Straf uit de Koran, die niet in de Koran staat

Update! Nu ook op de VolkskrantOpiniesite: Hoezo stenigen?

Over de straf van de steniging staat niets in de Koran – ze wordt uit andere bronnen afgeleid.

Vier mannen moeten de ontucht van de vrouw bevestigen. De steniging is een kastijding volgens het Iraanse recht, ook al staat daarover niets in de Koran.

Tot de meest aanstootgevende trekken van de sharia, van het op de religie gefundeerde rechtssysteem van de islam, behoren de zogenaamde straffen uit de Koran, waaronder de steniging om ontucht te bestraffen. Mohammed en zijn aanhangers waren bezeten van het idee dat Allah zou streven naar een samenleving, waarvan de leden hun identiteit uit hun patrilineaire afstamming afleiden (Soera 49,13). Om dit te garanderen, verkondigde Mohammed in Medina nieuwe huwelijksbepalingen, die de vrouw volledig onderwierp aan de wil van de man.

Hiertoe behoort o.a. de wachttijd, die moet verstrijken voordat een verstoten of tot weduwe geworden vrouw weer getrouwd mag zijn, de genealogische indeling van een zich mogelijk in haar lichaam ontwikkelend kind moet volkomen duidelijk zijn. De onderwerping van de vrouw, vooral geregeld in Soera 4, is voor de door Mohammed in het leven geroepen religie zo belangrijk, dat hij volgens islamitische overlevering in de preek, die hij tijdens zijn laatste bedevaart heeft gehouden, vaststelt: ” Mannen zijn voogden over de vrouwen omdat God de enen boven de anderen heeft doen uitmunten en omdat zij van hun rijkdommen besteden. Deugdzame vrouwen zijn dus zij, die gehoorzaam zijn en heimelijk bewaren, hetgeen God onder haar hoede heeft gesteld. En degenen, van wie gij ongehoorzaamheid vreest, wijst haar terecht en laat haar in haar bedden alleen en tuchtigt haar. Als zij u dan daarna gehoorzamen, zoekt geen weg tegen haar. Waarlijk, God is Verheven, Groot” (http://www.altafsir.com/).

De seksuele integriteit van de vrouw

Wat in Soera 4 en in de waarschijnlijk bij iedere moslim bekende preek van Mohammed wordt gezegd, komt in het systeem van de sharia als een van de vijf grondstellingen van het bestaan tot uitdrukking, die bij overtreding streng wordt gestraft door Allah: het genealogisch volkomen duidelijke nageslacht. De overige vier zijn de ware religie, dus de islam, het leven, het eigendom en het verstand – dit mag bij de uitvoering van de riten niet beneveld zijn en daarom is de consumptie van bedwelmende dranken verboden. De overtreding van een van deze vijf fundamenten van de gemeenschap, die volgens islamitische geloof door Allah zelf via de door hem onderwezen activiteit van zijn profeet werd opgericht, tast derhalve de autoriteit van Allah aan. Daarom verordende Allah in de Koran – volgens islamitische overtuiging het rechtstreekse woord van Allah – straffen, die de islamitische rechtspraak moet opleggen zodra was bewezen dat iemand zo’n delict had begaan. De rechter had in zo’n geval geen speelruimte voor zelfstandige beslissingen.

Onder de grondstelling van de vlekkeloze afstamming rekent de shariawetenschap ook de eer, begrepen als de reputatie van de desbetreffende clan, niet van het individu. Daarom is het, zoals de onlangs in Koeweit verschenen encyclopedie van het shariarecht accentueert, een religieuze plicht om de seksuele integriteit van de echtgenote en andere vrouwelijke clanleden te verdedigen. De soms in Duitsland geuite bewering dat ”eermoorden” niets met het islamitische geloof te maken zouden hebben, klopt niet; zij dient om de these te propageren dat de sharia met een op de mensenrechten georiënteerd rechtssysteem zou
zijn te verenigen.

We vinden het stenigingvers niet in het boek van Allah!

Volgens Soera 24, vers 2 bestaat de door Allah bepaalde straf voor ontucht uit honderd zweepslagen; ”Gesel iedere echtbreekster en echtbreker met honderd slagen. En laat medelijden met hen u van de gehoorzaamheid aan God niet afhouden indien je in God en de Laatste Dag gelooft. En laat een groep gelovigen getuigen zijn van hun afstraffing”.

