Eindanalyse: Ayaan Hirsi Ali over vrijheid

Een islamcritica houdt zich nu schuil.

Ayaan Hirsi Ali is misschien ’s werelds uitzonderlijkste islamcritica. Geboren in een zeer traditionele stam in Somalië, vluchtte ze naar Nederland om aan een gearrangeerd huwelijk te ontsnappen en uiteindelijk werd ze in het parlement gekozen. Nadat ze een film maakte, waarin islamitisch radicalisme werd veroordeeld, werd haar mederegisseur, Theo Van Gogh, vermoord—en de moordenaar gaf Ayaan Hirsi Ali te kennen dat zij de volgende zou zijn. Ze houdt zich nu schuil, maar blijft toch een belangrijke critica van de radicale islam.

Hoe hebben jouw traumatische ervaringen in je vroege jeugd jouw kijk op de wereld beïnvloed?
Ik was mij er niet van bewust dat ze traumatisch waren. Alle meisjes om mij heen werden besneden. We werden allemaal geslagen. Gedwongen gearrangeerde huwelijken horen bij de Somalische stamcultuur en traditie. Ik wist niet beter.

Hoe voelt het om nu zo veel vrijheid te hebben?
Enerzijds is het gemakkelijker als je wordt verteld wat je moet doen. Dit is de reden waarom islamitische vrouwen mij in hun brieven meedelen dat het leven in Amerika en Europa moeilijker is dan het leven met hun familie.

Hoe voelt het om je schuil te moeten houden?
Voor mensen uit een clancultuur is overleven een manier van leven, dat krijg je vanzelf mee. Ik heb geleerd om mijn gevoelens te onderdrukken.

Je veranderde van een moslima in een islamcritica.
Het was een aangrijpende en angstige ervaring. Ik heb er ook een hoge prijs voor moeten betalen. Ik zou niets anders hebben gedaan, behalve in relatie met de dood van Theo.

Voel je je schuldig over zijn dood, omdat jij het overleefde?
Ja. Ik denk er steeds aan. We weten allemaal dat de situatie gespannen was en er een abstracte dreiging was. We wisten alleen niet precies wat er precies ging gebeuren. Ik betreur het dat wij het hebben onderschat.

Is het nu gemakkelijker te dragen dan een paar jaar geleden?
Het gaat gewoon niet weg. Het heeft invloed op alles wat ik doe.

Hoe ben je veranderd?
Ik ben geduldiger geworden. Ik ben begripvoller geworden over het feit dat sommige dingen gewoon niet veranderen. Dat is niet omdat die mensen moslims zijn, maar omdat ook zij gewoon mensen van vlees en bloed zijn.

Wat verrast mensen het meest aan jou?
Mensen zeggen, "Je bent heel anders dan die vuurspugende feministe die wij hadden verwacht." Ze beschrijven mij als iemand met een zachte stem en een aarzelend optreden.

Hoe voelt het om gehaat te worden?
Dat is afschuwelijk. Enerzijds is dit zelfs erger dan doodsbedreigingen. Sommigen haten mij alleen maar omdat iemand hen had verteld over wat ik zei over de profeet en over de koran. De man die Theo van Gogh doodde, kende hem niet, heeft nooit contact met hem gehad en heeft hem nooit ontmoet.

Wat zou je tegen jonge vrouwen zeggen?
In het Westen is de wet dusdanig dat je geen huwelijk opgedrongen kunt krijgen. Het is in ieder geval je eigen vrijheid. Als je goede dingen doet, voel je je trots en voel je dat je eer van je werk hebt. En als je fouten maakt, dan heb je de waardigheid om ervan te leren.

Jay Dixit

Bron
Vertaling: Rudolf.