Europa-mantra´s

Eén Europa is goed voor de economie,’ roepen politici, ‘de euro is goed voor onze export,’ zeggen de werkgevers, dit liefst in combinatie met een rechtvaardiging van de jaarlijkse hoge netto EU-bijdrage van Nederland, ‘door de Europese eenwording is de kans op oorlog in Europa afgenomen,´ beweren historici. En ze herhalen het, en herhalen het, en herhalen het, als een soort mantra´s, als spreuken die een magisch effect hebben, in de hoop dat het een self fulfilling prophecy is. Maar helaas; een self fulfilling prophecy is in beginsel een foute definitie van de situatie die een nieuw gedrag oproept dat het originele foute concept ‘waar maakt'. De Europa-mantra´s zijn van die self fulfilling prophecies.
Het merkwaardige feit doet zich voor dat vele organisaties de politici, werkgeversvoorzitters en historici met cijfermateriaal ten dienste staan dat het tegendeel van deze mantra´s aantoont. Instanties die (mede) door de Nederlandse staat gefinancierd worden, zoals de Algemene Rekenkamer, het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het IMF, ja zelfs het Ministerie van Financiën!

Vreemd toch, geld uitgeven om informatie te verkrijgen, om vervolgens die informatie volledig te negeren. Je zou zeggen dat als je die informatie toch niet gebruikt je maar beter die organisaties op kan heffen, maar dat zal vast niet in de hoofden van de door mantra´s benevelde politici, werkgeversvoorzitters en historici op komen. ‘Europa is goed voor de economie,’ herhalen ze, ‘de euro is goed voor onze export,’ reciteren ze, ‘dankzij de EU is de kans op oorlog afgenomen,’ zeggen ze. En in trance blijven ze deze mantra´s herhalen, voortgaand op het verkeerde pad.

Eén Europa is goed voor de economie,’ reciteren de politici. In plaats van te reciteren hadden ze beter even de IMF-cijfers kunnen bekijken. Het afgelopen decennium is de economie van de eurolanden langzamer gegroeid dan die van de overige EU-landen, die op hun beurt weer langzamer zijn gegroeid dan vergelijkbare ontwikkelde economieën elders in de wereld. De groeiachterstand op de rest van de wereld is groot, de Aziatische tijgers zijn al tijden uit het zicht verdwenen.

Eén Europa is goed voor de economie.’
Het is een mantra, het is een self fulfilling prophecy, het is onjuist. Of denkt u dat de Noren of de Zwitsers staan te springen om de EU binnen te mogen? Maar misschien kan het IMF verzocht worden geen groeicijfers meer te publiceren.

De euro is goed voor onze export,’ zeggen de werkgevers, net als de politici trouwens. En ze herhalen het en herhalen het. Ja, zonder die euro en de EU, waaraan we jaarlijks financieel stevig bijdragen, zou het er treurig voor staan met ons exporterende bedrijfsleven. Maar wat leert ons het Centraal Bureau voor de Statistiek? De export naar EU-landen heeft het afgelopen decennium een paar procent marktaandeel verloren ten opzichte van de export naar de landen buiten de Europese Unie.
Natuurlijk, de export naar de EU-landen is gegroeid in die periode, maar niet zo snel als die naar de landen buiten de Europese Unie. Of is dat laatste veroorzaakt door een voor de buitenwereld geheim gehouden handelsunie met een gemeenschappelijke munt, onzichtbaar voor het grote publiek?

En de handel met de eurolanden?
Ook die euro is toch zo goed voor onze export? Helaas, de handel met de eurolanden heeft zelfs een nog groter marktaandeel verloren.
‘De euro is goed voor onze export,’ roepen de werkgevers en politici, en ze kijken er heel vroom bij, alsof er een magisch effect vanuit gaat. Zelf zijn ze er van in trance geraakt, maar de realiteit is een andere. Door het te reciteren groeit de export niet, helaas. Maar willen ze het blijven geloven dan kunnen ze maar beter het CBS opdoeken.

