Reacties op 'De ongelooflijke slechtheid van het opperwezen' van Karel van het Reve

"De Heer K. van het Reve stelt zich op als demagoog ter bevordering van het destructieve en verschilt daarin slechts marginaal van Hitler."

Hoeveel reacties zou Karel van het Reve op zijn stuk De ongelooflijke slechtheid van het opperwezen hebben gekregen als het internet in 1985, het jaar dat DOSvhO in NRC Handelsblad (!) verscheen, al net zo volgroeid was geweest als nu?


Meer dan vijftig reacties ontving Karel van het Reve op het stuk waarin hij op aanschouwelijke wijze de ongelooflijke slechtheid van religie en van God en Jezus in het bijzonder beschrijft. In een vervolgstuk in diezelfde NRC schrijft Van het Reve: “nog nooit heb ik op een stuk zoveel reacties gehad.

Dan hebben we het dus wel over brieven, U weet wel een met de hand geschreven of getypt vel papier dat in een aparte envelop wordt geschoven, waarop een postzegel moet worden geplakt waarna U vervolgens de deur uit moet om de brief op de bus te doen, en als de postbestellers niet staken dan wordt de brief een werkdag later afgeleverd. (Als men dan zoveel moeite nam om een brief te sturen, dan neem ik aan dat dat niet anoniem gebeurde.)

Ja, religie maakt wat los bij de mensen, dat weten we en het is gezien de dagelijkse actualiteit niet moeilijk te beweren dat 'de islam', de splijtzwam van onze tijd, nog méér losmaakt dan welke religie ook, maar in 1985 waren de reacties op De ongelooflijke slechtheid van het opperwezen niet mals.

Karel van het Reve in een vervolgstuk over de reacties: “Twee lezers waren het min of meer met me eens. Drie anderen verdedigden mijn recht om mijn mening te uiten, ook als die voor christenen onaangenaam was. De rest was vaak kwaad en gekwetst om wat ik beweerd had en velen waren bovendien boos op de redactie die mijn stuk had geplaatst. Een paar zegden hun abonnement op. Enkele anderen dreigden daarmee.. Het somberste uitte zich een lezer in Arnhem, die schreef: 'De Heer K. van het Reve stelt zich op als demagoog ter bevordering van het destructieve en verschilt daarin slechts marginaal van Hitler.' (…) er was ook iemand in Dronten die schreef dat 'God zo goed is, dat Hij de doodstraf voor Karel van het Reve nog uitstelt om hem de gelegenheid te geven zich te bekeren'. De meeste brieven waren overigens vriendelijk van toon.

En zo bespreekt en weerlegt Van het Reve, wegbereider voor moderne kritiek op religie, kalm en nuchter zo'n beetje alle binnengekomen lezersbrieven op DOSvhO, waarbij hij onbevangen nieuwe voorbeelden aandraagt die de ongelooflijke blindheid van christenen voor de slechtheid van hun eigen geloof laat zien.

Denk aan Abraham die van God opdracht krijgt zijn eigen zoon de keel af te snijden. Van het Reve ging hierover op de televisie in debat met een vrijzinnige dominee (PvdA). “Is dat nu geen schurkenstreek van die God, vroeg ik. Nee, zei de dominee, 'want het hoefde niet!' Op het laatste moment hield God – zoals je op allerlei schilderijen kunt zien – de hand van Abraham tegen. Die zoon bleef in leven. Ik kon die dominee niet aan zijn verstand brengen, dat het niet door laten gaan van die moord het gedrag van God geenszins beter maakt. Als een mens zo iets zou doen, zou men die mens dan niet voor een schurk houden? Op die vraag kon ik van die christen geen bevestigend antwoord krijgen.

(Ik moet het boek Het Monotheïstisch Dilemma van Paul Cliteur, dat over religieus terrorisme gaat, nog lezen. Ik zie Cliteur gezien zijn vorige werken dezelfde lijn volgen als die van Karel van het Reve. De commotie die nu rond Cliteurs boek ontstaat, spreekt wat mij betreft boekdelen.)

Ronduit leuk vind ik Van het Reves bekentenis over Jezus Christus voor wie hij nooit enige sympathie heeft kunnen opbrengen. Een o zo gevoelig onderwerp maar ik deel die afkeer, zij het om een andere reden. Wie denkt die Jezus wel niet dat hij is, dat ie 't leed, de zonden van de hele wereld moet dragen en voor 'ons' gestorven is? Wat een ongelooflijke slijmbal! Laat ie zich met z'n eigen zaken bemoeien! Niemand hoeft zich voor mij op te offeren, Jezus heeft niets met mijn zonden of fouten te maken, daar draag ik graag zelf de verantwoordelijkheid voor.

