Lopende Zaken (7)

Australische regering presenteert ‘White Paper on counter-terrorism’ terwijl het politieke leven van ex-zanger Peter Garrett op z’n laatste benen lijkt te lopen.

De afgelopen week presenteerde de Regering Rudd haar White paper on counter-terrorism. Het rapport gaat opvallend ver. Niet alleen legt het document een duidelijke link tussen terrorisme en islamitische jihad, ook maakt het melding van Hezbollah-groeperingen die opereren in Australië. Daarnaast kijkt het rapport kritisch naar de immigratiepolitiek in de afgelopen decennia.

De terreurdreiging voor een samenleving is afhankelijk van de grootte en samenstelling van haar moslimminderheid, zo maakt Greg Sheridan op uit het rapport in zijn uitstekende reactie in The Australian. Sheridan vermeldt daarin ook dat bovenstaande aspecten opvallend genoeg niet zijn terug te vinden in de media.

Opmerkelijk is ook dat het rapport beweert dat er “geen aantoonbaar verband is tussen iemands sociale positie en terroristisch gedrag.” Voor een verdere analyse van het rapport verwijs ik graag naar het stuk van Sheridan.

De regering Rudd maakt zich met bovenstaande zaken bepaald niet populair in ‘weldenkende kringen’. Uiteraard kwamen er veel reacties op het rapport. Veel terrorisme-deskundigen vinden dat het veel te ver gaat omdat het ‘contraproduktief’ zou zijn: stigmatisering leidt alleen maar tot meer radicalisering, aldus een veelgehoorde kritiek. Voor een prima weerlegging van deze kritiek verwijs ik opnieuw graag naar Greg Sheridan.

Het rapport komt twee weken nadat vijf extremistische moslims, in leeftijd variërend van 25 tot 44 jaar, werden veroordeeld tot gevangenisstraffen tot 28 jaar. De veroordeelden hebben geen terreuraanslag gepleegd, maar er waren volgens de rechter voldoende aanwijzingen die duidden op het beramen van verwoestende aanslagen die vele levens zouden hebben gekost.

Zoals te verwachten viel kwam er vanuit de moslimgemeenschap sterke kritiek op de veroordelingen. Op tv zag ik de – uiteraard zwaar behoofddoekde – zuster van een van de veroordeelden in woede verklaren dat de straffen onterecht waren en in feite neerkwamen op levenslang.

Keysar Trad, voorzitter van de Islamic Friendship Association of Australia en goede vriend van Sjeik Al-Hilali van de ‘onbedekt vlees’-controverse van twee jaar terug, beweerde in de Sydney Morning Herald dat mogelijke plannen voor een aanslag nog niet zoveel wilden zeggen want 'het is zeer waarschijnlijk dat er veel momenten zouden zijn geweest waarop ze hun plannen zouden hebben heroverwogen omdat ze niemand wilden doden.’ Op zich al uitermate dubieus, gaat Trad nog een stapje verder als hij beweert dat de grote aantallen wapens, munitie en mogelijke explosieven zich ‘niet vertalen in de daadwerkelijke intentie een terreurdaad te begaan.’ Hij vertelt er niet bij waarom deze wapens dan wel zouden zijn aangeschaft.

Voor een goed begrip van het geheel een korte toelichting.

De Australische politiek is voor haar success afhankelijk van de belangrijkste demografische groep: het achterland van Sydney, de enorme reeks aan suburbs die zich in Westelijke richting uitstrekt. Zonder steun van de Westies geen verkiezingsoverwinning.

In 2007 won Kevin Rudd met overmacht van de uitgerangeerde John Howard, die het niet alleen was ontgaan dat zijn politieke tijd erop zat, maar die vooral de plank volledig missloeg met zijn work choices die er in het kort op neer kwamen dat werkgevers een uitbreiding van hun machtspositie - en een toename van hun inkomen – konden verwachten terwijl de werknemers er flink op zouden gaan inleveren.

The Australian-columniste Janet Albrechtsen kwam enkele jaren terug met de fraaie tegenstelling larger or latte om de Australische publieke stemming weer te geven. Larger vertegenwoordigt de blue collar workers in Sydney West, latte vertegenwoordigt de ‘weldenkende’ en in grote meerderheid links tot extreem linkse bewoners van de hippe City-, Eastern Suburbs- en Inner West-wijken. Je zou kunnen zeggen dat latte in meerderheid principeel stemt op The Greens, terwijl de larger-kiezer veel meer een zwevende kiezer is die stemt op de partij die hen het beste vertegenwoordigt. De ene keer is dat Labour, maar er is niet veel voor nodig om die sympathie van het moment te laten verdwijnen richting de Liberals en vice versa.

Alle politici weten dat ze voor succes de stem van de Westies nodig hebben. Dit gegeven zorgt ervoor dat al te radicale ideeën van de latte crowd – lees steun voor ex-Guantanamo Bay gevangene David Hicks, lees ongebreidelde immigratie, etc. – zelfs ten tijde van een regering-Rudd in de politiek geen kans maken omdat een teveel overhellen naar die kant onvermijdelijk een verlies aan aanhang onder de Westies veroorzaakt.

Na zijn overwinning twee jaar geleden kon Kevin Rudd – mede dankzij de stimulus package van de overheid die Australië van een economische depressie heeft gered – zich verheugen in een enorme populariteit die hem in alle polls ver boven zijn Liberal-tegenstanders deed uitstijgen.

