STEREOTIEP

In de veelgeprezen Amerikaanse televisieserie The Soprano's houdt mafiabaas Tony Soprano op Columbus Day een geweldige donderpreek ten overstaan van zijn 'familieleden'. Capo Tony is het gezanik van z'n mafiabroeders over hun afkomst en identiteit zo zat dat hij ze voor eens en voor altijd een lesje leert. Het gaat er niet om waar je vandaan komt of wie je ouders zijn, maar om wat je zelf presteert, om wat je zelf bereikt hebt, omdat je slim bent "or what ever the fuck" en niet omdat je toevallig Italiaanse voorouders hebt. Het is een ongehoorde speech, een droomspeech, die diepe indruk op de kijkers maakt maar waarvan de inhoud aan twee van Tony's familieleden voorbij lijkt te gaan. Een derde mafiabroeder blijft nog wat tegensputteren, hij is in de war want zoiets heeft ie nog nooit gehoord.





'Droomspeech Tony Soprano'. (Houd vol tot aan het einde.)"Columbus was so long ago it might as well have been a fucking movie."

Gelukkig was James Gandolfini niet te trots om de rol van Tony Soprano in de televisieserie The Soprano's te accepteren. Toch heb ik eens gelezen dat Gandolfini twijfelde of hij de stereotiepe rol van mafia-baas wel moest spelen. Hij is immers een Amerikaan van Italiaanse komaf, wat natuurlijk ook de reden is dat hij voor deze rol werd gecast. Goddank hebben de schrijvers het scenario ook niet op voorhand op verzoek van de acteur aangepast. De rol leverde Gandolfini uiteindelijk drie Emmys op, waaronder één voor 'Best Actor in a Drama'.

Nasrdin Dchar is een acteur van Nederlands-Marokkaanse komaf die momenteel erg in de belangstelling staat. Hij is nog jong, 32, maar hij gaf zijn rol in een theaterstuk van scenarioschrijfster Maria Goos - niet de eerste de beste – op omdat zijn personage Mohammed een dief bleek. Dchar had geen zin in die clichérol; niet alle Marokkanen zijn dieven, nietwaar. Zat zijn trots hem in de weg? Want waarom zou een acteur die een dievenrol speelt daar niet de harten van kijkers mee kunnen veroveren? De serie The Soprano's is allang op dvd verschenen, ga daar eens lekker naar kijken, zou ik zeggen maar blijkbaar is Dchar op de een of andere manier een bijzondere acteur want Goos schreef een nieuw stuk voor hem. In Nederland is dat dus mogelijk, als je afkomst maar goed is.

Dchar won, het zal niemand zijn ontgaan, onlangs het Gouden Kalf voor beste acteur vanwege zijn rol in de roadmovie Rabat waarin drie vrienden van Nederlands-Marokkaanse komaf van Nederland naar Marokko reizen. Ik hoef de film niet te zien om te weten dat de jongens in de film vast brave jongens zijn die problemen hebben, iets met hun 'identiteit' wellicht, maar die zich onderweg naar Rabat in ieder geval niet te buiten gaan aan diefstal, godslasterlijke zuippartijen, verkrachtingen, moord of erger. Evenmin verwacht ik iets opzienbarends als een donderspeech van het niveau van Tony Soprano.

Nee, Rbat lijkt me een beetje een saaie film, die ik aan me voorbij zal laten gaan, zeker nu ik Dchars half spontane, emotionele, wat kinderachtige speech/dankwoord “ik ben een moslim, en ik sta hier met een fokking Gouden Kalf in mijn hand!” heb gezien. (filmpje) Ik kreeg de indruk dat hij zichzelf niet geheel onder controle had maar hij greep wel de gelegenheid aan om zichzelf en anderen voor bange mensen uit te maken. Hij zegt te weten wat angst doet want “bange mensen zijn makkelijk te beïnvloeden.” En: “We worden tegenwoordig geïnjecteerd met angst.” Om vervolgens te refereren aan Maxime Verhagen, Geert Wilders en diens aanhangers. Die spontane verwijzing kon en zou de succesvolle maar angstige acteur de zaal laten horen.

Er is natuurlijk geen mens die Nasdrin Dchar zijn Kalf misgunt, Verhagen niet, Wilders niet of welke PVV-stemmer dan ook. Waarom zouden ze? En in godsnaam, waarom zouden ze bang zijn voor deze man? Maar is wat hij de zaal zo nodig moest laten horen nu een speech van een gelauwerde acteur of van een slecht politicus? Dchar wil geen clichérollen meer spelen van de Marokkaan, maar hij heeft met z'n politiek beladen toespraakje juist een clichébeeld van jewelste neergezet, namelijk de Marokkaan die te trots is om een clichérol te vervullen, die uiteraard moslim is, die een moeder heeft die zich in lagen stof bedekt, die makkelijk huilt (wist ik niet, voegen we eraan toe), die trots is op zijn Marokkaanse bloed (wist niet dat dat bestond) en die het bij uitzondering ver schopt.