De steniging van de van ontucht beschuldigde is de enige straf uit de Koran, die niet in de Koran staat. De shariawetenschap worstelt sinds oudsher met deze onregelmatigheid in haar systeem. Uit soera 4, vers 15 viel alleen af te leiden, dat men vrouwen, van wie verkeerd gedrag door vier mannen bevestigd zou worden, in huis diende op te sluiten totdat ze stierven of Allah een andere oplossing liet zien. De onnozele mening ontstond, dat er in de Koran wel degelijk een stenigingvers zou hebben gestaan; het geschrift zou men onder Aisha’s bed hebben bewaard en toen men het na de dood van Mohammed te voorschijn wilde halen, zou het helaas aangevreten zijn geweest en daarom zou dit vers niet in de tegenwoordig gebruikelijke Koran zijn terechtgekomen. In ieder geval moet men zich tevreden stallen met Haddiths om de steniging te rechtvaardigen. Zo zou Mohammed onder verwijzing naar Soera 4, vers 15 op bezwerende toon gezegd hebben: ”Houd je aan mij, aan mij! Allah heeft een oplossing laten zien: wanneer twee ongetrouwden ontucht met elkaar plegen, honderd zweepslagen en een jaar verbanning! Wanneer twee getrouwden ontucht met elkaar plegen, dan honderd zweepslagen en steniging!”

De belangrijkste tekst, waaruit de soennitische shariawetenschap de steniging afleidt, wordt teruggevoerd op de tweede kalief Omar (634 tot 644): Allah stuurde de koran naar beneden naar zijn profeet, waarin zich ook het stenigingvers bevond; ”Wij (de metgezellen van de profeet) leerden het van buiten, begrepen het, bewaarden het in ons geheugen, en wij stenigden (na het naar beneden sturen van het vers); ik was bang, dat lange tijd later iemand zou kunnen zeggen: ’Bij Allah, we vinden het stenigingvers niet in het boek van Allah!’ en dan zou men van het ware geloof kunnen afdwalen door een door Allah geopenbaarde plicht niet te vervullen. De steniging dient volgens de Koran aan mannen en vrouwen te worden opgelegd die ontucht pleegden, hoewel ze getrouwd waren, en wel voor zover de daad werd bevestigd door een zwangerschap of een bekentenis.”

Volledig onverenigbaar met de westerse rechtsvoorstellingen

De shariawetenschap heeft een serie voorwaarden ontwikkeld waaraan moet worden voldaan, voordat de steniging kan worden opgelegd. Zo moeten vier mannen de daad in een en hetzelfde proces bevestigen. Ook probeert men vast te leggen wat deze vier precies gezien moeten hebben. Omdat een niet rechtstreeks bevestigde ontucht voor de desbetreffende getuigen volgens de Koran belastering is, tachtig zweepslagen Soera 24,4) met zich meebrengt, is in werkelijkheid de druk heel groot om bij de lichtzinnige beschuldigingen te blijven en ze dienovereenkomstig te ”preciseren”.

Het is echter omstreden of verkrachte vrouwen moeten worden gestenigd. Volgens een overlevering was dit tijdens het leven van Mohammed niet het geval. Omdat de steniging de autoriteit van Allah beschermt, worden volgens hanafitisch recht daders, die buiten het islamitische heerschappijgebied ontucht pleegden en daarna wisselen naar het gebied van de islam, niet ter verantwoording geroepen. In de islamitische gemeenschap echter is de steniging een openbare aangelegenheid. Voor de voltrekking van het vonnis bestaan gedetailleerde voorschriften. De stenen mogen niet te zwaar zijn, omdat anders de bestraffing te kort zou duren, ze mogen niet te klein zijn, omdat dan de dood te lang zou worden uitgesteld. De shariageleerden denken er ook over na hoe de stenengooiers moeten staan opgesteld en of een slachtoffer, dat het lukt te ontsnappen, vrij zou zijn van verdere strafvervolging.

Volgens de regels van hun gilde behandelen zelfs nog de schrijvers van de Koeweitse encyclopedie (verschenen in de jaren 1993 tot 2007) deze stof. Dat dit gehele theocentrische ideeënbouwwerk niet in de verste verte te verenigen is met de huidige opvatting van de onvervreemdbare waardigheid van de individuele mens, komt geen moment bij hen op. Zelfs wanneer men de straf van de steniging zou verzachten, zou er nog steeds een met de westerse rechtsvoorstellingen van tegenwoordig volledig onverenigbaar rechtssysteem overblijven. Dat zouden alle politiek verantwoordelijken zich voor ogen moeten houden, die – hopelijk zonder dit systeem te kennen – opkomen voor het mede rekening houden met de sharia in de westerse rechtspraak.

Tilman Nagel

Tilman Nagel is een van de bekendste Duitse islamonderzoekers. Tot de belangrijkste werken van de geleerde uit Göttingen behoort de in 2008 gepubliceerde Mohammed- biografie.

21.8.2010

Bron: Frankfurter Allgemeine Zeitung

Vertaald uit het Duits door: E.J. Bron