Zes Kristallnacht-herdenkingen op stalinistische wijze verdwenen

“Sinds 1992 organiseert Nederland Bekent Kleur (NBK) een herdenking van de Kristallnacht.” Voorzitter René Danen kan dit nog zo vaak herhalen op de website van zijn ’antiracistische’ stichting, maar daarmee wordt deze bewering nog geen waarheid. Het prominente lid van GroenLinks verzwijgt stelselmatig dat NBK van 2002 tot en met 2007 geen bijeenkomst heeft georganiseerd. Het gat van zes jaar heeft alles te maken met het politieke misbruik van de Kristallnacht door Danen en zijn vrienden bij de Internationale Socialisten. 
 
Door de geschiedenis op stalinistische wijze te herschrijven probeert Danen het verband te verdoezelen tussen de hetze tegen Pim Fortuyn en de campagne tegen Wilders. Daarom dit korte overzicht. Wie zo maar wat roept over de onbetrouwbaarheid van deze website, kan alles nog eens nalezen in genoemde bronnen, die zijn na te slaan in de mediadatabank LexisNexis.
 
Deze databank is onduidelijk over de beginjaren. De eerste vermelding dateert uit 1993, maar in 1994 staat te lezen dat er ook al in 1992 een herdenking van de Kristallnacht is geweest. 
(Bron: ANP, 8 november 1993, ANP, 2 november 1994)

Voor de herdenking van 2000 is er al het nodige te doen. Het Comité Joods Verzet ziet af van een eigen tweejaarlijkse herdenking (die meestal in juni plaatsvindt maar dit keer voor 9 november was gepland) uit angst voor de veiligheid van de deelnemers. Aanleiding voor deze stap zijn antisemitische leuzen en incidenten rond een recente Palestina-demonstratie in Amsterdam. Het Centrum Documentatie en Informatie Israël (CIDI) neemt daarop deze herdenking over en sluit zich aan bij de jaarlijkse herdenking van Nederland Bekent Kleur. KMAN-secretaris Mejatti (tevens GroenLinks-deelraadslid in Slotervaart), PvdA-raadslid Fatima Elatik en diverse Marokkaanse organisaties roepen op aan de herdenking mee te doen. Deze wordt vanwege de verwachte drukte verplaatst naar de Dokwerker.
(Bronnen: ANP, 25 oktober 2000, Telegraaf, 26 oktober 200, Trouw 26 oktober 2000, NRC Handelsblad, 26 oktober 2000, Volkskrant, 26 oktober 2000, ANP, 31 oktober 2000)

Bij de herdenking zelf ontstaat grote deining als Abdou Menebhi, voorzitter van de Stedelijke Marokkaanse Raad in Amsterdam, de Palestijnse kwestie aansnijdt. Zijn toespraak wordt afgebroken door Jacques Grishaver van het Nederlands Auschwitz Comité. Menebhi heeft zich niet aan de afspraken gehouden, zegt Ronny Naftaniel namens het CIDI. Menebhi zegt later dat de Marokkaanse gemeenschap juist boos is omdat hij is weggehoond. Hij beweert dat Bastiaan van Perlo, toenmalig voorzitter van NBK, op de hoogte was, maar deze zegt dat Menebhi wist dat hij niet uitgebreid mocht ingaan op de toestand in het Midden-Oosten. PvdA-raadslid Fatima Elatik vindt dat men Menebhi had moeten laten uitpraten. Naftaniel van zijn kant merkt op dat Menebhi had moeten beseffen dat hij op een gevoelige plek stond, waar vandaan veel Joden zijn weggevoerd tijdens de Bezetting.
(Bronnen: ANP, 9 november 2000, Parool, 10 november 2000, NRC Handelsblad, 

10 november 2000, Volkskrant, 10 november 2000, Trouw, 11 november 2000, Parool, 11 november 2000, Volkskrant, 11 november 2000).
Na alle toestanden van het jaar daarvoor is het opvallend stil in 2001. Vanwege de sabbat is de herdenking op zondag 11 november. Nederland Bekent Kleur stelt de samenkomst in het teken van de aanslagen van 11 september. Bij het Joodse verzetsmonument aan de Amstel staan slechts tientallen mensen in de regen. Het CIDI doet niet meer mee. NBK-voorzitter Van Perlo waarschuwt voor Pim Fortuyn, beoogd lijsttrekker van Leefbaar Nederland, die ‘zijn weerzin tegen islam en moslims niet onder stoelen of banken steekt’. Hij spreekt zijn vrees uit voor ‘onverdraagzaamheid’ en ‘het creëren van zondebokken’.
(Bron: Parool, 12 november 2001).

