De georganiseerde islam: wie beschermt de moslims?

Begin maart stelde de Duitse minister van binnenlandse zaken Lothar de Maizière zijn ideeën voor een tweede islamconferentie voor. Zijn concept valt op door drie helder geformuleerde hoofdthema’s: de relatie van de islam tot de gelijkberechtiging van man en vrouw, de imamopleiding en het islamitische extremisme. Sindsdien ruziën de vertegenwoordigers van de georganiseerde islam erover of ze überhaupt in zo’n discussie geïnteresseerd zijn of hun deelname direct opzeggen. Naar buiten toe zijn ze uiteraard verontwaardigd over iets anders: de uitsluiting van de Islamraad vanwege zijn grootste lid, ”Milli Görüs”, waartegen de officier van justitie vanwege niet geringe beschuldigingen (onder andere belastingontduiking ter waarde van miljoenen euro’s en bedrog) een onderzoek instelt.

De Coördinatieraad van de moslims (KRM), waarin deze verenigingen zijn verenigd, houdt de publieke opinie en de minister echter aan het lijntje, opnieuw, en verkondigt om de paar dagen dat de beslissing nog een keer werd uitgesteld. De in het begin tentoongespreide solidariteit met Milli Görüs schijnt langzaam af te brokkelen. Enerzijds staat de Islamraad op solidariteit, anderzijds is daar echter de Ditib, die bang is voor het verliezen van invloed wanneer ze de conferentie boycot. Haar vertegenwoordigers herinneren zich waarschijnlijk nog hoe koeltjes Angela Merkel haar in 2007 een blauwtje had laten lopen, toen zij vanwege de nieuwe immigratiewetgeving beledigd van de integratietop wegbleven.

Personele en financiële connecties

Maar omdat zelfs Mohammed volgens een Hadith op zijn hemelreis met God kon onderhandelen over het aantal dagelijkse gebeden, denken de verenigingen, dat ze volgens de oude bazaarmentaliteit in een goddelijke opdracht met de regering over de samenstelling en de agenda van de conferentie zouden kunnen pingelen. Ze stellen de beslissing steeds opnieuw uit, willen nieuwe gesprekken en mobiliseren hun ondersteuners. Al meer dan drie jaar gaat het de verenigingen maar om één ding: ze willen, net zoals de kerken, worden erkend als ”publiekrechtelijk lichaam”, om godsdienstonderwijs naar eigen goeddunken te kunnen aanbieden. En ze willen worden erkend als de enige vertegenwoordigers van de islam in Duitsland. Over vragen, die de Duitse samenleving aan de moslims stelt – bijvoorbeeld over de gelijkberechting van man en vrouw en wat en door wie in moskeeën en Koranscholen wordt gepredikt – hoe ze met de fundamentalisten in de moskeeën omgaan – willen ze niet praten. Ze hebben het in de eerste periode van de conferentie verhinderd en zullen het opnieuw proberen.

De kritiek van deze verenigingen op de minister van binnenlandse zaken heeft betrekking op meerdere punten. Ze accepteren niet dat de Islamraad werd geschorst. De KRM kan het zich kennelijk niet veroorloven de Islamraad alleen te laten. Een reden zijn de personele en financiële connecties en de afhankelijkheid van de islamitische verenigingen van elkaar. De 300 moskeeën van Milli Görüs worden via een internationaal genootschap bestuurd, waarin Ibrahim El-Zayat aan de touwtjes trekt. El-Zayat is met de nicht van de oprichter van Milli Görüs, Erbakan, getrouwd, de broer van zijn vrouw was jarenlang voorzitter van de IGMG. El-Zayat is tegelijkertijd president van de Islamitische Gemeente Duitsland (IGD), die op haar beurt weer een leidende rol heeft in de ”Centrale raad van de moslims”. Wanneer de minister van binnenlandse zaken bezwaren heeft tegen Milli Görüs, zou hij die ook kunnen hebben tegen IGD-functionarissen.

