Waarde Kunstbroeder

Gerard Reve aan Willem Frederik Hermans, 8 mei 1968

Greonterp, Post Oudega W., Friesland.

Waarde Kunstbroeder,


(...)
Ik begrijp veel in je, & zie in jou veel eigenschappen van mijzelf, zij het soms tot in het karikaturale vertrokken, weerspiegeld, maar één ding van je begrijp ik niet: hoe kan een ontwikkeld & gestudeerd man zulke aantoonbare onjuiste & onwijze beweringen doen terzake de religie? Ik bedoel bijvoorbeeld de bewering, dat de religieuze mens, als de nood aan de man komt, zijn godsdienstige ideeën zou opgeven & 'redelijk' zou 'handelen'?* De hele geschiedenis toont toch mensen, die voor hun geloof & Godsidee alles, tot de marteldood toe, veelal vrijwillig, hebben verkozen? Of ze daar verstandig aan deden of niet, laat ik hier in het midden maar de overweldigende massa feiten is er toch?

En verder wilde ik je er voorzichtig op wijzen, dat men ook zonder rooms-katholiek te zijn, een bord voor zijn kop kan hebben. Ik ben het met Professor Rümke eens, die schrijft: 'Principieel godsdienstig ongeloof is in algemene zin geen ongeloof, integendeel: het heeft de typische structuur van geloof, met dezelfde ontaardingsverschijnselen als verstarring, bekrompenheid, minachting voor andersdenkenden, tot fanatisme & vervolging toe.' **

Waar ben jij allemaal zo zeker van, inzonderheid aangaande wie er met een bord loopt? Ik ben nergens zeker van, maar voel mij verbonden met de symbolen van de Rooms Katholieke Kerk, die met mijn leven, mijn werk & mijn gevoelswereld te maken hebben: het is voor de romantische kunstenaar die zijn religiositeit ergens een bedding wil geven, de enige religie die overblijft, althans in Europa.
(...)

Gerard K van het Reve

Uit: Willem Frederik Hermans en Gerard Reve
Verscheur deze brief! Ik vertel veel te veel - Willem Frederik Hermans
Een briefwisseling
Bezorgd door Nop Maas en Willem Otterspeer
pag. 246
2008
De Bezige Bij
WFH - Willem Frederik Hermans Instituut

Meer informatie hier.

* In 'Verder met mij' schreef Hermans dat antropologen ontdekt hadden dat het bij primitieve volken niet zo'n vaart liep met het geloof in zielsverhuizing, geesten, enz.: 'Als het erop aan komt hun buik te vullen, een huis te bouwen, oorlogen te winnen of wonden te verzorgen, handelen zij redelijk en passen ze zich aan bij de werkelijkheid.'

** Citaat uit H.C. Rümke, Karakter en aanleg in verband met het ongeloof. [achtste druk] Amsterdam [1963], p. 11-12.

8 opmerkingen:

  1. De rebelse ongeboren vrucht.

    "Advocaat Mohammed Enait, die niet wil opstaan voor de rechterlijke macht, voelt zich onheus behandeld door de berisping, het “boerenvonnis”, van de Orde van Advocaten. In gesprek met KN deze week verklaart Enait zichzelf als “verkenner” te zien, “terwijl het leger er aankomt”. Dat leger van sinds 9/11 “wedergeboren moslims” komt in opstand tegen de “interne kolonisatie” door de “wittemanswereld” en de – volgens Enait – agressieve opdringing van westerse waarden. Niet alleen Geert Wilders zou zich daaraan schuldig maken. Enait gaat desnoods door naar het Europese Hof. “Met mijn acties sla ik piketpaaltjes voor generaties na ons.” Ondanks zijn strijdbaarheid verklaart Enait wel: “Het bloed van iedere medemens is heilig, dat staat voorop.” "

    Alles wat deze Verkenner vandaag aanraakt,gebruikt of afhankelijk van is, tot aan zijn toga toe, is bedacht, geproduceerd, gepland, vernieuwd, verbeterd door de Witman.

    De Verkenner spreekt hier over groot onrecht en onderdrukking en wijst niet alleen de prestaties van de Witman af, maar zint op vervanging door alternatieven.In goed Nederlands: "Wraak".
    In ieder geval door het enige echte ware geloof.
    Deze embryo, net als zovele andere embryo's, beseft kennelijk niet dat hij zich in de baarmoeder bevindt welke hij afwijst en vernietigen wil.

