Komt er een atheïstische partij? Of blijft het bij een lobby?

De PVV bereikte zondag een nieuw record in de politieke peilingen. Komen die virtuele 32 zetels alleen van onvervalste Geert-aanhangers? Een groeiende bezorgdheid over de vrijheid van meningsuiting is, aldus de politicologen, een belangrijke oorzaak van deze groei. Burgers ergeren zich aan het steeds vaker en harder klinkende geluid van religies. Maar niet alle ontevredenen en verontrusten voelen zich thuis bij Wilders. Is er wellicht ruimte voor een nieuwe seculiere partij?

Verlichtingshumanist Joep Schrijvers signaleerde als een van de eersten het politieke gat in de markt. “In Amsterdamse kroegen wordt gesproken over de oprichting van een seculiere linkse partij, schreef hij eind 2007 in een beschouwing over 'de religieuze staat der Nederlanden'. "Het gat dat de PvdA door haar vrijage met de islam en het christendom laat ontstaan zou wel eens sneller gevuld kunnen worden gevuld dan gedacht. Heel wat linkse mensen zijn door het verraad van links ontheemd geraakt en zoeken naar een partij die zowel links als seculier is.”

In maart 2008 waren het de ‘liefdevollen - de dissidente PvdA’ers Job van Amerongen, Marcel Duyvestijn en Eddy Terstall - die het idee lanceerden van een vrijzinnige hergroepering. “Misschien moeten we hardop nadenken over een progressieve, partijoverstijgende beweging die alle punten omarmt die moderne vrije mensen lief zijn. Weg van het ‘benauwende nationalisme’ van Wilders en Verdonk. Maar even ver verwijderd van het verstikkende conservatisme van oud-links.” Terstall dacht daarbij overigens niet aan een nieuwe partij, maar naar een breed samenwerkingsverband van vrijheidslievende en seculiere burgers, afkomstig uit alle politieke partijen. Meer een lobbygroep dan een partij, als ik hem goed begrepen heb.

Beide ideeën, een nieuwe seculiere partij en een seculiere lobby/beweging, kwamen afgelopen zaterdag (28 maart) aan de orde op een bijeenkomst die werd georganiseerd door de atheïstisch-humanistische vereniging De Vrije Gedachte. In Rotterdam discussieerden enkele tientallen belangstellenden over het voor en tegen van beide opties. De meerderheid van de aanwezigen toonde zich sceptisch over een nieuwe partij. Frans van Dongen, de gangmaker van een mogelijke Atheïstisch-Seculiere Partij (ASP), vond niettemin een zestiental medestanders met wie hij zijn initiatief verder gaat uitwerken.

Voorzitter Lex Hagenaars van De Vrije Gedachte ziet geen brood in zo’n partij. Vrijdenkers en atheïsten kunnen elkaar vinden op bepaalde punten, zoals de scheiding van kerk en staat, betoogde hij. Maar over alle andere onderwerpen zijn ze zo sterk verdeeld, dat duurzame en succesvolle partijvorming hem onmogelijk lijkt. Hagenaars voelt veel meer voor een seculiere lobby. De voorlopige plannen hiervoor werden ontvouwd door Sarah Strous. De nieuwe organisatie wil dat er op het Binnenhof, maar ook in de media, meer aandacht komt voor atheïstische en seculiere standpunten. De beweging in oprichting zal Seculier Nederland heten, en kan rekenen op de steun van gezaghebbende humanisten als Paul Cliteur. Strous is voormalig fractiemedewerker van D66 en het levende bewijs voor de stelling, dat niet alle D66-leden het dwaallicht Alexander Pechtold blindelings volgen in zijn flirt met religie.

Er volgde een pittige discussie door het voornamelijk mannelijke gezelschap. Dat de meerderheid weinig zag in een atheïstische partij, kwam in elk niet door tevredenheid over de bestaande partijen. Op papier seculiere partijen als PvdA, GroenLinks, D66, VVD en SP buigen te vaak voor de wensen van christelijke partijen en islamitische kiezers, zo was de vrijwel algemene opvatting. Voorstanders van een partij lieten zich niet uit het veld slaan door het argument dat deze een ‘one issue-partij’ zal worden. Zoals een van hen het verwoordde: “Het onderwerp van de vrijheid van meningsuiting overstijgt op dit moment alle andere politieke onderwerpen.”