Als deze twee stukken van Van het Reve over de islam zouden gaan dan acht ik het schier onmogelijk dat ze anno 2010 in de NRC zouden worden gepubliceerd, al was het maar om de eenvoudige reden dat Van het Reve geen moslim is. Mocht de Volkskrant de artikelen wel willen plaatsen, dan schat ik in dat aan het aantal reacties geen einde zou komen.

Terwijl het gewoon prettig leesvoer is, vooral als je bedenkt hoe ongelooflijk schijnheilig er tegenwoordig met islamcritici en kritiek op de islam in het algemeen wordt omgegaan. Een kind kan echter zien dat de islam alle andere religies in slechtheid, schijnheiligheid en discriminatie met gemak overtreft.

Hitler, censuur, gekwetste gevoelens en de doodstraf voor Karel van het Reve, 't kwam allemaal langs in 1985, alleen heeft Karel van het Reve, hij overleed in 1999, geen moment voor zijn leven hoeven vrezen.

Tot voor kort kenden gelovigen in Nederland wel hun plek. Daar is dan ook jaren, zeg maar eeuwen, 'werk' aan voorafgegaan. Gebaseerd op de moeizame verhoudingen tussen de nieuwe islamgelovigen en de Nederlandse maatschappij vermoed ik dat er opnieuw heel veel werk moet worden verzet voordat ook deze gelovigen hun plek kennen. En er is geen opperwezen dat ons daarbij helpt.

AnneliesvanderVeer 

P.S. Zojuist is het vijfde deel van Het Verzameld Werk van Karel van het Reve verschenen.
10.12.10

22 opmerkingen:

  1. "De ongelooflijke slechtheid van het opperwezen"
    Het toedichten van al die menselijke eigenschappen aan een "opperwezen" , is toch wel het meest weerzinwekkende wat ooit uit het menselijke brein ontsproten is . Dat optooien als een kerstboom met allerlei menselijke eigenschappen van de oorzaakloze onkenbare eeuwige is in mijn ogen een vorm van achterlijkheid die gelijk staat met de idee dat de zon rond de aarde draait of dat de aarde een platte schijf is en als je maar lang genoeg doorloopt je van zelf over de rand valt .

    BeantwoordenVerwijderen
  2. *Al die opperwezens zijn naar onze maatstaven ongelooflijk slecht vooral voor ongelovigen.
    *En inderdaad de huidige mores maken het de policorrecte pers onmogelijk een artikel van deze strekking te publiceren.
    *En inderdaad wie het waagt om een nieuw geimporteerde religie te critiseren zet zijn leven in de waagschaal.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Goed, om het allemaal eens even weer in een historisch perspectief geplaatst te zien! Je zou haast vergeten dat er pre-islamitische tijden in Nederland waren. Bedankt, dus. Dat wordt inderdaad weer hard werken...

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Het verhaal van Abraham en Isaak is niet anders dan een metafoor van een gevoelen, dat op enig moment in de geschiedenis van de mensheid het mensenoffer niet meer (maatschappelijk) werd geaccepteerd. Het is logisch dat God, immers de autoriteit op het gebied van normen en waarden, dit de facto vaststelt. Een en ander heeft in daarom niets met slechtheid van het opperwezen te maken.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Als God bestond zag de wereld er heel anders uit.

      Geloof is gewoon pure BUllshit of in goed Nederlands
      Totale on-zin.
      Sprookjes voor volwassenen die helaas op de zondagsschool en catechesatie aan nog jonge ONRIJPE kinderen worden gevoerd.

      Mensenoffers, MENSENOFFERS
      Ach @Eduaar Wat dacht je van Pedofielen Satanisten die bij iedere satanische "feestdag" wel 10 kinderen offeren (lees afslachten, verkrachten hart uitrukken en wat al niet.) , waarbijin sommige sessies overigens zeer hooggeplaatste personen aanwezig zijn. Tis maar een weet.
      Wat dacht je van Afghanistan, van Irak (1,5 miljoen doden) van Egypte, Libie, Mali, Oekraine ?

      Zo ken ik nog wel doorgaan.....eindeloos...

      Jammer God , dank u God voor uw goedertierenheid!!!