    Wat als deze zwarte kip ( woordgrapje: zwarte kip; advocaat), zijn been of een ander lichaamsdeel, breekt. Wat nu als Enait nu per ongeluk, nu niet door de hand van de almachtige natuurlijk, kanker aan zijn tong krijgt ?

    Wordt het dan een Witman in een witjas of toch maar gewoon een paar kippepootjes in de hoogte gegooid voor de juiste medicijnkeuze of die oud vertrouwde VooDoo ?

    Dat is nog eens wat anders dan een vrijwillige marteldood.Alhoewel.

    En het is goed dat Verkenner Enait van zijn hart geen moordkuil maakt.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Als Gerard op Sri Lanka niet zo verdiept was in de arak hadden we - mijn zusjes en ik - hem naast zijn un belief in de Paapsche Profesie met een fles rakke gedoopt tot de Islam van de Profeet (dzbfw). De [volgt moeilijke arabische spreuk met heel veel vliegenpoepjes] volstaat voor ons. Grootse werken had hij geschreven over zijn schoonzoon @ (A)HJ. Roomsch Catholijk en onze exegese van de Islam passen wonderwel bij elkaar. You know it @ Hoeiboei. Je hebt de vier wintervertellingen toch gelezen ?

    @ dirk

    Ook prof. mr. Herman Loonstein - de advocaat van het iemand die door Jort Kelder het maffiamaatje mag worden genoemd - moet een boerenvonnis over zijn baret krijgen. Als je moet opstaan moet je ook je pet afnemen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. 'Principieel godsdienstig ongeloof (..)heeft de typische structuur van geloof, met dezelfde ontaardingsverschijnselen als verstarring, bekrompenheid, minachting voor andersdenkenden, tot fanatisme & vervolging toe'

    Hee - Da's een goeie - heeft 'ie dat gezegd?
    Hij heeft gelijk hoor..

    Atheisten dreutelen van de regen in de drup..: Zweren ze god af, zitten ze je vervolgens de hele tijd om je oren te slaan met 'bewijzen'.. :-)

    Mijn vader had een atheïstische filosofenclub, en als die ouwe zuipschuiten op bezoek kwamen hadden ze het de hele godganse avond over de god waar ze niet in geloven! :-)
    Communisten natuurlijk..vroegen zich helemaal niks af toen ook daar weer mensen verketterd moesten worden..
    Het ene schisma na het andere, maar het kwartje viel niet hoor!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. "Vaak hoor je mensen zeggen dat atheïsme ook een geloof zou zijn. Philipse laat in dit tweede deel zien dat dat onzin is. Atheïsme is niet een zelfstandige doctrine, die de atheïst zou moeten verkondigen. Integendeel, het is slechts een intellectuele reactie op doctrines die anderen, gelovigen van verschillende pluimage naar voren brengen. Het is dus een vergissing te denken dat atheïsme zelf een 'geloof' is, een overtuiging die blind wordt aanvaard.
    Vervolgens legt Philipse uit hoe de atheïst zich moet gedragen in discusssies met gelovigen en hij sluit af met de woorden: "Want godsdienst is een uitdrukking van het verlangen dat de werkelijkheid meer omvat dan ze in feite omvat. Zodra de gelovige probeert dit 'meer' helder te formuleren, bemerkt hij dat zijn formuleringen onwaar zijn, en vlucht hij in betekenisloosheid. Het is dan ook ironisch dat volgens velen alleen godsdienst een betekenis aan het menselijk leven kan verlenen."

    Lees hier evt. verder:

    Atheistisch manifest

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Hm - intellectuele reactie?

    Volgens mij is het geen intellectuele, maar een intuitieve en emotionele reactie. 'Intellectueel' kun je alleen maar vaststellen dat je er niets over kunt zeggen, als je het mij vraagt, maar voor sommigen is dat helaas niet voldoende

    Die mensen gaan dus argumenten aandragen om hun opstelling te verdedigen, maar dat is zo vermoeiend, want er valt natuurlijk niets aan te tonen. Er is niets te bewijzen en niets te ontkennen, en dus zit je onzin te kletsen om andere onzin te ontkennen. Van de regen in de drup dus

    Tegen geloof is nu eenmaal geen kruid gewassen; als je met gelovigen in gesprek gaat veroordeel je jezelf alleen maar tweeduizend jaar gekissebis nog eens dunnetjes over te doen, en voordat je het weet zit je met sura's te gooien, en moet je uitspraken doen over dingen waar je helemaal niet over na wilt denken

