare slotwoorden, in hun eenvoud zo prachtig en doeltreffend: Telling themselves that this time next year, /this time next year /things were going to be different.

Er zullen mensen zijn die dit geen poëzie noemen, gewend als we zijn aan een ouderwets concept van poëzie als een soort gedragen, vaak duistere taal, die veraf staat van deze op het oog zo ongekunstelde observaties. Maar voor mij behoren de gedichten van Raymond Carver tot het beste wat de Amerikaanse poëzie in de twintigste eeuw heeft voortgebracht en ze zijn me even lief als zijn short stories, misschien zelfs nog net iets liever. Sinds ik een maand of twee geleden na een lange speurtocht eindelijk The Collected Poems in een boekwinkel in Sydney aantrof, ligt het boek op mijn nachtkastje en vaak ga ik pas slapen na twee of drie gedichten van Carver te hebben gelezen. Next Year is daarbij slechts één van de vele hoogtepunten.

Kees Bakhuyzen