Zelf hoor ik overigens tot de sceptici. De ervaring leert dat het zeer moeilijk is om een duurzame nieuwe politieke partij van de grond te tillen. Bijna alle partijen in de Tweede Kamer zijn voortzettingen van langer bestaande partijen. De enige uitzonderingen zijn D66, dat in haar 43-jarig bestaan diverse keren bijna kopje onder ging, en de SP, die er meer dan 20 jaar over deed om landelijk door te breken. De PVV zit nu ruim twee jaar in de Kamer. We moeten nog maar afwachten of deze partij een lange adem heeft, of uiteindelijk dezelfde weg zal gaan als Boerenpartij, ouderenpartijen, LPF of Leefbaar Nederland.

Eerlijk gezegd zie ik ook nog niet de mensen, die een atheïstische partij kunnen dragen. Ik vrees dat men niet ver komt, als het draagvlak alleen bestaat uit de eigenzinnige en excentrieke achterban van De Vrije Gedachte. Zal de partij charismatische aanvoerders en lijstduwers kunnen aantrekken, die hier net zo veel aanzien genieten als bijvoorbeeld Richard Dawkins en Pat Condell in Groot-Brittannië? Ik vrees van niet. Het zal ook een krachttoer zijn om sympathie in de media te winnen. Het politiek-journalistieke complex zit niet te wachten op een vrijzinnige partij, die stemmen dreigt weg te halen bij de PvdA, D66 en GroenLinks. Het zit er dik in dat een Atheïstisch-Seculiere Partij door de politiek correcte elite zal worden weggezet als een ‘linkse Wilders-partij’, zodra ze zich kritiek veroorlooft op de islam.

Eén functie kan een seculiere partij wel vervullen: het bij de les houden van bestaande partijen. Tot het zo ver is, zullen we het vooral moeten hebben van een krachtige lobby: Voor belangrijke items als de vrijheid van mening, de scheiding van kerk en staat, de gelijkheid van man en vrouw en van homo en hetero, en de bescherming van afvalligen, ongelovigen of niet-orthodox gelovigen tegen de intolerantie en sociale druk van fanatieke gelovigen.

Carel Brendel

Carel Brendel is auteur van Het verraad van links (Uitg. Aspekt)

12 opmerkingen:

  1. Ik denk evenmin dat er ruimte is voor weer een partij. In theorie is D66 zo'n links seculiere partij, maar in de praktijk is het een politiek correct product dat zijn eigen principes verraadt.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Geachte heer Brendel,
    Waarom gaat U ervan uit dat een seculier iemand per se een atheist of nog erger, een agnost moet zijn ?
    Een ware seculier als ik, weet dat de religie nooit de staat maar de staat wel de religie mag leiden. Het Turkije onder leiding van mijn geestelijk leidsman Mustafa Kemal Ataturk - zijn naam zij geprezen - was daar een exempel van. Ook in China behoudt de overheid zich het 'recht van investituur' voor van alle imam's en bisschoppen van diverse pluimage. Niks mis mee imho als maar het enige doel is het weren van oproerkraaiers en haatzaaiers.

    Religie en kaste zijn de bron van het meeste kwaad op de wereld

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Religie en kaste zijn de bron van het meeste kwaad op de wereld

    dit even lezen:

    http://contradicere1.wordpress.com/2009/03/25/geloof-en-ongeloof/

    BeantwoordenVerwijderen
  4. linkse mensen zijn moderne vrije mensen ?
    Waarom zouden vrije moderne democraten hun politieke vijanden dan demoniseren zoals dat met Fortuyn, wortel van het kwaad, berlussconi van het noorden, werd gedaan?
    Omdat ze zelf niet meer 'geloven' wat ze voorstaan ?

    Een linkse seculiere partij ?
    Dat waren de pvda, sp en GL toch alsvanouds ?
    Gaat deze atheistische partij samenwerken met de rest van de multikul ?
    Hoe denkt deze atheistische partij dan over homo's, maakbare samenleving, arabisch als eerste taal, sociale distributie, ontwikkelingshulp ?

    Ik vrees dat Marianne Thieme een nichtje erbij heeft.
    Weer een one issue partij dat linx is?


    neen, een lobby dus.

    Sinds wanneer is Wilders nationalistisch ?