Maar het tij is aan het keren. En het is vooral Rudd’s paradepaardje de ETS (Emissions Trading Scheme) dat hem schade oplevert. Na het debacle van Kopenhagen is daar opeens Tony Abbott als nieuwe Liberals-leider en echt serieuze opponent van Rudd. Climate sceptic Abbott heeft de discussie omtrent de ETS weer geheel opengetrokken en dat levert Rudd politieke schade op.

En het is precies op dit punt dat de regering de afgelopen weken nog meer schade heeft opgelopen. Onderdeel van Rudd’s stimuleringspakket was een flinke financiële injectie in het bedrijfsleven. Minister van Milieu Peter Garrett – ook in Nederland wellicht nog bekend uit zijn vorige leven als zanger van de zeer politiek georiënteerde band Midnight Oil die in ons land in 1987 een top 3-hit scoorde met het nummer Beds are Burning – gebruikte dit om zijn nieuwe plan erdoor te jagen: een isolatieprogramma dat binnen een paar jaar honderdduizenden (voornamelijk nieuwe) huizen van extra isolatie moest voorzien. Niet alleen goed voor de economie, maar vooral erg goed voor het milieu middels een reduktie van de CO2.

In de wil om zijn pet project zo snel mogelijk van de grond te krijgen, sloeg die hard Greenie Garrett alle waarschuwingen vanuit de industrie in de wind met fatale gevolgen. De afgelopen vier maanden zijn vier jonge isolatie-installeurs geëlektrokuteerd en tientallen huizen zijn in de fik gegaan vanwege onvakkundig aangebrachte isolatie. Een week terug heeft Garrett zijn miljardenprogramma haastig moeten afblazen met als direct gevolg dat veel installatiebedrijven over de kop dreigen te gaan.

Het is natuurlijk diezelfde installatie-industrie die als eerste schuld te verwijten is door de veiligheidsregels niet goed na te komen. Maar Garrett wordt al drie weken aangevallen omdat hij er door verschillende commissies op was gewezen dat dit zou gaan gebeuren omdat het programma uitnodigde tot dit soort shady handelingen.

Tijdens de sluitingsceremonie van de Olympische Spelen 2000 trad Garrett met Midnight Oil op om Beds are Burning ten gehore te brengen. Het nummer – dat de teruggave van land aan de traditionele Aboriginal-bevolkingsgroepen als thema heeft – werd door de band uitgevoerd in zwarte trainingspakken met groot het word ‘sorry’ erop. Dit was vooral bedoeld om de aanwezige premier Howard in verlegenheid te brengen omdat deze weigerde een ‘sorry’ uit te spreken tegenover de Aboriginal gemeenschap. Rudd zou dit in februari 2008 doen (daarover binnenkort meer op Hoeiboei). De trainingspakken met ‘sorry’ zijn de afgelopen weken in reacties in de media herhaalde malen teruggekeerd want het woord wil tot nu toe nog niet over Garrett’s lippen komen waar het een verontschuldiging betreft richting de families van de omgekomen installateurs en andere gedupeerden.

De hele kwestie geeft Rudd de nodige kopzorgen. Hij is Garrett blijven verdedigen – vanwege zijn Midnight Oil-verleden is hij een goede stemmentrekker – maar langzamerhand is hij ook gaan inzien dat het teveel schade doet aan zijn politieke geloofwaardigheid. Rudd heeft een antwoord gevonden door de verantwoordelijkheid voor het programma aan een ander – en nieuw – lid van de regering toe te vertrouwen, terwijl Garrett is afgeserveerd en zijn tijd mag uitzitten als Minister zonder noemenswaardige portfolio. Klimaatsverandering was trouwens altijd al in handen van Minister Penny Wong.

De kwestie Garrett heeft Rudd vooral zoveel politiek krediet gekost omdat Tony Abbott oppositie voert op het scherpst van de snede. Ik vind dat bepaald niet altijd even fraai: de wijze waarop Abbott de dood van de vier installateurs met grote gebaren en veel rhetoriek bij herhaling in de schoenen van Garrett probeert te schuiven is werkelijk tenenkrommend. Maar ethisch verantwoord of niet, feit is dat het geheel – in de context van de mislukte top in Kopenhagen en een groeiende twijfel aan manmade climate change – de twee partijen bijna op voet van gelijkheid brengt in de polls. Een interessant gegeven met verkiezingen op komst later dit jaar. Daarbij helpt het Rudd ook bepaald niet dat verschillende andere en kleinere ‘groene’ projecten van Garrett al evenzeer mislukt zijn.

Voor Rudd is het nu zaak te tonen dat hij ballen heeft. Zijn paradepaardje, de ETS, boet in aan populariteit en ook op het gebied van immigratie heeft hij zich het afgelopen jaar een enorme twijfelaar en draaikont getoond, met een halfslachtige houding tegenover de toenemende aantallen vluchtelingen die Australisch gebied bereiken via gammele bootjes en een uitermate lucratieve industrie van mensensmokkelaars. Tony Abbott spint er garen bij, en terecht. Ook hier komt de tegenstelling larger-latte weer om de hoek kijken. De Westies zijn overwegend typisch Australisch in hun nuchterheid en laten zich het hoofd niet snel op hol brengen. Maar als ze echt zien dat het met de immigratie de verkeerde kant dreigt uit te gaan wil men actie zien. En actie heeft Rudd te weinig getoond.

Dat de presentatie van The white paper on terrorism juist nu komt is niet toevallig. De ballen die Rudd niet kon tonen waar het de ETS en de immigratie betreft wil hij wel tonen waar het een harde en compromisloze houding tegenover terrorisme betreft. We zullen de komende weken zien in hoeverre dit zich in politieke winst zal vertalen.

Kees Bakhuyzen