      Verwijderen
  5. Volgens de meeste theologen heeft Jezus (waarschijnlijk best een toffe gast die zich afzette tegen de religieuze elite van die tijd) nooit zelf iets gezegd over het sterven voor onze zonden. Dat hebben zijn volgers ervan gemaakt, toen de door Jezus voorspelde komst van het koninkrijk Gods nogal op zich liet wachten. Anders was hij helemaal voor niks gekruisigd.
    Ik heb weinig met de Bijbel, maar vind Jezus toch wel een sympathieke vent.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. "Ik heb weinig met de Bijbel, maar vind Jezus toch wel een sympathieke vent."

    Leuk dat dit in de reacties genoemd wordt.

    Karel van het Reve vond Jezus (zie Evangelie van Mattheüs) uitmunten in arrogantie. "Hij spreekt geen vriendelijk woord, blaft iedereen af, geneest zieken niet uit menslievendheid, maar uit propagandistische overwegingen - een heel bedenkelijk trekje - en doet of hij de wijsheid in pacht heeft. Toch hoor je bijna iedereen met vrij grote sympathie over Jezus spreken."

    Van het Reve denkt dat dat komt dorodat veel mensen het slachtoffer geworden zijn van christelijke propaganda. Net als de volgelingen van Marx en Lenin:

    Van het Reve "Je ziet dan hoe 'andersdenkenden' de leer van zo'n verlosser ('grondlegger' in marxistisch jargon) verwerpen, maar zich prijzend uitlaten over zijn morele kwaliteiten. Multatuli, die christenen niet kon luchten, gaf hoog op van Jezus.(...)
    Zo kom je vaak mensen tegen die afkering zijn van het christendom, maar zelden iemand die Jezus een onuitstaanbaar figuur vindt."

    Idd.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Alleen al het feit dat Jezus tijdens zijn leven niemand heeft vermoord zet hem een eind boven de God van het oude Testament en pakweg de helft van de personages uit de Torah en de Koran.

    Arrogant zijn alle leiders. Anders kun je niet leiden. Ik vind Reve's idee dat hij mensen slechts heelde voor propaganda-doeleinden wat halfjes. Al dat lepra-kuren is natuurlijk uberhaupt nooit gebeurd, maar mocht Jezus van God die kracht hebben gekregen dan zou het ook weer wat hypocriet zijn om dat de hele tijd achter gesloten deuren te doen.

    En zelfs als Jezus zelf een wat stoïcijnse houten Klaas was, met zijn aanval op rabbi's, de belasting van de Romeinse bezetters, de Sabbath en het vasten was het iemand met enige religiekritiek. Dat mag ik wel.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. @Simon Arrogantie en Leider hoeft niet samen te gaan.
      Oh nee, God verhoede het. Sorry dat ik nu zijn naam even ydellijk gebruik :)

      Verwijderen
  8. Altijd leuk een stuk over KvR en inderdaad, wat zouden de reacties zijn geweest op een stuk van zijn hand, getiteld "De ongelooflijke slechtheid van Allah"?

    Overigens klinkt de vaststelling van "ook niet malse" reacties mij bijna als een Teeuwen-grap in de oren. Ok, er is de demagogische "Godwin avant Godwin" die door Reve zelf met het nodige gevoel voor understatement wordt beschreven als "somber". Maar voor het overige bleken de meeste reacties juist verre van spectaculair, schrijft KvR.

    Vergelijk dat eens met de welhaast gegarandeerde doodsbedreigingen die Van het Reve tegenwoordig ten deel zouden vallen, indien hij het zou hebben aangedurfd hetzelfde stuk over de Islamitische oppergod te schrijven.

    De m.i. wat overdreven parallel blijkt een aanloopje naar een betoog dat ruim baan verschaft aan het bekende Zappa-syndroom dat nog altijd rondzingt in anti-christelijke kringen.
    Een beetje teleurstellend.

    Sag.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Nog een leestip, van de Brit Philip Pullman:

    'De goede man Jezus en de schurk Christus'.

    En Paul Verhoeven schreef in 'Jezus van Nazaret', volgens Arjan Peters (VK) "Het swingendste boek over Jezus".

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Thnx, kleine toevoeging, namens ondergetekende atheïst, aan het leeslijstje en bijzonder geschikt voor deze donkere dagen voor.. eh de "feestdagen" om maar zo neutraal mogelijk te blijven ;)

    Van de Amerikaanse historicus (en Ron Paul supporter), Dr. Tom Woods:

    "How the Catholic Church built Western Civilization" (2005)

    Geen on-topic leestip, maar van dezelfde auteur deze absolute aanrader om iets te leren over de oorzaken van de huidige economische crisis (en vorige crises) en de "Opperwezens" die aan de touwtjes trekken:

    "Meltdown, a free-market look at why the Stock Market collapsed, the Economy tanked, and Government Bailouts will make things worse" (2009)