Machtparticipatie als doel

De organisatorische voorloper van de Islamitische gemeente werd opgericht door de Moslimbroeders uit Egypte. Een van de functionarissen van deze eerste naoorlogse moskeebouw-vereniging in München was de Moslimbroeder Said Ramadan, de vader van de prediker Tariq Ramadan. Maar het netwerk van afhankelijkheden in de KRM is nog dichter. De huidige staatsleiding van Turkije, minister-president Erdoğan en president Gül, waren vanaf de oprichting van hun AKP geestelijke broeders en partijvrienden van de oprichter van Milli Görüs, Erbakan. En deze geesteshouding komt ook tot uitdrukking in de personele politiek van de door de Turkse regering aangestuurde vereniging Ditib. Turkse diplomaten hebben de leiding over de ongeveer 800 vaste medewerkers. Men kan er dus vanuit gaan, dat bij de beslissing of de Duitse islamconferentie dient te mislukken, ook de Turkse regering en haar religieuze autoriteit Diyanet een stevig woordje meespreekt.

De Turkse regering doet aan een Europese politiek, die ook op een versterking van de Turkse en islamitische organisaties in Duitsland is gericht. In maart 2010 kwamen in Istanboel vertegenwoordigers van Turkse regerings- en niet-regeringsorganisaties bij elkaar om hun Europese politiek te coördineren. Aanleiding vormde het wetsontwerp van de AKP-regering, die een ”Presidium voor buitenlandse Turken” wil oprichten. Minister-president Tayyip Erdoğan betrok hierin in zijn hoedanigheid als minister van staat voor de buitenlandse Turken ook de moslims: ”Het is niet rechtvaardig, dat alle moslims vanwege enkele randgroeperingen op dezelfde weegschaal worden gelegd en dat ze alleen maar vanwege hun kleding en hun religie of zelfs vanwege hun taal worden gediscrimineerd.” Hij noemde in dit verband antisemitisme, racisme en islamofobie ”misdaden tegen de mensheid”. Gelijksoortige formuleringen had hij ook gebruikt in zijn toespraak in Keulen in 2008 voor de assimilatie.

De richting is duidelijk. De Turkse regering wil de groepsrechten van haar Turken en moslims in Europa versterken, het gaat haar om ”participatie” van de groepen aan de macht, niet om de integratie van de burgers. En precies deze formuleringen kon men afgelopen vrijdag beluisteren bij de woordvoerder van de Ditib, Bekir Alboga. De verenigingen willen hun ”recht op hun religieuze leven” erdoor drukken. Ze bedoelen daarmee de sharia. Als ze dit niet bereiken via de politieke weg, zullen ze het opnieuw, zoals Milli Görüs dit al jaren voordoet, via de juridische weg proberen. Met rechtsvorderingen, zoals ze dit gedaan hebben bij het hoofddoekverbod voor leraressen, het slachten, de vrijstelling van zwemonderwijs en bij het godsdienstonderwijs.

De minister van binnenlandse zaken is geen moderator

Het gaat de islamitische verenigingen om invloed, niet om integratie. Een concreet voorbeeld van deze politiek is de als het ”wonder van Marxloh” wereldwijd geprezen Ditib-moskee in Duisburg. Gesubsidieerd met miljoenen euro’s van de EU en van de deelstaat Nordrhein-Westfalen, zou het instituut de interreligieuze dialoog moeten bevorderen. Een jaar na de inwijding hebben de conservatieve krachten van de Ditib het bestuur van de moskee vervangen, worden cursussen Duits geschrapt en interreligieuze aanbiedingen verminderd, zodat de hoofddoek dragende bezoekster van de moskee protesteerden en eisten: ”Wij willen Duits leren!”

Of ze aan de conferentie deelnemen, is voor de KRM-verenigingen, net als alles, een tactische, geen principiële vraag. Ze zijn niet geïnteresseerd in een democratische discussie en zijn geen vertegenwoordigers van de spirituele behoeftes van de gelovigen, maar geloofspartijen, door niemand gekozen, slechts een globale islamstrategie volgend. Ik hoop, dat de politiek op tijd herkent dat de tijden voorbij zijn waarin de minister van binnenlandse zaken als moderator kan optreden.

De minister van binnenlandse zaken moet consequent blijven en de islamconferentie moet in geval van twijfel ook zonder deze verenigingen plaatsvinden. Men mag zich niet van hen afhankelijk maken, daarvoor zijn integratie en de discussie over een moderne islam te belangrijk. Eigenlijk zou de regering van dit land ons moslims beter moeten beschermen tegen deze clandestiene interesses dan ze tot nu toe heeft gedaan.

Necla Kelek

Bron: http://www.faz.net/s/Rub117C535CDF414415BB243B181B8B60AE/Doc~EC4406175E3C249F8812A476E9A6B9D19~ATpl~Ecommon~Scontent.html

Vertaald uit het Duits door: E.J. Bron