Wat is het belang van het recente Zwitserse referendum omtrent een verbod op het bouwen van minaretten vanwaar de oproep tot het gebed uitgaat?

Sommigen zien de uitslag van 57.5 procent voor en 42.5 procent tegen het bekrachtigen van een grondwetswijziging als nagenoeg onbeduidend. Met een politieke elite die zich bijna unaniem heeft uitgesproken tegen een wetswijziging, is de kans groot dat het verbod nooit gerealiseerd zal worden. Slechts 53.4 procent van de kiesgerechtigden bracht z'n stem uit, dus ongeveer 31 procent van de bevolking staat achter het verbod. Het verbod pakt de islamistische aspiraties niet aan en dat geldt in nog mindere mate voor moslimterrorisme. Het heeft geen effect op het uitoefenen van de islam. Het weerhoudt noch de bouw van nieuwe moskeeën, noch eist het dat de vier bestaande minaretten in Zwitserland worden afgebroken.

Het is ook mogelijk het resultaat af te doen als het grillige gevolg van de unieke directe democratie in Zwitserland, een traditie die teruggaat tot 1291 en nergens anders in Europa bestaat. Josef Joffe, de gerespecteerde Duitse onderzoeker, ziet in het resultaat een populistische reactie op de reeks vernederingen die de Zwitsers de afgelopen jaren hebben ondergaan, met als dieptepunt de arrestatie van twee Zwitserse zakenlieden in Lybië en de pijnlijke verontschuldiging geuit door de Zwitserse president om hen vrij te krijgen.

Ik zie het referendum echter als verstrekkend. En dat overschrijdt de Zwitserse grenzen.

Ten eerste werpt het pijnlijke kwesties op van wederkerigheid aangaande moslim-christelijke betrekkingen. Een paar voorbeelden: Toen Onze Lieve Vrouw van de Rozenkrans, de eerste kerk ooit in Qatar, openging in 2008, deed het dit zonder kruis, bel, koepel, toren of uithangbord. De pastoor van de Rozenkrans, Vader Tom Veneracion, verklaarde deze afwezigheid als volgt: “De gedachte hierachter is dat we discreet willen zijn omdat we geen gevoeligheden willen kwetsen.” En toen de christenen van een stad in Noord-Egypte, Nazlet al-Badraman, na vier jaar van “intensieve onderhandelingen, verzoeken en strijd met de autoriteiten,” in oktober eindelijk toestemming kregen om een wankelende toren van de Mar-Girgis Kerk te restaureren, viel een bende van 200 moslims hen aan door stenen te gooien onder het slaken van islamitische en sektarische leuzen. Voor de Kopten is de situatie zo slecht dat ze zijn teruggevallen op de bouw van schuilkerken.

Waarom, zo vragen de Katholieke Kerk en anderen zich af, zouden Christenen zulke vernederingen moeten ondergaan terwijl Moslims volledige vrijheid hebben in traditioneel christelijke landen? De Zwitserse uitslag past bij deze nieuwe tijdsgeest. Natuurlijk verwerpen islamisten deze premisse van gelijkheid; de Iraanse Minister van Buitenlandse Zaken Manouchehr Mottaki waarschuwde zijn Zwitserse collega voor niet nader genoemde ‘gevolgen’ voor wat hij ‘anti-islamitische handelingen’ noemde, daarbij impliciet de dreiging uitend dat de minarettenkwestie tot een internationale rel zou kunnen uitgroeien, vergelijkbaar met de Deense cartoonrellen in 2006.

Ten tweede bevindt Europa zich op een keerpunt betreffende haar moslimbevolking. Van de drie belangrijkste toekomstscenario’s – iedereen kan met elkaar opschieten, dominantie door moslims of verwerping van moslims – is de eerste hoogst onwaarschijnlijk maar de tweede en derde lijken beiden even plausibel. Binnen deze context vertegenwoordigt de Zwitserse uitslag een mogelijk belangrijke gelegitimeerde uiting van anti-islamitische denkbeelden. De uitslag ondervond steun in heel Europa, zoals zichtbaar wordt uit de internet polls die zijn uitgevoerd door de bovenmedia en uit de woorden van Europese leiders. Hier volgt een kleine proeve:

• Frankrijk: 49.000 lezers van Le Figaro kozen met een marge van 73 tegen 27 procent voor een verbod op nieuwe minaretten in hun land. 24.000 lezers van L’Express waren het eens met het verbod met een marge van 86 tegen 12 procent, 2 procent had geen mening. Een vooraanstaand columnist, Ivan Rioufol van Le Figaro, schreef een stuk onder de titel “Hulde voor het Verzet van de Zwitserse bevolking.” President Nicolas Sarkozy werd geciteerd met de woorden dat “het volk, in Zwitserland zowel als in Frankrijk, niet wil dat hun land verandert, dat het zijn karakter verliest. Ze willen hun identiteit behouden.”

• Duitsland: 29.000 lezers van Der Spiegel stemden met 76 tegen 21 procent voor een verbod, met 2 procent ‘geen mening.’ 17.00 kiezers van Die Welt stemden met 82 tegen 16 procent voor “Ja, ik voel me belemmerd door minaretten” tegenover “Nee, de vrijheid van godsdienst wordt aan banden gelegd.”

• Spanje: 14.000 lezers van 20 Minutos stemden met 93 tegen 6 procent voor de bewering “Goed, we moeten de groeiende aanwezigheid van de islamisering aan banden leggen” tegen “Slecht, het is een struikelblok voor de integratie van immigranten.” 35.000 lezers van El Mundo antwoordden met een marge van 80 tegenover 20 procent dat ze een minarettenverbod à la Zwitserland zouden steunen.

Ook al zijn deze polls niet wetenschappelijk, toch toont de eenzijdigheid van deze (en andere) uitslagen – variërend van 73 tot 93 procent meerderheid voor het Zwitserse verbod – aan dat de Zwitserse stemmers groeiende anti-islam sentimenten in heel Europa vertegenwoordigen. De nieuwe wetswijziging bevestigt ook het verzet tegen islamisering van het continent en is wellicht zelfs een aanmoediging voor dit verzet.

Om deze redenen vertegenwoordigt het Zwitserse referendum een mogelijk keerpunt voor de Europese islam.

Door: Daniel Pipes, Faith Freedom, 12 december 2009

Vertaling: Kees Bakhuyzen, Hoeiboei, 14 december 2009