    Meer dan gekissebis is het niet en zal het ook nooit zijn - nietes, welles, met permissie

    Atheïsten zijn bijna net zo hinderlijk als gelovigen - hun argumenten tégen zijn net zo kinderlijk als dier argumenten vóor; hoewel het wel prettig is dat atheisten niet geloven in God natuurlijk; het is op zijn minst éen aanleiding minder om anderen de dampen aan te doen, en onzin uit te kramen

    Maar het zal wel onvermijdelijk zijn: als je lichtzinnig een miljoen 7e-eeuwse believers hebt binnengelaten valt er niet aan te ontkomen het wiel opnieuw te moeten uitvinden

    Was er maar een plaats waar de rest kon schuilen, tot het karwei geklaard is, ondertussen...

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Re : Vaak hoor je mensen zeggen dat atheïsme ook een geloof zou zijn. Philipse laat in dit tweede deel zien dat dat onzin is.

    Re : Atheisten dreutelen van de regen in de drup..: Zweren ze god af, zitten ze je vervolgens de hele tijd om je oren te slaan met 'bewijzen'.. :-)

    Blaise Pascal heeft als een der vaders van de kansspeltheorie met een klein penseetje bewezen dat atheisten die deelnemen aan de postcodeloterij gelovigen zijn.

    Het is verstandig met 1 lot te spelen want als de grote jackpot in jouw straatje valt en je doet niet mee dan heb je een godsgruwelijk probleem. Jouw hele familie of clan vindt je net zo'n sukkel als hij wiens naam ik niet hier mag noemen. Erger nog. Valt hij niet of nooit in jouw straatje dan ben je alleen een klein bescheiden inlegkruisje kwijt.

    De oprichter cum zakkenvuller van de postcode loterij was niet geheel toevallig een roomsch katholiek priester.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Nou, sòmmige atheïsten zijn gelovigen, want zij menen dat god niet bestaat.
    Een hels karwei is het om te bewijzen of aan te tonen dat God nìet bestaat.
    Dus zijn ze, in die zin, gedoemd om in tot in het hiernamaals te geloven dat god niet bestaat.

    Maar gelukkig zijn er andere atheïsten, zoals ik, die wel echte redding voor de mensheid brengen. Die weldenkers eisen van de tegenpartij, niet die van Koot en Bie, dat men met bewijzen op de proppen moet komen.
    En dat is de pest met religies. De aanhangers zijn goedgelovig en zoeken niet eerst iets uit tot ze het snappen, inzicht hebben verkregen. Logisch, want het Boek, op straffe van..., mag niet in twijfel worden getrokken.
    Neen, geloven in iets begint met een lukrake aanname om te eindigen in een gebrek aan deugdelijke waarheidsvinding. En is onder atheisten ook een ware ziekte.

    Zijn communisten nu atheisten ?
    Neen, want die ontberen, net zoals andere nazi’s, en andere religies, de vrijheid om te mogen verschillen met de inzichten van de fanatiek aanbeden Leider. OK, men gelooft op het partijbureau niet in God en zijn Bijbel, maar wel In Mao en zijn boekje. En beiden dulden geen tegenspraak.

    Dit in tegenstelling tot de ware atheïst. Deze gaat op avontuur en weet niet waar hij/zij belanden zal. De vorming van haar/zijn wereldbeeld is louter afhankelijk van moed en zelfgemaakte conclusies. Èn is een voortdurend proces waar oude vaststelling omver geworpen kunnen worden. Uiterst onzeker dus en ook weer een eigenschap dat geloof niet heeft.
    De ware atheïst kijkt om zich heen en verwondert zich om al dat schoons en gruwelijks. Komt al snel tot de conclusie dat dit toch niet echt een product kan zijn van een almachtige dan wel een goede vader die in de hemelen zijt.

    Neen, god, indien zij bestaat, heeft ons geen voetsporen achtergelaten. En de God waar men het in geschriften, zoals de Donald Duck, over heeft, bestaat niet en is een verzinsel van de mens zelf.

    Maar bestaat God nu, of niet ?

    Het antwoord is simpel. Hij, die genoemd wordt, is een bedrieger, maar de echte God, indien zij bestaat, is van vóór de Big Bang en de ontrolling van snares, en kennen wij niet (wegens gebrek aan feiten materiaal).
    Misschien is zij er, misschien is zij er niet.

    God zal het weten !

    BeantwoordenVerwijderen