Dwang onder de hoofddoek

Nourig Apfeld heeft een choquerend boek over een »eermoord« in Duitsland geschreven. Haar zus wordt door haar vader en enkele neven vermoord – in de woonkamer midden in Bonn. De misdaad is het eindstation van jarenlange onderdrukking en van geweld. Voor de geïntimideerde getuige Nourig Apfeld gaan de kwellingen door.


Nourig Apfeld is opgegroeid in de Steentijd. In haar archaïsche islamitische familie heersten dwang en geweld, zij en haar zus leefden met klappen, mishandelingen en vernederingen. Haar zus Waffa werd niet oud. Haar eigen vader en twee neven vermoordden haar, in haar eigen woonkamer in Bad Godesberg bij Bonn, zoals Apfeld na jarenlang stilzwijgen in haar boek »Ik ben getuige van de eermoord op mijn zuster« schrijft. Zijzelf moest aan het touw trekken, dat om de nek van het nog warme lichaam van Waffa was gebonden. Als waarschuwing. Met het omschreven eigen martelaarschap wijst de schrijfster ook op sterke fundamentalistische krachten, van wie het »mensenvijandige systeem« in Europa zou zijn gearriveerd.

Op de leeftijd van 7 jaar volgden Nourig, haar zus en haar moeder de vader vanuit Syrië naar Bonn, waar hij als regimetegenstander en Koerd naartoe was gevlucht. De moeder is analfabete, blijft geïsoleerd, wordt steeds ongelukkiger en depressief, slaat haar kinderen en dringt Nourig een leven als »slavin in de hel« op. De vader wordt beïnvloed door zijn twee volwassen neven, die spreken van een schande voor de clan. Zijn dochters zouden nog steeds te vrij en te weinig onderdanig zijn.

Heropvoeding in Turkije

Waffa, opstandiger dan haar oudere zuster, wordt voor heropvoeding naar Turkije gestuurd. Na twee jaar komt ze geestelijk gebroken terug, verkracht door familieleden en zwanger. Ze is dan 16 jaar oud. Ze vraagt om hulp bij het bureau jeugdzorg, maar volgens de schrijfster faalde dit over de hele linie. Waffa loopt steeds opnieuw weg, wordt dakloos, uiteindelijk vermoord, het stoffelijk overschot wordt in een auto weggebracht, wat Nourig als ooggetuige heeft gezien.

Nourig leeft mechanisch door en probeert te zorgen voor de andere volledig verwaarloosde zus en broer. Meer dan tien jaar later, vele therapieën, enkele successen uit eigen kracht aan de universiteit en in bijbaantjes verbreekt zij haar stilzwijgen. Haar huwelijk met een Duitser, die haar belangrijkste houvast was, mislukt. Hij en vele andere vrienden blijven haar desondanks steunen.

Het onderzoek van de politie brengt Apfeld in levensgevaar, een toegezegd getuigebeschermingsprogramma blijkt een farce te zijn, eindigt als fiasco, ook krijgt ze niet de beloofde nieuwe identiteit. Het in 2007 begonnen proces eindigt met een 8-jarige gevangenisstraf voor haar vader wegens doodslag. Neef Kaan, die door de schrijfster als de hoofddader wordt verdacht, komt op vrije voeten. Ook nu nog geeft de Duits-Syrische de naam van haar woonplaats niet prijs en is bang voor de eigen familieclan.

Verdorven eerbegrip

De zogenaamde »eermoord« is »moord in naam van een in verkeerde banen geleid en verdorven eerbegrip« - en ook in Europa gearriveerd, schrijft Günter Wallraff in het voorwoord van het boek. »Als importartikel van migranten, die hun vrouwen- en kindervijandige houding uit hun oude naar hun nieuwe thuis hebben geïmporteerd«. De schrijver uit Keulen benadrukt: »Dagelijks geweld en gedwongen huwelijk doden sluipend, de ’eermoord’ onmiddellijk. Allebei zijn moord uit zelfverzekerde patriarchale overtuiging.«

Om je bij zo’n moord te beroepen op de islam of op Allah is absurd, zegt Wallraff. »Het zou een slechte God zijn, die zijn vrouwelijke scheppingen en kinderen op het altaar van mannelijke machtsaanspraken laat afslachten.«
Apfeld zou niets mooier voorstellen dan het in werkelijkheid zou zijn, ook zichzelf zou ze hard aanpakken, net zoals de Duitse instellingen. »De islamitisch-traditioneel-archaïsche waardeorde van dit systeem is gebouwd op een heerschappij van angst, onderwerping en steeds ook opnieuw terreur«, waarschuwt Apfeld. »Ik stel aan migranten uit de islamitische cultuurkring de vraag of hun leven in een parallelwereld het echt waard is om naar te streven.« De hoofddoek, waartegen ze in haar jeugd steeds weer in opstand kwam, beschouwt ze als een teken van onvrijheid en onderdrukking, als een »oorlogsverklaring aan de Verlichting en de mensenrechten.« Het zou tijd zijn om meer moed en ruggengraat te laten zien, appelleerde de schrijfster. Zijzelf is met een goed voorbeeld en moedige uitspraken voorop gegaan.

Yuriko Wahal

Bron

Vertaald uit het Duits door: E.J. Bron