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Zelf atheïst, hoop ik van harte dat een anti-godsdienstige partij ons bespaard blijft. Anti-religieuze agitatie van fanatieke atheïsten zal slechts tot gevolg hebben dat, na mallotig multikul-links, ook de belaagde christenminderheid in het dhimmikamp terechtkomt.
    Ik koester de grootst mogelijke argwaan tegen atheïsten die zo nodig op bussen en reclamezuilen moeten roepen dat God niet bestaat. Ze doen me te veel aan zendelingen denken. Een atheïst is trouwens niet automatisch een democraat. Denk aan het staatsatheïsme in de communistische wereld. Denk aan de weerzinwekkende Kader Abdolah.
    Willen we de islamisering van Nederland tegengaan, dan is de inbreng van democratisch denkende gelovigen onmisbaar. De Doorbraak-gedachte in de jonge Partij van de Arbeid was, en is, een briljant idee. Nee, alsjeblieft geen atheïstische sekte... Wat politiek telt is iemands inzet voor de seculiere samenleving, niet hoe hij of zij privé over het bestaan van God denkt.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Tulay, Turan Tankgirl, Cassandra.
    Inderdaad,
    Zoals je jezelf al eerder had voorgenomen, bevuil dit weblog niet.
    Doe dat liever bij Marcel Duyvestijn, Breedveld en Willem de zwijger.
    Of op 't weblog van d'66, pvda.
    Daar zijn ze gek op turken die genocides ontkennen.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ondertussen bij de PvdA:

    Marcel Duyvestijn over Ahmed Marcouch.

    In Deventer heeft het raadslid Marry Dijkshoorn als enige tegen gemeentelijke subsidies aan een evangelische stichting gestemd. Hier schrijft ze over Tariq Ramadan.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Verslag bijeenkomst 'ATHEISME EN POLITIEK' , Rotterdam 28 maart.

    Frans van Dongen

    Vooraf wil ik stellen, dat dit verslag geheel en al mijn persoonlijke visie en interpretatie zijn van de gebeurtenissen op 28 maart in het Humanitas-gebouw. Alles wat ik verklaar, verklaar ik op persoonlijke titel.

    De bijeenkomst bestond eigenlijk uit vier delen. Na de opening door voorzitter Anton van Hooff, die de gesprekken goed in de hand hield, kwamen er eerst drie speeches. Daarna werd er gediscussieerd over een aantal stellingen betreffende het onderwerp. Vervolgens kwam, zoals gepland, de zaal aan bod. En er is gestemd.
    Het grootste deel van de tijd is de zaal aan het woord geweest. En dat was ook de bedoeling. Compliment voor de dagvoorzitter. Vooral dat laatse, maar ook de forse opkomst doen van een succes spreken. Iemand zei eens : "Gathering atheïsts is like herding cats". Zaterdag 28 maart bleek van niet ! De vergadering verliep ordentelijk en het leek er op, dat iedereen z'n zegje kon doen, zonder dat het echt rommelig werd.

    De Speeches

    De voorzitter van Vereniging de Vrije Gedachte, Lex Hagenaars, en Sarah Strous hielden beiden een verhaal over de voordelen van een "lobby-groep" boven een partij en uw scribent verdedigde het "partij-standpunt". Onze voorzitter en/of Sarah Strous hanteerden hiervoor de volgende argumenten:
    Met een lobby-groep bereik je meer dan met partijzetels, omdat er in de Tweede Kamer niet wordt beslist, maar in de coulissen. Lobbyisten zouden daarom meer invloed hebben dan kamerleden.
    Het tweede argument was, dat een lobby-groep nauwelijks organisatie behoeft, terwijl een partij een moeizaam op te bouwen organisatie vereist.
    De derde rede, die men aangaf, was dat een partij ongetwijfeld ten onder zou gaan door allerlei ruzies en ondelinge verdeeldheid. Met een lobby-groep had je daar allemaal geen last van. Alleen al door de links-rechts tegenstellingen zou het onmogelijk zijn, om een sociaal-economisch programma op te stellen, waar iedereen achter stond. Een lobbyist zou ongestoord door dat soort dingen intussen z'n gang kunnen gaan.

    Ik, Frans van Dongen, vind dat er een atheïstische partij moet komen.

