Een knipsel dat ik recentelijk onder ogen kreeg, uit The Independent van 20.11.'96 beschrijft hoe een Christen in een van de Golfstaten werd gegeseld omdat hij een Islamitische vrouw gehuwd had.
Nu is het op zichzelf natuurlijk heel positief als Christenen van tijd tot tijd worden gegeseld; dat weten zij zelf beter dan wie ook, maar er blijft toch iets knagen: ook de Moslims komen dan in aanmerking, eerlijk is eerlijk. Veel argumenten over de dwaalwegen van het Christelijke geloof zijn zonder meer ook op de Muzelmaanse religie van toepassing; het niet-geloven is om zo te zeggen niet alleen Christelijk maar ook Islamitisch, zoals het ook geen verschil kent tussen geloof en bijgeloof. Het niet-geloven streeft naar universaliteit.
Er is geen twijfel aan dat de Islam in een zonderlinge positie verkeert, doordat zij aan de ene kant object is van raciale discriminatie en aan de andere kant als gevolg daarvan een buitensporige tolerantie geniet. Ik ontving meerdere reacties met de strekking: als u dit of dat in het Christendom zo bezwaarlijk vindt, waarom zegt u dan niets van de Islam, daar is het even erg of nog erger.
Dat verwijt is terecht. Op een Zondagochtend een poosje geleden zag ik bij toeval op de televisie een Islamitisch cultureel programma, in het Turks, met Nederlandse ondertiteling. Wat daarin beweerd werd was ongehoord. Als een politicus van de Centrumpartij hetzelfde zou zeggen zou hij vervolgd worden, en terecht. Waar het op neerkwam was dat het Westen en het Christendom - onderling verwisselbare begrippen - een poel van onreinheid en dwaling waren die eigenlijk niet op de aarde getolereerd kon worden, met daartegenover de Islam als oase van kuisheid, zuiverheid en juiste inzichten, bestemd tot heerschappij over de wereld; en dat alles in termen zo demagogisch, infantiel en onverdraagzaam dat ik niet geloofde wat ik zag en hoorde. Ik was nog niet zo thuis in de gangbare verhoudingen in Holland en dacht een historische ontsporing te hebben meegemaakt waar de volgende dag de kranten vol van zouden staan, maar nee, er gebeurde niets; zo ging het blijkbaar elke Zondag en niemand maakte zich er druk om. Dat laatste zou misschien weer bewonderenswaardig zijn als het niet selectief werd toegepast.
Dat beeld ('demagogisch, infantiel en onverdraagzaam') wordt door ontelbare publicaties en getuigenissen bevestigd en stelt in staat de Islam net als iedere andere religie ongenadig belachelijk te maken; maar de herkenbaarheid van dat beeld wordt met grote schijnheiligheid geloochend en spot of kritiek worden vereenzelvigd met racisme.
Opvallende punten zijn de extreme intolerantie en binding met geweld die kenmerkend zijn voor de Islam, maar die haar om een of andere reden niet mogen worden aangerekend; zij worden van de hand gewezen als niet-essentieel en gebaseerd op een verkeerde beoordeling; wie zich daar niet bij neerlegt bewijst daarmee zijn vooringenomenheid. Ter illustratie een verschijnsel waarover ik mij bij het Christendom meermalen vrolijk heb gemaakt: het feit dat er altijd mensen staan te popelen van ijver om God te helpen of te wreken, hetgeen onzinnig is omdat Gods almacht zulke hulp of wraak overbodig maakt. Ook de Islam kenmerkt zich door dit verschijnsel, en wel met een sterretje. Voorbeelden liggen voor het oprapen. Een berichtje van enkele dagen geleden beschreef een proces in Sitoebondo Oost-Java, tegen een Indonesische Moslim die in twijfel had getrokken of Mohammed wel de door God gezonden profeet is. 'Toen de aanklager op 10 oktober een straf van vijf jaar tegen Saleh eiste, protesteerden duizenden moslims die vonden dat hij de doodstraf verdiende. Zij staken kerken in brand toen zich het gerucht verspreidde dat Saleh een kerk was binnengevlucht om aan een lynchpartij te ontkomen [...] Hierbij werden vijf mensen, waaronder een priester, levend verbrand.' (de Volkskrant 19.11.'96)
Berust het herkenbare in zo'n bericht (afkomstig van AFP, Reuter, DPA) op vooroordeel? Berichten als deze worden door de meeste pleitbezorgers van de Islam van de tafel geveegd met de tegenwerping dat het 'faits divers' zijn waar de Westerse pers een morbide voorkeur voor heeft en die een 'totaal vertekend beeld' geven; maar ik ben juist bang dat dat beeld helemaal niet vertekend is en wel degelijk een onderdeel van de religieuze mentaliteit.