    Een korte indruk van Dr. Woods als spreker op YT (boeiend, grappig en leerzaam)

    Sag.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Ik heb Verhoeven's boek gelezen, en hoewel ik het bepaald niet overtuigend vond als 'zoektocht naar de historische Jezus' is het wel een vermakelijk betoog. Hij combineert een historische en literaire aanpak die elkaar nogal eens tegenspreken, maar hij heeft wel een originele seculiere invalshoek. Jezus als een soort Che Guevara, die met zijn groep revolutionairen de staat ten gronde wil richten.
    De paar honderd noten en referenties moet je overslaan, en het gewoon lezen als een soort vijfde gospel. Een leuk kerst-cadeau voor eventuele Jezus-geïnteresseerde familieleden.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Beste Annelies,
    Wat jij allemaal denkt over Jezus is niet zo heel belangrijk. Interessanter en belangrijker is wat Jezus zoal dacht.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Ter aanvulling: Dirk Verhofstadt over De islam. Kritische essays over een politieke religie, ASP, 2001, 784 blz.

    Sam en Wim van Rooy (Red.)


    (...) Wie nu nog beweert dat de problemen rond de orthodoxe islam onbetekenende hersenspinsels zijn en dat we een en ander moeten relativeren, is medeplichtig aan schuldig verzuim. Zwijgen is geen optie meer. Tegelijk moeten we opletten voor de apologeten van de monoculturele samenleving zoals een Geert Wilders of diegenen die menen dat we het christendom moeten versterken om ‘weerstand’ te bieden tegen de orthodoxe islam. Het is niet toevallig dat het Vaticaan aan de kant staat van orthodox islamitische landen in zaken zoals vrouwenrechten, abortus en homoseksualiteit.

    Volledige tekst hier:

    De islam. Kritische essays over een politieke religie

    BeantwoordenVerwijderen
  14. N.a.v. het citaat van bovengenoemde Belg:

    En ook is het niet toevallig dat de huidige Paus in zijn buitenverblijf uitgebreid sprak met Oriana Fallaci, een auteur en activiste die op het gebied van de counterjihad ietsje meer gewicht in de schaal legt dan meneer Verhofstadt. En bovendien Regensburg lezing, anyone?

    Als wij in het vrije Westen in onze strijd tegen de islamisering het uitsluitend zouden moeten hebben van een handjevol salon-laïcisten, dan zou ik - nota bene als atheïst - bijna in de verleiding komen om te zeggen, "Lieve God bewaar ons" ;-)

    Hier overigens nog een interessante bespreking van het meer recente werk van Paul Cliteur.

    Sag.

    BeantwoordenVerwijderen
  15. "Het monotheïstisch dilemma zal veel stof doen opwaaien, zeker binnen religieuze kringen en diegenen die ervan overtuigd zijn dat religie een belangrijke factor speelt in de sociale cohesie van een samenleving. Cliteur toont echter overtuigend aan dat elke monotheïstische religie alleen zorgt voor cohesie binnen de eigen geloofsgroep maar tegelijk ook voor weerstand bij anderen, en dat het daarom geen basis kan zijn voor een vreedzame samenleving. Zijn stelling is dat we onze duur bevochten vrijheden niet kunnen veilig stellen door toegevingen te doen aan de intoleranten, maar dat we die vrijheden juist maximaal moeten gebruiken om die intolerantie aan te duiden. Wie meent dat zijn stellingen veel te scherp zijn, moet dringend de Bijbel en andere ‘heilige’ teksten onderzoeken, zoals Cliteur deed. Dan zal men lezen dat de monotheïstische godsdiensten niet alleen pleiten voor naastenliefde en begrip voor de ander, maar ook en vooral voor geweld en intolerantie. En zolang fanatici die laatste aspecten even of meer belangrijk vinden dan de rest, zullen we geconfronteerd blijven met religieus terrorisme. En dat laatste leidt niet alleen tot steeds strengere maatregelen als we een vliegtuig nemen, maar beperkt ook steeds meer onze vrijheid om zonder vrees te zeggen wat we denken."

    Lees hier de recensie van Dirk Verhofstadt:

    PaulCliteurMontheistischDilemma

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Om e.o.a. reden is mijn verwijzing naar het artikel van blogger "Lucida" over de discussie tussen Cliteur en Niemöller zoek geraakt..

    Vandaar nogmaals de link.

    Sag.