Nederland Bekent Kleur speelt in de maanden daarna een hoofdrol in de campagne tegen Fortuyn. Van Perlo schrijft samen met medebestuurder Saskia Boumans, Pepijn Brandon van de Internationale Socialisten (IS) en de huidige NBK-voorzitter René Danen een stuk, waarin tot een tegenoffensief tegen de politicus wordt opgeroepen. Een uitgebreid artikel staat in Socialist, het blad van de IS; een ingekorte versie komt in de Volkskrant.
(Bronnen: Socialist 130, december 2001, Volkskrant, 1 december 2001)

De samenwerking tussen NBK en IS mondt uit in de befaamde affiche ‘Stop de Hollandse Haider’, waarin wordt opgeroepen tot een demonstratie in Rotterdam op 11 mei 2002.
(Bron: Affiche)

Na de moord op Fortuyn wordt deze betoging afgelast. De organisatoren voelen zich nu zelf gedemoniseerd. Ze klagen over haatmails en bedreigingen. NBK besluit op te gaan in het door Danen aangevoerde platform Keer het Tij, dat actie gaat voeren tegen de plannen van het eerste kabinet Balkenende.
(Bronnen: ANP, 6 mei 2002, Trouw, 15 mei 2002, ANP, 24 augustus 2002).
De moord op Fortuyn maakt in 2002 een voorlopig einde van de herdenkingen op 9 november. Van Perlo meldt een dag tevoren dat NBK de plannen voor een nieuwe opzet niet rond heeft.
(Bron: ANP, 8 november 2002)

In 2003 is er wel een herdenking, maar die is georganiseerd door het Centraal Joods Overleg (CJO). Sprekers zijn onder anderen VVD-politicus Frits Bolkestein, burgemeester Job Cohen en Selami Yueksel van de gezamenlijke moskeeën.
(Bron: Trouw, 10 november 2003)

In 2004 is er op de avond van Kristallnacht geen mens te bekennen bij het Joodse monument. Oorzaak: organisatorische problemen bij Nederland Bekent Kleur.
(Bron: Parool, 10 november 2004)

Weer een jaar later is er in 2005 een informele herdenking door een handjevol mensen, maar die is niet opgezet door NBK.
(Bron: Parool, 10 november 2005)

In 2006 en 2007 wordt niets gemeld over een herdenking. Pas in november 2008 wekt NBK de herdenking tot leven. Sprekers zijn onder anderen Ed van Thijn en Mohamed Rabbae. Zes jaar na de moord op Pim Fortuyn acht Danen de tijd rijp om de Kristallnacht te gebruiken voor de agitatie tegen PVV-leider Geert Wilders. Danen haakt aan bij de vijfjaarlijkse CJO-aandenking, maar wekt grote ontstemming in joodse kring door zijn nauwe samenwerking met de Internationale Socialisten, die in 2004 meededen aan een herdenking van Hamas-oprichter Ahmed Yassin. Het Nieuw Israelietisch Weekblad (NIW) schrijft dat Van Thijn fungeert als trekpop voor terroristische troep.
(Bronnen: ANP, 9 november 2008, NIW, 14 november 2008).

Sindsdien licht de Kristallnachtherdenking wat betreft Joods Amsterdam aan gruzelementen, schrijft NIW-hoofdredacteur Esther Voet afgelopen week. Danen is echter doorgegaan. Met zijn politieke misbruik heeft hij tegenkrachten opgeroepen, die eveneens politiek bedrijven over het hoofd van vermoorde Duitse Joden. Onder aanvoering van de ‘joods-christelijke’ pastor Ben Kok, die religieuze heilsverwachtingen koppelt aan de Joodse Staat, gaan tegenstanders met Israëlische vlaggen zwaaien. Danen krijgt een koekje van eigen deeg. Hij gaat echter niet in op de groeiende kritiek.

De in het CJO verenigde Joodse organisaties nemen het heft vanaf volgend jaar in eigen handen. Hopelijk is het dan voorbij met het schandaal rond de Kristallnacht-herdenking.

Carel Brendel