Bezetting

De afgelopen weken bevond ik mij qua gedachtegoed tussen doorgaans niet de meest aangewezen medestanders. Ik kan me althans niet heugen dat ik ooit hetzelfde ideaal aanhing als de Internationale Socialisten, een van de belangrijkste organisatoren van Occupy Martin Place in Sydney. Sinds de opkomst van de Occupy Wall Street- beweging staan we voor even voor dezelfde zaak, al
kan alleen de toekomst uitwijzen hoe die zaak zich verder gaat ontwikkelen.

Sinds de opkomst van Occupy Wall Street voel ik steeds een klein gevoel van euforie als ik via het nieuws verneem dat de schare protesters in New York – en inmiddels in veel andere steden wereldwijd – weer is toegenomen. Natuurlijk, er zitten nogal wat haken en ogen aan, en de bezetters in Melbourne en Sydney zijn inmiddels – afhankelijk van de bron al of niet met veel excessief machtsvertoon – van hun ‘bezettingspleinen’ verwijderd, maar daarmee is de beweging natuurlijk nog niet ten einde, zeker internationaal gezien niet.

Normaal gesproken ben ik wars van kretologie. De anti-globalisten hebben misschien in sommige zaken gelijk – ik zou me wat betreft een grondige analyse eerst eens terdege moeten verdiepen in hun motieven, lees; verder kijken dan de clichés – maar het zijn juist diezelfde clichés – anti-Amerika, anti-consumptiemaatschappij, anti-Israël, etc. - die me daarvan weerhouden.

Maar dit keer is het anders en het is niet alleen mijn instinct dat me dat zegt. Als de welvaart zo ongelijk verdeeld is, als je ziet dat een land als de VS tussen de 9 en 10 procent werkloosheid heeft met een vrijwel uitzichtsloze positie voor diegenen die op dit moment zonder baan zitten – dan is een logische redenatie reeds een antwoord op de vraag waar die vreugde betreffende Occupy Wall Street vandaan komt. En als dat niet genoeg is dan is de vaak herhaalde wrok betreffende de bailouts van banken en de daarmee gepaard gaande bonussen voor de hoge bazen alleszeggend. Cliché of niet, het moet voor iedereen zo klaar als een klontje zijn dat hier iets grondig mis is.

Ik weet het, de beweging – als we het zo mogen noemen – mist leiderschap en een duidelijk omlijnd doel, maar hopelijk kan zich dat gaan kristalliseren. Daarnaast zie ik via de beelden in de nieuwsberichten dat Occupy Wall Street breder is dan de gangbare manifestatie van anti-globalisten. Een vriendelijke, oudere dame in New York zei het treffend: “Ik kan me herinneren dat Amerika een land was waar iedereen met hard werken zijn dromen kon realiseren. Maar dat land bestaat niet meer.”

Ik kreeg voor mijn standpunt steun uit onverwachte hoek. Charles Moore, voormalig redacteur van The Spectator en The Daily Telegraph en een van de meest toonaangevende conservatieve commentatoren van het Verenigd Koninkrijk, vroeg zich onlangs in een opiniestuk in de Daily Telegraph af of links het uiteindelijk toch bij het rechte eind had gehad. Die twijfel was bij Moore gerezen omdat hij kon zien dat het principe dat het kapitalistische systeem uiteindelijk iedereen ten goede zou komen niet blijkt te werken.

Maar ook in Nederland ontwaarde ik steun voor Occupy Wall Street uit onverwachte hoek. “De overheid heeft de banken in hun onverantwoorde gedrag gesteund, maar de kiem van de ellende ligt bij de banken en de handelaars," aldus voormalig VVD-er Frank Ankersmit onlangs in Trouw. Ankersmit maakt een onderscheid tussen industrieel en financieel kapitalisme. “In de marxistische theorievorming is het 'industrieel kapitalisme' het reële kapitalisme van rokende schoorstenen en arbeid, terwijl het 'financieel kapitalisme' de daarvan afgeleide handel betreft: alles waar banken en beurshandelaren geld mee verdienen,” zo stelt hij. En het is precies dat financieel kapitalisme dat volgens hem aan de grondslag ligt van de huidige crisis. Ankersmit opteert dan ook om ‘het financiële kapitalisme in ons deel van de wereld ten grave te dragen'.

Zoals gezegd: de toekomst zal ons leren of het bij Occupy Wall Street om een hevig maar kort protest gaat of dat het de protesteerders zal lukken de beweging om te buigen naar een bestendige beweging die met gerichte en goed gefundeerde ideeën komt om werkelijk verandering tot stand te brengen. Ik hoop het, maar mijn hoop is niet gevestigd op de Occupy Martin Place-beweging in Sydney. Niet alleen opteerden de organisatoren om climate change en bootvluchtelingen ook maar direct bij het geheel te betrekken – op zich hebben ze natuurlijk dat recht, maar daarmee wordt de beweging verbonden aan zaken die op zichzelf staan – ook was in Sydney een plakkaat te zien met als opschrift ‘Occupy Wall Street, not Palestine!’. Over clichés gesproken! Niet vreemd natuurlijk als je de Internationale Socialisten als een van de belangrijkste organisatoren in je gelederen hebt.

Link stuk Ankersmit

Link stuk over Charles Moore