    BeantwoordenVerwijderen
  17. "Tegelijk moeten we opletten voor de apologeten van de monoculturele samenleving zoals een Geert Wilders of diegenen die menen dat we het christendom moeten versterken om ‘weerstand’ te bieden tegen de orthodoxe islam. Het is niet toevallig dat het Vaticaan aan de kant staat van orthodox islamitische landen in zaken zoals vrouwenrechten, abortus en homoseksualiteit."

    Dirk Verhofstadt heeft hier natuurlijk groot gelijk.

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Naast de canard m.b.t. de zogenaamd door Wilders voorgestane "monoculturele samenleving", schrijft Verhofstadt in de genoemde recensie instemmend over Cliteur:

    "Zo verwerpt hij de stereotypering dat ‘dé’ islam, en dat ‘alle’ of ‘de meeste’ moslims een bedreiging zouden vormen, zoals Geert Wilders en het Vlaams Belang beweren. ‘Men moet de gematigde meerderheid niet van zich vervreemden door onjuiste generalisaties over de meerderheid."

    Beide auteurs zouden er goed aan doen hun van demagogie druipende claims - over de "stereotypering" van moslims door Wilders c.s. - met feiten, c.q. feitelijke uitspraken te onderbouwen.
    Het kan zijn dat ik mij ernstig vergis, maar omtrent de meerderheid van de moslims benadrukken Wilders en vele andere islamcritici (waaronder o.a. Robert Spencer van JihadWatch) juist bij voortduring dat zij geen bedreiging vormen.

    Verder mag er hopelijk wel op worden gewezen dat het in één adem noemen van de PVV met het Vlaams Belang een doorzichtig trucje is, het bekende "guilt by association", m.i. typerend voor een auteur die het aan inhoudelijke argumentatie ontbreekt.

    Sag.

    BeantwoordenVerwijderen
  19. Met die zogenaamd door Wilders voorgestane "monoculturele samenleving", slaat Verhofstadt de plank inderdaad wat mis, maar hij wijst wel zeer terecht op de griezelige ontwikkeling dat velen menen dat we het christendom moeten versterken om ‘weerstand’ te bieden tegen de orthodoxe islam.

    Dat hoor je gek genoeg tegenwoordig bijna niemand meer zeggen..

    BeantwoordenVerwijderen
  20. Meindert Fennema over Cliteurs boek:

    Goddelijke bevelstheorie ontkent individuele autonomie
    In de afgelopen tien jaar is vrij plotseling het idee ontstaan dat wij in een joods-christelijke traditie staan en dat wij die moeten verdedigen tegen aanspraken die moslims maken op een eigen traditie, gebaseerd op islamitische wetten die zich niet verdragen met de democratische rechtsorde.

    Die stelling impliceert dat de joods-christelijke traditie zich wél laat combineren met een democratische orde. In zijn recente boek The Secular Outlook beweert Paul Cliteur echter dat de joods-christelijke traditie net zo min als de islamitische een positieve bijdrage levert aan de democratie, omdat ook het jodendom en het christendom gebaseerd zijn op een goddelijke bevelstheorie die de morele autonomie van de mens ontkent. En zonder morele autonomie geen liberale democratie.

    Als Cliteur gelijk heeft, dient de democratische rechtsorde erop gericht te zijn alle goddelijke bevelstheorieën buiten de deur te houden. Cliteur noemt dat in zijn boek ‘het seculiere perspectief’. Burgers die het ‘joods-christelijk perspectief’ omhelzen, staan niet afwijzend ten opzichte van een rechtsstaat die het christendom een geprivilegieerde positie toeschrijft. In hun ogen is niet elke goddelijke bevelstheorie een vijand van de democratie, maar alleen die van de islam.

    In dit laatste perspectief herkent men onmiddellijk de opvatting van Frits Bolkestein over de vrijheid van onderwijs, en de standpunten van de PVV. Paradoxaal genoeg ligt het standpunt van Rob Riemen, auteur van De eeuwige terugkeer van het fascisme, daar niet ver van af. Ook Riemen verdedigt onze cultuur als een joods-christelijke, tegen het platte materialisme van de PVV: ‘Wat ons daadwerkelijk wordt geboden door de Partij voor de Vrijheid, is het schaamteloze tegendeel van de joods-christelijke en humanistische tradities: plat materialisme, benauwend nationalisme, vreemdelingenhaat, voedsel voor ressentiment, een diepe afkeer van de kunsten en van oefening in geestelijke waarden, een verstikkende geestelijke bekrompenheid, een fel verzet tegen de Europese geest en het voortdurend liegen als politiek.’

    Lees hier verder:

    Monotheïstische religies bedreigen rechtsstaat

    BeantwoordenVerwijderen