We zijn netto-betaler binnen Europa, maar we krijgen er veel welvaart voor terug,’ herhalen en herhalen de politici. Ja, Nederland is relatief de grootste netto-betaler in die geweldige EU. Volgens de Algemene Rekenkamer gaat er netto ongeveer vier miljard euro per jaar richting Brussel, maar daar krijgen we ook heel wat voor terug.

Wat zegt het Ministerie van Financiën hierover in de laatste Miljoenennota; ‘Anders dan verwacht bij de start van de euro heeft ook slechts beperkt economische convergentie plaatsgevonden in het eurogebied. Landen die traditioneel concurrerend waren, bleven dat door de lonen te matigen en structurele hervormingen door te voeren. Landen die traditioneel slechts konden concurreren door hun munt af te waarderen, namen daarentegen weinig maatregelen. Zij werden dan ook steeds minder concurrerend nu de wisselkoers vast lag. Tegelijkertijd leidde de massale instroom van goedkoop kapitaal in deze landen niet tot investeringen die de productiviteit ten goede kwamen, maar tot hogere huizenprijzen en buitensporige publieke en private consumptie. De financiële markten reageerden hier niet op. De economische beleidscoördinatie in Europa bood geen mogelijkheden om de landen te dwingen tot de noodzakelijke aanpassingen. Bij de totstandkoming van de euro is tot slot weinig aandacht geweest voor de verwevenheid in de financiële sector, die later een hoge vlucht zou nemen. In het financiële en monetaire beleid werd bovendien geen onderscheid gemaakt naar het risicoprofiel van de eurolanden.’

Dat hebben ze goed gezien en mooi verwoord daar bij Financiën, en je zou denken dat die jaarlijkse bijdrage dus heroverwogen gaat worden. Maar nee hoor, we gaan gewoon door goed geld naar kwaad geld te gooien, en het gevolg is duidelijk; een Griekse junk die niet aan de cold turkey wil (wellicht vanwege de naamgeving van die behandeling), maar in zijn op krediet gebaseerde euroverslaving andere PIIGS-junks meesleept naar de onvermijdelijke overdosis, onderwijl de argeloze bancaire financiële dopeverleners met een kredietkater achterlatend die genezen moet gaan worden door de burgers van een handjevol cleane landen, die daarmee het risico lopen generaties lang met een enorme schuldenberg opgezadeld te worden.

Nee, als je een junk in huis hebt moet die zo snel mogelijk afkicken, en als die dat niet wil, dan moet hij uit huis geplaatst worden, anders verdwijnen het tafelzilver, de familiejuwelen en de creditcards waar je bij staat. Maar niet zo in het Europese huis, waar de Griekse junk samen met zijn maatjes de medebewoners financieel kan blijven uitkleden. Het Ministerie van Financiën zag het juist, maar de baas aldaar blijft zijn Europa-mantra´s herhalen, ondertussen de burger met gigantische schulden en dito risico´s opzadelend.

En die kans op oorlog binnen Europa, is die afgenomen? Nu zijn toekomstvoorspellende historici net autorijders die, turend in hun achteruitkijkspiegel voortrazen, maar kijkende naar de onvrede onder de burgers in Europa, de massale rellen in Griekenland en andere landen, de toegenomen animositeit tussen Frankrijk en Duitsland en tussen allerlei landen onderling binnen de Europese Unie, de oplopende werkloosheid in veel landen met de daarbij komende onzekerheid, een economische recessie voor de boeg, een kabinetscrisis in een van de lidstaten door de europroblematiek, zou ik zeggen; die kans op oorlog is zeker niet afgenomen in Europa, al was het maar de kans op een burgeroorlog in een van de Europese landen.

En dan hebben we het nog niet eens over de toegenomen spanningen wereldwijd dankzij de eurocrisis. Dat mantra gaat ook al niet op.

Erik Winnubst