    En ik heb daar de volgende argumenten voor:

    Ten eerste, omdat de religianten steeds verder oprukken. De invloed van religianten op vrijwel alle maatschappelijke vlakken wordt steeds groter: Ze bemoeien zich met vrije zondagen, met abortus, wetenschappelijk onderzoek, wat er in onze musea hangt, welke films eruit mogen komen, hoe ver cabaratiers mogen gaan en ongetwijfeld kunt U nog veel meer voorbeelden bedenken. Ons onderwijs kom ik straks op.
    Of de te grote macht van de christenen de invloed van de islam onbedoeld groter maakt, bijvoorbeeld in het onderwijs of in de staatsomroep ? Of dat de christenen in het kielzog van de moslims ook weer een grote mond krijgen ? Ik weet het niet.
    Feit is, dat het ongelovige deel van de burgerij in de talrijke bestuurslagen, die ons land kent, volledig ondervertegenwoordigd is. Het beste voorbeeld van de zogenaamde 'kloof' is natuurlijk het geloof. Aan de Haagse kant van de kloof is bijna iedereen, direct of indirect, met religie bezig. Aan onze kant bijna niemand.
    Minister Ter Horst noemt het positieve discriminatie om in bestuusfuncties mensen te benoemen, die tot een groep behoren, die in de betreffende bestuurslaag ondervertegenwoordgd zou zijn. Zo moest bij de politie de chef per se een vrouw zijn. Ik vraag me af, of er zoiets voor atheïsten in het leven geroepen kan worden.

    Het tweede argument is het 'principe-argument': In het parlement wordt het religiante geluid veel gehoord; in allerlei soorten, maten, smaken, geuren en kleuren. En het atheïstische geluid ? Niemand ! Oorverdovende stilte ! Sommigen zeggen er af en toe wel iets over, maar niemand zit daar als atheïst, als zodanig. Het is net, alsof we in een staat leven, waar je mag roepen, dat je in kabouters gelooft, maar als je daar niet in gelooft, kun je beter je mond houden; en je mag in ieder geval niet in het bestuur van het Gote Bos.
    Het derde argument is, dat je met een partij duidelijk kunt maken, dat het ons niet alleen om het terugdringen van de islam uit bijvoorbeeld het onderwijs gaat, maar dat we alle godsdiensten uit de openbare ruimte willen weren. We kunnen door middel van partij-politiek duidelijk maken, dat we itt Wilders geen onderscheid wensen te maken tussen welke religies dan ook. Iedereen is vrij om z'n religie uit te oefenen, maar niet op school ! We beroepen ons op de principes van wat professor Israel de Radicale Verlichting noemt (Spinoza, Bayle, Meslier). Met lobbyisten blijft dit volkomen onderbelicht, want lobbyisten komen niet in het nieuws. Met een partij kun je uitdragen, dat het je om volledige Scheiding van Kerk en Staat gaat, terwijl je met een lobby-groep dermate achter de schermen werkt, dat je überhaupt minder uitdraagt.

    Het derde argument, het onderwijs moet apart genoemd worden: Niet één vorm van religie moet in niet één vorm van onderwijs toegestaan worden. Noch op de lagere scholen, noch op de middelbare scholen, noch op de universiteiten. We zullen hiervoor dus niets minder als de grondwet voor moeten veranderen. Dat kan niet, als je niet aan politiek wil doen. Dat lukt niet met alleen maar lobbyisten; al is het maar, omdat de religiante lobby allesomvattend en allesdoordringend is. Met gekozen kamerleden heb je kans, om de macht van de religianten te doorbreken; in lobby-land ben je machteloos, een volkomen ongelijke strijd.

    Mijn vierde argument is het "Imagine-argument": Zou het niet prachtig zijn, zou het niet van enorme historische betekenis zijn, en zou het niet tegelijkertijd om te gieren van de lach zijn, als er een parlementariër in de Tweede Kamer zat, al was het er maar één, die het atheïstische geluid liet horen ? "You may say, I'm a dreamer....".

    Over Vereniging de Vrije Gedachte

    Dat geldt ook voor andere wetten, die we als Vereniging de Vrije Gedachte willen veranderen, bijvoorbeeld de euthanasiewetgeving, de abortus wetgeving en alle petities, die we aanbieden aan de religiante volksvertegenwoordiging. We willen als Vereniging zoveel wetten aangepast zien, maar we zouden niet aan politiek willen doen ? Zijn we dan niet net als een zwemmer, die wel de honderd meter borst-crawl wil winnen en de tweehonderd meter vlinderslag, maar niet nat wil worden ?

    En bovendien: Op een partij kun je stemmen, maar op een lobby niet !

    In 1925 heeft Vereniging de Vrije Gedachte ook al eens een dergelijke partij opgericht. We haalden toen de kiesdeler net niet. Iedereen was toen nog gelovig. Dus dat was erg dapper van onze Vereniging.
    Nu leeft iedereen seculier en religie is impopulairder dan ooit. We halen daarom deze keer zeker de kiesdeler en waarschijnlijk nog wel meer dan één zetel ook.

