Welke biografie kan daar nu aan tippen?

Op pagina 818 van Gerard Reve – Kroniek van een schuldig leven, De 'rampjaren' 1962-1975 stelt biograaf Nop Maas: “Reve's geestelijke toestand was zeer instabiel, wat uitbundig bleek in zijn omgang met de mensen in zijn omgeving. De paranoïde inslag, een tiranniek karakter en een sadomasochistische aanleg leidde, al dan niet gestimuleerd door onstuimig drankgebruik, geregeld tot onmogelijke situaties en uitbarstingen van razernij, waarin hij een gevaar was voor zichzelf en zijn omgeving.”

We hebben dan al gelezen wat voor 'n viezerik Reve eigenlijk was; dagen zo niet een week liep de schrijver in dezelfde onderbroek rond, om over 't verschonen van zijn beddengoed maar niet te spreken. Ruimschoots worden we geïnformeerd over Reves aan gierigheid grenzende zuinigheid, z'n racistische uitspraken over negers, de voorkeur voor steeds jongere vriendjes die elkaar steeds sneller opvolgen, z'n geslachtziektes, z'n pillen- en alcoholverslaving en wat dies meer zij.

Nee, veel blijft er van de persoon Gerard Reve niet heel in het tweede deel van Nop Maas' biografie. Je zou aan het einde van deze weer net zo dikke pil als het eerste deel haast vergeten welke boeken de schrijver Gerard Reve ons heeft nagelaten. Boeken die qua stijl een hoogtepunt vormen in de Nederlandse literatuur en die qua inhoud onovertroffen zijn. Juist de boeken die hij in deze 'rampjaren' schreef. Het zijn boeken die, als ze nu zouden worden uitgegeven, veel stof zouden doen opwaaien want dezelfde taboes waar Reve in z'n 'bekentenisliteratuur' zo vrijmoedig over schrijft, steken heden ten dage gewoon weer de kop op: denk aan 't gebrek aan sociale acceptatie van homoseksualiteit (niet alleen door jongeren, laagopgeleiden en Marokkaanse en Turkse Nederlanders maar even zo goed door orthodox godsdienstige Nederlanders), ongebreidelde immigratie van niet-westerse culturen, religiekritiek en vrijheid van meningsuiting ('het Ezelproces'). Al zou je je ook kunnen afvragen welke uitgever zich er anno 2010 aan zou wagen een onbekende jonge Reve ongecensureerd uit te geven maar misschien ben ik nu toch iets te somber.

Nop Maas weidt natuurlijk niet voor niets uit over Reves geestelijke toestand en persoonlijke eigenaardigheden; een gemakkelijk mens was de schrijver niet, dat geloof ik zeker, maar wat Nop Maas schrijf is vooral waarheidsvinding (als in de rechtsspraak) terwijl Reve zelf al openhartig en uitgebreid over al zijn persoonlijke 'tekortkomingen' en andere gebreken heeft geschreven. Misschien niet zozeer in zijn boeken alswel in de ontelbare brieven die hij vrijwel dagelijks aan vrienden, geliefden, bekenden en anderen schreef. En als ik zo vrij mag zijn, die brieven lees ik toch veel liever dan deze dikke en wat bittere pil. Want dan weet ik minstens zo veel als na het lezen van dit tweede deel en blijft er toch een ander, completer en de schrijver meer recht doend beeld overeind. Daarbij word ik van begin tot einde op onnavolgbare en humoristische wijze vermaakt en geeft de schrijver me genoeg stof tot nadenken. (En als ik dit zeg dan hemel ik Reve niet kritiekloos op.)

Het allerleukste is nu dat deze brievenboeken die als een autobiografie lezen, er al zijn, alleen niet op datum maar op geadresseerde. Mijn grote wens is dat deze brieven ooit integraal op datum worden uitgegeven. De Verzamelde Brieven van Gerard Reve dus. Mogelijk zijn het er wel duizenden want op welke dagen van zijn leven schreef Reve geen brieven? Stel je toch eens voor wat voor heerlijk en interessant document dat zal zijn, vooral ook voor wie de schrijver niet kent maar wel eens gehoord heeft dat Reve zo'n groot schrijver is, of zo'n viezerik...., voor wie nieuwsgierig is en wil weten hoe 't allemaal zat, hoe de schrijver leefde, onder welke omstandigheden hij schreef, over zijn liefdes, z'n huizen, z'n gevoel voor humor, maar die nooit een boek van hem heeft gelezen en niet weet waar te beginnen, want echt, Reve schreef met deze brieven zijn eigen biografie, en al is niet elke brief een juweeltje, welke biografie kan daar nu aan tippen?

AnneliesvanderVeer