Too good to be forgotten (10)

Gribouille – Mathias (1965/1997)

Gezien mijn liefde voor (populaire) muziek en mijn nooit aflatende speurtocht naar oude helden en nieuwe ontdekkingen, is YouTube voor mij een waar El Dorado, en dat geldt ongetwijfeld voor miljoenen muziekliefhebbers wereldwijd. De site voert mij terug naar muzikale helden uit mijn lang vervlogen jeugd, maar het biedt ook de beste waarborg voor een tweede kans voor namen die zonder deze site waarschijnlijk definitief begraven zouden blijven in het immer groeiende kerkhof van lang vergeten sterren.

‘Kijk en luister hier een naar. Wie is deze Gribouille?’ Bijna drie jaar geleden stuurde een vriend uit Amsterdam mij de YouTube link (thanks M – wat een ontdekking!) van het nummer Les Amants van deze mij destijds geheel onbekende Franse zangeres. Aangezien het nummer gepaard ging met een wat ‘artistiek’ aandoende animatie leverde deze video verder geen antwoord op de vraag, maar uiteraard waren er meer Gribouille-video’s en in de tussentijd zijn er nog meer bijgekomen. In vrijwel al die video’s is Gribouille wel te zien: een fascinerende, jonge Franse zangeres met kort haar en een prachtig, innemend en diep stemgeluid. Een kleine rondgang op het Internet biedt enig inzicht in het leven van de zangeres, al is het miniem.

Gribouille werd in 1941 in Lyon geboren als Marie-France Gaîté (haar pseudoniem dankt ze aan een van haar onderwijzers). Op 15-jarige leeftijd begon ze te zingen in bars en een jaar later liftte ze naar Parijs waar ze een tijdje op straat leefde, met een ongebruikt autowrak als slaapplaats. Ook in Parijs begon ze te zingen en mede dankzij Jean Cocteau – met wie ze bevriend raakte - werd ze na enige tijd ontdekt, met een eerste single als resultaat. Tussen 1963 en 1967 maakte ze verschillende 33- en 45-toeren platen. Ze was medecomponist van alle nummers (ik weet het niet zeker, maar ik heb het idee dat ze vooral garant stond voor de teksten, terwijl ze voor de muziek de hulp van componisten inschakelde).

In haar tienerjaren leed Gribouille aan geestelijke instabiliteit, en ze werd - tegen haar zin – enige tijd opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. In hoeverre dit meespeelde in haar dood is mij niet bekend, maar op 18 januari 1968 overleed ze ten gevolge van een fatale mix van alcohol en medicijnen. Algemeen wordt aangenomen dat ze zelfmoord pleegde.

Het maakt de mythe alleen maar groter, al lichten haar vaak trieste maar tegelijkertijd intens mooie nummers een tipje op van de sluier. Wie was deze Gribouille? En vooral: waarom is deze zangeres nagenoeg onbekend en kom je haar nooit tegen in het rijtje Brel, Greco, Barbara, Brassens en Gainsbourg, om maar enkele namen te noemen? Er is weinig Gribouille-materiaal verkrijgbaar, maar via Amazon heb ik de verzamel-cd Mathias in huis. Helaas niet met Les Amants, maar wel met het bijna net zo mooie titelnummer en het intens mooie Mourir demain. Voorzover ik kan nagaan is deze cd uit 1997 de enig leverbare titel. Hopelijk levert wat extra speurwerk nog meer op, want Les Amants moet toch ergens op cd verkrijgbaar zijn. Mocht iemand me op weg kunnen helpen, graag!

Inmiddels heeft zich binnen mijn vriendenkring een kleine schare Gribouille-fans gevormd en de kring breidt zich laangzaamaan uit. Voor alle liefhebbers van het kwalitatief hoogstaande Franse lied van enkele decennia geleden: begin eerst met het beluisteren en bekijken van de cd’s op YouTube. Onnodig toe te voegen dat ik Mathias van harte kan aanbevelen. Van de VS naar Sydney binnen drie weken in de brievenbus, moet naar Nederland ook lukken.

Kees Bakhuyzen

Youtube: Les Amants en Mourir Demain