    De Stemming

    Nadat alle argumenten voor een lobby of voor een partij de revue hadden gepasseerd en nadat vrijwel iedereen in de zaal ook z'n steentje had kunnen bijdragen werd er tot stemming over gegaan. Degenen, die voor een lobby èn een partij waren -volgens mij waren dat de meesten- konden hun stem niet uitbrengen, want de stemming ging om een lobby òf een partij.
    Er bleken 24 de voorkeur te geven aan een lobby en 16 aan een partij. Een aantal mensen stemden niet. Of die laatsten allebei wilden of geen van beiden, werd niet duidelijk.

    De conclusie, die mijns inziens uit de bijeenkomst getrokken moet worden, is dat er uitgesproken veel animo is voor de politieke component van het Atheïsme. Ongeveer 50 mensen vonden het de moeite waard, om van heinde en verre naar Rotterdam te komen, om hun hulde te bewijzen aan het vormen van een lobby-groep en/of een atheistïsche partij, met een voorkeur voor een lobby-groep. De lobby-groep is er al en die partij nog niet.
    Een aantal van de mensen, hoofdzakelijk, vermoed ik, degenen, die voor een partij stemden, hebben daarom besloten om een dergelijke partij op te richten. De Atheïstisch Seculiere Partij. (De A.S.P.) Dit houdt drie dingen in: Een aantal Formaliteiten (notaris, inschrijven in handelsregister e.d.), Gelden (het meeste krijg je terug, als je in de kamer komt) en Handtekeningen-lijsten. (Dit laatste schijnt het grootste probleem te zijn.)

    Wilt U ons helpen ?

    U kunt helpen met reclame maken (mondeling en schriftelijk), handtekeningen verzamelen en sponsors werven;

    Ook kunt U zelf storten: Rek Nr: 680419292 tnv FC van Dongen te Rijswijk(NB) ovm "ATHEISTISCH SECULIERE PARTIJ".
    Ieder bedrag is welkom.

    Het beste helpt u met dingen, die U zelf verzint !


    Frans van Dongen

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Donatie, Frans, geen lidmaatschap zolang jouw en mijn geloof tesamen in de naam van de partij staan. Een echte reguliere partij moet het worden wil ik een lidmaatschap overwegen.

    De kerk mag nooit de staat leiden maar de staat wel de kerk

    BeantwoordenVerwijderen
  10. "ATHEISME" om een beetje te chokeren, een beetje op te vallen, om discussie uit te lokken, om het geuzen-naam effect mee te hebben en om te zorgen, dat anderen niet met die term ervandoor kunnen gaan. De term "ATHEISME" er niet in zetten is dus in meervoudig opzicht een gemiste kans, waar je spijt van krijgt.
    "SECULIER" moet er in, om aan te geven, dat iedereen welkom is: agnosten, ietsisten, desnoods mensen met een geloof (er zijn bijv christenen, die ook alleen maar openbaar onderwijs willen). Het moet een brede partij worden, vandaar de naam

    BeantwoordenVerwijderen
  11. "Niet één vorm van religie moet in niet één vorm van onderwijs toegestaan worden..."

    Hoe moet het dan met de gelovigen in Global warming en rechtvaardige distributie en in vooral "universele rechten van de mens "?
    Neen, de atheistische partij komt uit een verleden waar religieuzen de dienst uitmaakten.
    Nu leven we in een wereld van "morele wereldverbeteraars", de andersglobalisten de dieren
    En daar geeft een atheistische partij geen antwoord op.
    Hoewel....
    De vrije gedachte natuurlijk wel iets is wat eeuwigheidswaarde heeft.

    Vrijheid dus.
    En vooral "live and let die".

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Deze discussie is al een tijdje gaande, maar er toch even op wijzen dat Frans van Dongen en de zijnen doorgedreven hebben. De Nederlandse Atheïstische Partij die ze wilden opstarten is intussen boven de doopvont (flauw grapje, ik weet het) gehouden. Of ze het parlement gaan veroveren valt te bezien, maar als drukkingsgroep kunnen ze in ieder geval een rol spelen. Op hun site staan in ieder geval genoeg zaken om een avondje te discussiëren.
    http://www.atheistischseculierepartij.nl/

    BeantwoordenVerwijderen