Het kost geen enkele moeite om van deze instelling dozijnen voorbeelden te vinden, afkomstig uit de meest uiteengelegen regionen van de Islamitische wereld. Nog niet lang geleden ontstonden in Lahore ongeregeldheden toen een rechtbank twee Christenen vrijsprak die godslasterlijke leuzen op de muur van een moskee zouden hebben geschreven. 'Woedende Islamitische studenten' hadden de rechters, de advocaten en de beide verdachten met de dood bedreigd (NRC 24.2.'96): zij wilden die Christenen zelf ter dood brengen. 'Er zijn de afgelopen jaren zeker zes christenen ter dood veroordeeld wegens godslastering,' zo meldde dit bericht nog, 'maar tot dusverre is bij geen van hen het vonnis daadwerkelijk voltrokken.' Faits divers! In 1992 stierf de vijfendertigjarige Tahir Iqbal in de gevangenis, omdat hij bepaalde passages in een Engelstalige Koran had onderstreept. Toen de Pakistaanse schrijfster Taslima Nasreen werd gearresteerd op beschuldiging van blasfemie liepen de gelovigen bij duizenden te hoop en eisten dat zij ter dood werd gebracht. En de grootmoeder van alle faits divers van dit type is natuurlijk de fatwa tegen Rushdie, waarbij de helpers van God ook weer stonden te trappelen om het vuile werk voor Hem te doen.
En dit is nog maar één detail. Er is een even gevarieerd plakboek samen te stellen over de discriminatie van vrouwen in de Islam (ook weer een onderwerp dat altijd met grote schijnheiligheid ontkend wordt), om maar te zwijgen over de primitieve opvattingen met betrekking tot homosexualiteit. Dan hebben we het niet gehad over de Korangeleerden in Cairo die de Egyptische hoogleraar Aboe Zeid (die naar Nederland is uitgeweken) om zijn onorthodoxe opvattingen wilden dwingen van zijn vrouw te scheiden, laat staan over wat er gebeurt in Algerije, Iran, Soedan en Afghanistan.
Het verband waarin dit alles gewoonlijk ter sprake komt is pogingen om vast te stellen of het al of niet een bedreiging voor ons vormt. Het is niet mijn bedoeling mij daarmee in te laten: het is bij mij zuiver theologische belangstelling; liefde voor de godsdienst, zou je kunnen zeggen. Een passie voor vragen als: waarom verschijnt de Heilige Maagd nooit eens in Mekka? En waarom, als de Islam zo verdraagzaam en vredelievend is als Van Bommel en Van Koningsveld beweren, is er nooit eens een fatwa tegen zelfmoordaanvallen en het vermoorden van tegenstanders? Helaas, dat weegt niet zwaar in de Islam. 'Geen twee geiten zullen elkaar daar om aanstoten.' *
Rudy Kousbroek
Uit: Hoger Honing - Rudy Kousbroek
Pag. 79-83
Meulenhoff Amsterdam
1997
* Dat is hoe de Profeet een volgeling genaamd Umayr geruststelde, die zich bezwaard voelde na de dichteres Asma te hebben vermoord die de Islam bespot had: 'Toen de Profeet was teruggekeerd uit Badr ging Umayr in het holst van de nacht haar huis binnen, terwijl haar kinderen om haar heen lagen te slapen. Het kind dat zij aan het zogen was duwde hij opzij en hij stak zijn zwaard in haar borst totdat het aan de andere kant er uit kwam. Toen ging hij heen om in de stad het morgengebed achter de Profeet te verrichten. Toen de Profeet wegging, keek hij naar Umayr en zei: 'Heb je de dochter van Marwan gedood?" Hij zei: "Ja, bij mijn vader, O Gezant Gods." Omdat hij bang was door haar te doden tegen de wens van de Profeet gehandeld te hebben, zei hij: "Heb ik daar verkeerd aan gedaan, O Gezant Gods?" De Profeet zei: "Geen twee geiten zullen elkaar daar om aanstoten." (Boek der veroveringen, geciteerd naar J. Brugman, 'Het getrokken zwaard', HP/De Tijd, 24.5.96),
